Με αφορμή την παγκόσμια μέρα Μουσείων 18 Μαΐου 2018, κάνουμε μια βόλτα στην πιο παλιά γειτονιά της Αθήνας και ανακαλύπτουμε μικρά, κι ανεξερεύνητα για τους περισσότερους από εμάς μουσεία, που όμως κρύβουν μεγάλους θησαυρούς! Ναι, στην ευρύτερη περιοχή της παλιάς Αθήνας, από τον Κεραμεικό μέχρι τα Αναφιώτικα και από του Ψυρρή μέχρι το Θησείο θα βρούμε δεκάδες μικρά μουσεία που κρύβουν ενδιαφέρουσες ανείπωτες ιστορίες.
της Μαρίας Γκέκα
Mάθετε από πρώτο χέρι για τη ζωή των πολιτικών εξόριστων σε Αη Στράτη και Μακρόνησο, για το πώς κατασκευάστηκαν οι μοναδικές φιγούρες του θεάτρου Σκιών, θαυμάστε το λάβαρο του πρώτου Πανεπιστημίου της Ελλάδας, έργο των Ν. Γύζη και Γ. Ιακωβίδη, και πάρτε μια γεύση από την ατμόσφαιρα της αθηναικής ελίτ των τεχνών και των γραμμάτων, στην οικία Κατακουζηνού. Κι όλα αυτά σε παλιά αρχοντικά, διατηρητέα νεοκλασικά κτίρια με περίτεχνες οροφές, ελικοειδείς σκάλες και κρυμμένες αυλές στην καρδιά της Αθήνας!
10 Μουσεία στην πιο όμορφη γειτονιά της Αθήνας
⊕ Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων
Αγ. Ασωμάτων 45, Θησείο, Ωράριο λειτουργίας και λοιπές πληροφορίες
Το Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων (Ι.τ.Ε.Μ.) ιδρύθηκε το 1996 με πρωτοβουλία των αρχιτεκτόνων Στέφανου Νομικού και Μαρίας Γρυπάρη με κύριους σκοπούς την έρευνα, καταγραφή και προστασία των ιστορικών μορφών μύλων στον ελληνικό χώρο. Το Μουσείο Ελληνικών Μύλων είναι το μόνο στο είδος του στην Ελλάδα και οι επισκέπτες του μπορούν να ενημερωθούν για τα διάφορα είδη μύλων, τους τρόπους λειτουργίας και την ιστορία/εξέλιξή τους στο πέρασμα του χρόνου.
⊕ Μουσείο Φρυσίρα
Μονής Αστερίου 3, Πλάκα, Ωράριο και λοιπές πληροφορίες:
Το Μουσείο Φρυσίρα, το μοναδικό Μουσείο Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ζωγραφικής στον ελλαδικό χώρο, εγκαινιάστηκε στις 27 Νοεμβρίου 2000. Με την αρχή της νέας χιλιετίες, ο Βλάσσης Φρυσίρας ίδρυσε το ομώνυμο μουσείο ευρωπαϊκής και ελληνικής ζωγραφικής, μεταμορφώνοντας την αγάπη του για την τέχνη σε έναν μουσειακό κόσμημα για το κέντρο της πόλης. Στην γειτονιά της Πλάκας, δύο κομψά, νεοκλασικά κτίρια σε απόσταση λίγων μέτρων στεγάζουν περισσότερα από 3.000 έργα σύγχρονης, εικαστικής τέχνης μεγάλων δημιουργών, όπως του Δημήτρη Μυταρά και του Ουίλιαμ Μπλέικ, ενώ παράλληλα διοργανώνονται περιοδικές εκθέσεις στο χώρο.
⊕ Μουσείο Ηρακλειδών
Ηρακλειδών 16, Θησείο, Ωράριο και λοιπές πληροφορίες:
Το Μουσείο Ηρακλειδών άνοιξε τις πύλες του τον Ιούλιο του 2004. Εμπνευστές και δημιουργοί του είναι ο Παύλος Φυρός και η σύζυγός του Άννα-Μπελίντα, συλλέκτες και φιλότεχνοι, που επιθυμούσαν να δώσουν στην Αθήνα ένα ζωντανό χώρο πολιτισμού και επιστημονικής σκέψης. Μοιράζοντας το χρόνο τους ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ελλάδα, ο Παύλος Φυρός αναζητούσε με τη σύζυγό του, ήδη από το 2000, ένα ακίνητο στην Αθήνα που «να έχει ωραία θέα». Πράγματι, από το μπαλκόνι της οικίας Φυρού, στο Θησείο, η θέα είναι μοναδική, καθώς η πόλη απλώνεται όσο πάει το βλέμμα.
