Αναπόφευκτα γι’ αυτό το σημαντικό θέμα υγείας ακούγονται πολλά και από πολλούς, οι οποίοι όμως δεν είναι πάντα ειδικοί.
του Σπύρου Γαρζώνη, Παθολόγος-Διαβητολόγος
Κατά καιρούς, κυκλοφορούν διάφοροι μύθοι που αφορούν στο διαβήτη, οι οποίοι προκαλούν σύγχυση και δημιουργούν μια θολή εικόνα για την ασθένεια. Παρακάτω εξετάζονται οι σημαντικότεροι 7 Μύθοι για το Διαβήτη.
- Σήμερα 300.000.000 παγκοσμίως έχουν διαβήτη και το 2030 υπολογίζεται θα φτάνουν τα 600.000.000. Αποτελεί τη βασική αιτία θανάτου για περίπου 7.000.000 άτομα ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο.
- Περίπου 1.200.000 Έλληνες έχουν διαβήτη, ενώ το 8,5% – 17,5% του συνόλου των θανάτων στον ελληνικό πληθυσμό σχετίζεται με έλλειψη σωστού έλεγχου του διαβήτη.
- Σχεδόν 650.000 Έλληνες έχουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (στάδιο προ-διαβήτη).
- Ο διαβήτης τύπου ΙΙ αποτελεί το 80%- 90% των συνολικών περιπτώσεων διαβήτη στην Ελλάδα και μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά 8 – 10 χρόνια.
- Το 24%-30% των ατόμων με διαβήτη τύπου ΙΙ δεν έχουν επίγνωση της ασθένειάς τους και παραμένουν αδιάγνωστοι. Κάθε χρόνο προστίθενται τουλάχιστον 35.000 νέα περιστατικά, στη χώρα μας. Εκ των οποίων τα 500 είναι παιδιά κάτω των 16 χρονών.
Μύθος 1ος:
Όποιος τρώει πολλά γλυκά κινδυνεύει να πάθει διαβήτη
Για το διαβήτη τύπου Ι (τον παλαιότερα αποκαλούμενο “νεανικό” ή “ινσουλινοεξαρτώμενο”), αυτό δεν έχει απολύτως καμία βάση. Αλλά και για το διαβήτη τύπου ΙΙ (“των ενηλίκων”), τα γλυκά επίσης δεν παίζουν κανένα ρόλο στην παθογένεια, εκτός μόνο στο βαθμό που προκαλούν παχυσαρκία. Δεν είναι δηλαδή η ίδια η ζάχαρη που προκαλεί το διαβήτη, αλλά η κατανάλωση πολλών θερμίδων που προκαλεί παχυσαρκία, η οποία με τη σειρά της προδιαθέτει στην εμφάνιση διαβήτη.
Μύθος 2ος:
Ο διαβήτης είναι κληρονομικός
Η προδιάθεση για διαβήτη μπορεί εν μέρει να κληρονομηθεί. Αυτό ισχύει σε κάποιο βαθμό στον τύπο Ι και περισσότερο στον τύπο ΙΙ, στον οποίο όμως σημαντικότερο ακόμα ρόλο παίζει ο τρόπος ζωής (παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης κτλ). Αντίθετα, με την κλασική έννοια “κληρονομικές” μορφές διαβήτη αφορούν κάποια πάρα πολύ σπάνια γενετικά σύνδρομα.
Μύθος 3ος:
Εάν είχα διαβήτη θα το είχα καταλάβει
Δυστυχώς, ο διαβήτης είναι “ύπουλη” ασθένεια. Πράγματι, ο τύπος Ι παρουσιάζει θορυβώδη συμπτώματα και συνήθως είναι εύκολο να τον καταλάβουμε σχετικά σύντομα κατά την έναρξή του. Ο τύπος ΙΙ, όμως, που αποτελεί και τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, σπάνια προκαλεί ενοχλήματα. Έτσι μπορεί κάποιος να έχει διαβήτη μέχρι και 10-12 χρόνια και να μην το ξέρει, μέχρι που θα κάνει μια τυχαία εξέταση αίματος ή μέχρι που θα προκύψει κάποια επιπλοκή, όπως έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο κ.ά.
Μύθος 4ος:
Διαβήτη παθαίνουν μόνο οι μεγάλοι
Για τον τύπο Ι, το “νεανικό” διαβήτη, αυτό προφανώς δεν ισχύει. Εκείνο όμως που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, είναι ότι και ο τύπος ΙΙ εμφανίζεται σε ολοένα και μικρότερες ηλικίες. Ως αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής και διατροφής,o διαβήτης τύπου ΙΙ παρατηρείται πλέον ακόμα και σε παιδιά, παράλληλα με την εξάπλωση της παιδικής παχυσαρκίας.
Μύθος 5ος:
Τα ειδικά τρόφιμα για διαβητικούς είναι καλύτερα
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα τρόφιμα αυτά υπερτερούν. Αντίθετα, η αλόγιστη κατανάλωσή τους μπορεί να κρύβει κινδύνους που δεν είναι πάντα εμφανείς, αφού και αυτά περιέχουν και θερμίδες και υδατάνθρακες που εύκολα κανείς παρασύρεται στο να μην τους υπολογίσει.
Μύθος 6ος:
Θα πάρω φάρμακα μέχρι να γίνω καλά και μετά θα τα σταματήσω
Ο διαβήτης είναι νόσημα προοδευτικά εξελισσόμενο. Δεν είναι σαν μια λοίμωξη που θα την καταπολεμήσουμε με τα αντιβιοτικά και μετά θα τα σταματήσουμε. Τα φάρμακα πρέπει κανείς να τα παίρνει συνεχώς, έτσι ώστε ο διαβήτης να παραμένει ρυθμισμένος εντός των καθορισμένων στόχων. Και με την πάροδο των ετών, η αγωγή πρέπει να αναπροσαρμόζεται και να ενισχύεται παράλληλα με την εξέλιξη του διαβήτη.
Μύθος 7ος:
Εάν αρχίσω ινσουλίνη θα τη συνηθίσω και δεν θα μπορώ να την κόψω
Αυτή η παρεξήγηση είναι δυστυχώς πολύ διαδεδομένη και ταυτόχρονα πολύ καταστροφική. Η ινσουλίνη δεν προκαλεί εθισμό. Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος λόγος που να δικαιολογεί την καθυστερημένη έναρξη της ινσουλινοθεραπείας. Όταν κάποια στιγμή, στην εξελικτική πορεία του διαβήτη, τα χάπια δεν αρκούν για την καλή ρύθμιση, η προσθήκη ινσουλίνης γίνεται αναγκαία.
Επειδή ο ίδιος ο διαβήτης δεν γυρίζει προς τα πίσω, την ινσουλίνη δεν την κόβουμε γιατί έτσι κι αλλιώς την έχουμε πια ανάγκη, όχι γιατί τη συνηθίζουμε. Γι’ αυτό άλλωστε σε περιπτώσεις που η ανάγκη για ινσουλίνη προκύπτει από κάποια αναστρέψιμη αιτία (π.χ κάποια βαριά λοίμωξη), μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για ένα διάστημα και μετά να γυρίσουμε στην παλιά μας αγωγή χωρίς πρόβλημα.
