Είναι πλέον κοινά αποδεκτό πως οι πρακτικές διαχείρισης των υδατικών πόρων που ακολουθούνται μέχρι σήμερα στην Ελλάδα (και όχι μόνο), μάς έχουν φέρει αντιμέτωπους με μια σειρά πιέσεων και προβλημάτων, δύσκολα αναστρέψιμων. Αννυ Μητροπούλου: Γιορτάζοντας (;) και φέτος την παγκόσμια Ημέρα για το Νερό
♦ της Άννυς Μητροπούλου, διευθύντρια του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS
Η ρύπανση τόσο των επιφανειακών όσο και των υπόγειων νερών με βιομηχανικά απόβλητα, χημικά φυτοφάρμακα και ανεπεξέργαστα αστικά λύματα καθιστά σταδιακά ακατάλληλες προς χρήση σημαντικές ποσότητες των πεπερασμένων υδατικών μας πόρων, γεγονός που έχει σημαντικό περιβαλλοντικό και οικονομικό αντίκτυπο. Ταυτόχρονα, η υπεράντληση και υφαλμύρινση των υδροφορέων, σε συνδυασμό με τη μείωση των βροχοπτώσεων λόγω κλιματικών αλλαγών και κυρίως την άκριτη κατασπατάληση ως συνέπεια της «δυτικής» κουλτούρας υπερκαταναλωτισμού, έχουν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή ποσοτική και ποιοτική υποβάθμιση του πλέον πολύτιμου πεπερασμένου φυσικού πόρου και κοινωνικού αγαθού.
Η πρόκληση δεν είναι πλέον η αδιάκοπη κάλυψη της υπέρμετρης ζήτησης των υδατικών πόρων, αλλά το πώς θα έχουμε διαχείριση της προσφοράς, συμμετοχική διαβούλευση των χρηστών, μείωση της ζήτησης, προστασία από τη ρύπανση, καθώς και χρήση σύγχρονων πρακτικών ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης. Είναι αναγκαία μια νέα κουλτούρα για το νερό που θα διασφαλίζει ότι η κάλυψη των ανθρώπινων και κοινωνικών αναγκών δεν αγνοεί την υποχρέωση να εξασφαλίζουμε νερό και για τις ανάγκες των φυσικών οικοσυστημάτων. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να επιτευχθεί, εάν δεν υπάρχει σωστή διακυβέρνηση (good governance) και εθνική στρατηγική για τη βιώσιμη διαχείριση υδατικών πόρων, που θα περιλαμβάνει πολιτικές (με ελεγκτικούς μηχανισμούς της εφαρμογής τους) και εργαλεία πρόληψης της ποιοτικής και ποσοτικής υποβάθμισης του νερού.
Εξοικονόμηση, η βασικότερη επιλογή
Χώρες που διαθέτουν περισσότερους υδατικούς πόρους από την Ελλάδα εστιάζουν σοβαρά στην εξοικονόμηση και έχουν μειώσει την κατά κεφαλή κατανάλωση κατά 10-30%. Βασική προϋπόθεση για την αξιοποίηση των τεχνικών λύσεων είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση τόσο των πολιτών και τελικών χρηστών, όσο και της τοπικής αυτοδιοίκησης σε ζητήματα εξοικονόμησης και λελογισμένης χρήσης, ούτως ώστε να επιτευχθεί αλλαγή στις καθημερινές μας συνήθειες.
Ένα πρώτο σημαντικό βήμα είναι η αντιμετώπιση των διαρροών που οφείλονται τόσο στην παλαιότητα του δικτύου μεταφοράς, όσο και στη μη έγκαιρη επιδιόρθωσή τους (σε οικιακό επίπεδο). Άλλες μέθοδοι εξοικονόμησης είναι η χρήση τεχνολογιών εξοικονόμησης στο πότισμα δημοτικών πάρκων (π.χ. χρήση συστημάτων ποτίσματος με σταγόνα), στο πλύσιμο πλατειών, δρόμων και γενικά κοινόχρηστων χώρων (τις κατάλληλες ώρες), καθώς και η επιλογή φυτών προσαρμοσμένων στις τοπικές συνθήκες που δεν απαιτούν πολύ νερό.