Η περίπτωση του Μουσείου Ηρακλειδών, με δύο αναστηλωμένα νεοκλασικά στο δυναμικό του και με πλήθος εκπαιδευτικών προγραμμάτων, είναι μοναδική. Στην πρώτη δεκαετία της λειτουργίας του (2004-2014) εστίασε στις καλές τέχνες και διοργάνωσε εκθέσεις σημαντικών δημιουργών (M.C. Escher, Victor Vasarely, Carol Wax, Κωνσταντίνος Ξενάκης, Adolf Luther, Francesco Scavullo, Toulouse-Lautrec, Edgar Degas, Edvard Munch, Sol LeWitt, κ.ά.). Παράλληλα, οι καλλιτεχνικές αυτές εκθέσεις πλαισιώθηκαν από ποικίλες πολιτιστικές πρωτοβουλίες (σεμινάρια, εργαστήρια, μουσικές και λογοτεχνικές εκδηλώσεις, κ.ά.). Σήμερα το Μουσείο Ηρακλειδών έχει μετεξελιχτεί σε διαδραστικό κέντρο εξοικείωσης με την επιστήμη. Με βασική του φιλοσοφία το τρίπτυχο «Επιστήμη, Τέχνη, Μαθηματικά», συνεχίζει να υλοποιεί καινοτόμα επιμορφωτικά προγράμματα για μαθητές, εκπαιδευτικούς κι ενηλίκους στο κτίριο της οδού Ηρακλειδών 16, καθώς και εκθέσεις έργων τέχνης και εξοικείωσης με την επιστήμη στο κτίριο της οδού Απ. Παύλου 37.
⊕ Πολιτιστικό Κέντρο “Μελίνα”
Ηρακλειδών 66 Θησείο, Ωράριο λειτουργίας:
Το Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» εγκαινιάστηκε το 1994 και στεγάζεται στο πρώην Πιλοποιείο Πουλόπουλου, κτίσμα του 1886. Ήταν το παλαιότερο πιλοποιείο της Αθήνας, ευρύτερα γνωστό ως “ΠΙΛ-ΠΟΥΛ”. Το βιομηχανικό πέτρινο κτήριο, με απλή και αυστηρή δομή, συντηρείται ως μνημείο, αφού αποτελεί ένα σημαντικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής.
Σήμερα φιλοξενεί δύο μόνιμες εκθέσεις το “Οδοιπορικό της Αθήνας”, στον 1ο όροφο και το Μουσείο- θέατρο Σκιών “Χαρίδημος” στο ισόγειο. Και οι δύο συλλογές είναι μοναδικές στην Αθήνα. Το «Οδοιπορικό στην Παλιά Αθήνα» αφορά μια αναπαράσταση Αθηναϊκής γειτονιάς στα μέσα του 20ου αιώνα, περίπου σε φυσικό μέγεθος με αντίγραφα κτιρίων, σπιτιών, μαγαζιών και αυθεντικών αντικειμένων καθημερινής χρήσης.
Η συλλογή «Φιγούρες θεάτρου σκιών οικογένειας Χαρίδημου» περιλαμβάνει πάνω από 900 εκθέματα από το 1850 έως σήμερα, που έχουν ως θέμα τον Καραγκιόζη και τους υπόλοιπους ήρωες μιας παράστασης. Επίσης, περιλαμβάνει χνάρια, παλιά σκίτσα, πανόδετα βιβλία και φωτογραφικά ντοκουμέντα σχετικά με το θέατρο σκιών.
⊕ Μουσείο Μακρονήσου
Αγ. Ασωμάτων 31, Θησείο, Ωράριο λειτουργίας –Πληροφορίες
Το Μουσείο Μακρονήσου ιδρύθηκε (εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2007) από παλιούς κρατούμενους (επιζώντες ή απογόνους τους) με στόχο να γίνει ευρύτερα γνωστή και να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη των αγώνων των κρατουμένων στο Μακρονήσι κατά την περίοδο 1947-1953. Επίσημα στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά έχει υπολογιστεί ότι πέρασαν από εκεί 104.000 άνθρωποι, με άγνωστο αριθμό νεκρών. Ενδεικτικά, μόνο σε μια μέρα, σκοτώθηκαν 345 κρατούμενοι «λόγω στασίασης». Το Μουσείο Μακρονήσου στεγάζεται σε κτίριο που έχει παραχωρηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και λειτουργεί σε εθελοντική βάση από τα μέλη του Συλλόγου χωρίς να έχει δεχθεί ποτέ καμία κρατική επιχορήγηση. Οι συλλογές του προέρχονται από δωρεές κρατουμένων και των οικογενειών τους. Υπάρχει επίσης ηχητικό υλικό, ταινίες και βιβλιοθήκη. Το γεγονός ότι βρίσκεται στη «γειτονιά των μουσείων» ενισχύει και τη δική του επισκεψιμότητα, αλλά στόχος του είναι να γίνει ακόμα πιο γνωστό και να αποτελέσει ένα ζωντανό κύτταρο ιστορικής μνήμης.
⊕ Μουσείο πολιτικών εξορίστων Άη Στράτη
Αγ. Ασωμάτων 31, Θησείο, Ωράριο και λοιπές πληροφορίες:
Το Μουσείο Πολιτικών Εξόριστων του Άη Στράτη, διαφυλάσσει μια μακρά περίοδο ατομικής και συλλογικής ιστορικής μνήμης αλλά και πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι το πρώτο μουσείο στην Ελλάδα για την εξορία.
Ιδρύθηκε το 1988 και είναι αφιερωμένο στη διατήρηση της μνήμης και στην εμπειρία των ανθρώπων που έζησαν εξόριστοι εκεί για μια χρονική περίοδο περίπου 40 χρόνων (1926-1667). Το μουσείο, προσπαθεί να συνδυάσει την τέχνη με την ιστορία, αφού αποτυπώνει με ακρίβεια, μέσα από τα έργα τέχνης, τον πόνο και την σκληρή καθημερινότητα των εξόριστων. Η ζωή των εκτοπισμένων, ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ποτέ ξανά δεν αντίκρισαν τις οικογένειές τους, ενώ υπήρχαν άνθρωποι που τρελάθηκαν, που έχασαν τον ίδιο του τον εαυτό, λόγω των τραυματικών εμπειριών που έζησαν. Υπήρξαν εξόριστοι που παρέμειναν στον Άη Στράτη έως και 27 χρόνια.
Το μουσειακό υλικό εκτίθεται σε θεματικές ενότητες που αφορούν την οργάνωση και συγκρότηση των στρατοπέδων, τον αγώνα για επιβίωση, τις πολιτιστικές δραστηριότητες, τη συγκρότηση της μορφωτικής και πολιτικής δουλειάς. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει αναπαράσταση σκηνής με αντικείμενα καθημερινής διαβίωσης, φωτογραφικά τεκμήρια, εικαστικές δημιουργίες (σκίτσα, σχέδια, χαρακτικά, πυρογραφίες, ελαιογραφίες, συνθέσεις, γλυπτά) που έγιναν από εξόριστους καλλιτέχνες. Το αρχειακό υλικό περιλαμβάνει αποφάσεις εκτόπισης, έντυπα αδειών, υπομνήματα, τηλεγραφήματα, σημειώσεις της εσωτερικής λειτουργίας του στρατοπέδου, φωτογραφίες, εφημερίδες, παράνομο υλικό, αλληλογραφία εξόριστων. Παράλληλα το Μουσείο διαθέτει βιβλιοθήκη προσβάσιμη στο κοινό και τους ερευνητές με βιβλία και περιοδικά. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει τμήμα της δανειστικής βιβλιοθήκης του Άη Στράτη και έντυπο υλικό που γράφτηκε και χρησιμοποιήθηκε σε φυλακές και εξορίες.