Σημαντικό βήμα σε επίπεδο κατοικίας/διαμερίσματος αποτελεί επίσης η εφαρμογή τεχνολογιών επαναχρησιμοποίησης γκρίζων νερών με ή χωρίς επεξεργασία (από το νιπτήρα και το ντουζ σε καζανάκια χαμηλής ροής). Επιβάλλεται φυσικά να δοθούν τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα, όπως συμβαίνει πλέον με τις ρυθμίσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας, για τη βελτίωση των υποδομών σε επίπεδο κατοικίας και την επιλογή συσκευών χαμηλότερης κατανάλωσης (καζανάκια διπλής /ελεγχόμενης ροής, βρύσες έντονης ροής αλλά χαμηλής κατανάλωσης), μετά το τέλος ζωής των υπαρχόντων.
Παράλληλα, στις νέες οικοδομές θα πρέπει να δίνονται κίνητρα για τη χρήση τεχνολογιών εξοικονόμησης και διπλών δικτύων, που θα επιτρέπουν τη χρήση των «γκρίζων νερών», όπου δεν απαιτείται καθαρό. Αντίστοιχα, μπορεί να προβλέπεται η κατασκευή δεξαμενών συλλογής του βρόχινου νερού σε κάθε νέα οικοδομή και να αναβιώσει μια πρακτική που για αιώνες έδινε λύση σε άνυδρες περιοχές της χώρας μας και ιδιαιτέρως στο νησιωτικό χώρο.
Επιπλέον, τα περιθώρια επέμβασης στη γεωργία (την πιο «σπάταλη» υδατικά δραστηριότητα, στην οποία χρησιμοποιείται το 80% των υδατικών πόρων) για τη μείωση της κατανάλωσης νερού είναι επίσης μεγάλα. Κάτι τέτοιο ωστόσο ισοδυναμεί με αλλαγή της υπάρχουσας νοοτροπίας και των προτεραιοτήτων: επιστημονικά τεκμηριωμένη αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, εκσυγχρονισμό του υπάρχοντος αρδευτικού δικτύου, στροφή σε τεχνικές εμπλουτισμού των υδροφορέων και σε κατασκευές αποταμίευσης επιφανειακού νερού. Παράλληλα, θα πρέπει να αλλάξει το καθεστώς τιμολόγησης του νερού βάσει του καταναλισκόμενου όγκου.
Επαναχρησιμοποίηση, το επόμενο βήμα
Η πρακτική της επαναχρησιμοποίησης υγρών αποβλήτων, όταν λειτουργεί με τον ενδεδειγμένο τρόπο, συμβάλλει σε ένα καθαρότερο περιβάλλον και στη συμφιλίωση των αναγκών μας με εκείνες της φύσης. Βασική παράμετρος της επαναχρησιμοποίησης είναι η μετατροπή των λυμάτων από ρύπους σε πολύτιμο πόρο, συμβάλλοντας στην αύξηση της διαθεσιμότητας νερού και στη μη επιβάρυνση άλλων καθαρών πόρων.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμη συστηματική προώθηση πολιτικών επαναχρησιμοποίησης και μόλις πρόσφατα ξεκαθάρισε το νομοθετικό πλαίσιο. Οι πιλοτικές ωστόσο εφαρμογές στη Σίνδο της Θεσσαλονίκης, στη νησίδα Πάσσα στην Εύβοια και στη Χερσόνησο της Κρήτης δίνουν ελπιδοφόρες λύσεις.
INFO
Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, Μαμάη 3Α, 10440, Αθήνα, Tel./Fax: 210-8228795, info@medsos.gr, www.medsos.gr
Πηγή: NaturaNrg #15
|
|
|
22 Μαρτίου Παγκόσμια Ημέρα Νερού – Αλήθειες και ψέματα για το διάφανο χρυσό Υδατικό αποτύπωμα: Εντοπίζοντας τη μαύρη τρύπα του «λευκού» χρυσού |