⊕ Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής
Μελιδόνη 2, Θησείο, Ωράριο και λοιπές πληροφορίες
Το Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής ιδρύθηκε το 1993 από την κ. Μπέτυ Ψαροπούλου λόγω του πάθους της για τη διάσωση του λαϊκού πολιτισμού. Αρχικά στεγαζόταν στο υπόγειο του σπιτιού της, στην οδό Ηπίτου στην Πλάκα. Εκεί περιείχε προσωπικές της δημιουργίες καθώς και σπάνιες συλλογές (19ος και 20ος αιώνας) από όλο τον ελλαδικό χώρο που κατάφερε να συλλέξει στα 50 χρόνια δράσης της. Το 2000, το Υπουργείο Πολιτισμού παραχώρησε το οίκημα στην οδό Μελιδώνη όπου βρίσκεται σήμερα, διαθέτοντας μια πλούσια Συλλογή 5.000 περίπου χρηστικών αντικειμένων, αντιπροσωπευτικά δείγματα της παραγωγής όλων σχεδόν των αγγειοπλαστικών κέντρων της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, καθώς και σημαντικότατα Αρχεία.
Το μουσείο οργανώνει επίσης πολλές εκδηλώσεις και πολλά σεμινάρια κεραμικής-πορσελάνης για όλες τις ηλικίες (καθημερινά 6-9 μ.μ.)
⊕ Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστήμιου Αθηνών
Θόλου 5, Πλάκα, Ωράριο και λοιπές πληροφορίες
Το Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, ανήκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στεγάζεται σε ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα κτίρια της προ-οθωνικής περιόδου. Κτισμένο στα ριζά της Ακρόπολης, με πανοραμική άποψη της Πλάκας, της Αρχαίας Αγοράς, του Αστεροσκοπείου και του Λυκαβηττού, το ιστορικό κτίριο της οικίας Κλεάνθους (από τις ωραιότερες οικίες του κόσμου), φιλοξένησε το πρώτο Πανεπιστήμιο του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους τα 4 πρώτα χρόνια λειτουργίας του, από το 1837 έως το 1841.
Οι συλλογές του απαρτίζονται από προσωπογραφίες καθηγητών του Πανεπιστημίου, βιβλία (συγγράμματα καθηγητών, παλαιές και σπάνιες εκδόσεις) χειρόγραφα, επιστολές, διπλώματα, σπάνια επιστημονικά όργανα (ιατρικής, φυσικής, χημείας, φαρμακολογίας), φωτογραφίες, μετάλλια, σφραγίδες και αναμνηστικά του Πανεπιστημίου.
Στην τελευταία κατηγορία ανήκει το Λάβαρο του Πανεπιστημίου, έργο των Ν. Γύζη και Γ. Ιακωβίδη, το οποίο φιλοτεχνήθηκε το1887. Στο Μουσείο οργανώνονται καθημερινά ξεναγήσεις μαθητών, φοιτητών και ομάδων ενηλίκων στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα, μετά από συνεννόηση. Το Μουσείο διαθέτει και αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, όπου πραγματοποιούνται διαλέξεις, συνέδρια, συμπόσια, κινηματογραφικές προβολές, περιοδικές εκθέσεις, κ.ά. Τους καλοκαιρινούς μήνες, οι αύλειοι χώροι προσφέρονται για τη φιλοξενία συναυλιών και θεατρικών παραστάσεων κάτω από το βράχο της Ακρόπολης.
⊕ Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης
οδό Τριπόδων 23, Ωράριο και λοιπές πληροφορίες:
Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης στεγάζεται σε ένα διατηρητέο κτίριο του 19ου αιώνα., στην οδό Τριπόδων, τον αρχαιότερο δρόμο της Αθήνας, το οποίο εντυπωσιάζει για τις διακοσμητικές του λεπτομέρειες και τις πλούσιες οροφογραφίες.
Αξιοποιώντας μία από τις μεγαλύτερες συλλογές σχολικών βιβλίων και εκπαιδευτικού υλικού, η οποία καλύπτει χρονικό διάστημα τεσσάρων αιώνων (17ος-20ος), το Μουσείο επιδιώκει να ανασύρει μνήμες από τα σχολικά χρόνια. Στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου, ο επισκέπτης γνωρίζει τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία της εκπαίδευσης. Η έκθεση ξεκινάει από τον 1ο όροφο με εκδόσεις από τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα και συνεχίζεται στον 2ο όροφο με εκδόσεις του 20ου αιώνα.
Κατά τη διάρκεια της ξενάγησής σας, θα έχετε την ευκαιρία να «φορέσετε» ξανά την μπλε ποδιά αλλά και να καθίσετε στα παλιά θρανία, αφού με απίστευτο μεράκι οι υπεύθυνοι του μουσείου δημιούργησαν μια προσομοίωση τάξης των παλαιότερων δεκαετιών. Oι μεγαλύτεροι θα θυμηθούν τα παιδικά τους χρόνια καθισμένοι στα ξύλινα θρανία, γράφοντας στις πλάκες με τους κονδυλοφόρους. Οι μικρότεροι, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ένα διαδραστικό ταξίδι στο χρόνο ανακαλύπτοντας την ιστορία του παλιού σχολείου, αλλά και να συμμετάσχουν σε δράσεις σχετικές με το περιβάλλον, την τέχνη, τη λογοτεχνία, το θέατρο, την παράδοση και τον πολιτισμό.
⊕ Μουσείο Άγγελου & Λητώς Κατακουζηνού
Ωράριο και λοιπές πληροφορίες:
Ο Άγγελος και η Λητώ Κατακουζηνού ξεκίνησαν μια παραμυθένια κοινή ζωή τη δεκαετία του 1930 και για σχεδόν πενήντα χρόνια υπήρξαν δραστήρια μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας. Ο νευρολόγος-ψυχίατρος και η συγγραφέας σύζυγός του βίωναν έναν κόσμο καλλιέργειας και δημιουργίας, όπου οι τέχνες και τα γράμματα κατείχαν σημαντική θέση. ο Άγγελος Κατακουζηνός ήταν άνθρωπος υψηλής πνευματικότητας και αγαπούσε την τέχνη. Ίδρυσε το Γαλλοελληνικό Ινστιτούτο και την Ελληνοαμερικανική Ένωση, αμφότερα με στόχο την προώθηση των πολιτιστικών ανταλλαγών.
Το διαμέρισμά τους στη λεωφόρο Αμαλίας ήταν ένα από τα σημαντικότερα φιλολογικά σαλόνια της γενιάς του 30. Ποιητές, συγγραφείς, καλλιτέχνες και επιστήμονες που σημάδεψαν τη σύγχρονη Ελλάδα αλλά και πολλοί επιφανείς Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ήταν φίλοι τους και τους επισκέπτονταν συχνά για να απολαύσουν την ατμόσφαιρα, τη θέα και την παρέα. Στο στήσιμο του σπιτικού του το ζευγάρι προσπάθησε να ενσωματώσει όλα όσα αγαπούσε, όλα όσα αποτελούσαν πηγές έμπνευσης στην καθημερινότητά του.
Κυρίαρχα ήταν τα έργα τέχνης, σχεδόν όλα δώρα από φίλους όπως ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Γεώργιος Γουναρόπουλος, ο Σπύρος Βασιλείου, η Θάλεια Φλωρά-Καραβία, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Marc Chagall και δεκάδες άλλοι.. Στο διαμέρισμα αυτό δόθηκε το 1979 η πρώτη δεξίωση για το Νόμπελ Λογοτεχνίας του Οδυσσέα Ελύτη. Το 1997 απεβίωσε η συγγραφέας Λητώ Κατακουζηνού. Αφησε ως τελευταία της επιθυμία η οικία της να διατηρηθεί και να χρησιμοποιηθεί για πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Διεθνής Ημέρα Μουσείων 2018
Μουσείο Τηλεπικοινωνιών Ομίλου ΟΤΕ
(Tιμώμενο μουσείο)
Για τον φετινό εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) έχει επιλέξει το θέμα «Μουσεία και (δια)δίκτυα. Νέες προσεγγίσεις, νέο κοινό».
Το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων επέλεξε ως τιμώμενο μουσείο για το 2018 το Μουσείο Τηλεπικοινωνιών Ομίλου ΟΤΕ με σκοπό να αναδείξει τις συλλογές και το έργο του, που συνδέονται άμεσα με το θέμα του φετινού εορτασμού.
Η κεντρική εκδήλωση του εορτασμού θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 18 Μαΐου, στις 19:00. Περιλαμβάνει σύντομες ομιλίες, ξεναγήσεις, μουσική στον κήπο του Μουσείου. Χαιρετισμούς θα απευθύνουν η Λυδία Κονιόρδου, υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, ο Μιχάλης Τσαμάζ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ και η Τέτη Χατζηνικολάου, πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος του ICOM.
Πηγή: naturanrg T.93
.
