Τα αντιβιοτικά παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά πριν από 50 περίπου χρόνια για να καταπολεμήσουν τις μικροβιακές λοιμώξεις. Μέχρι τότε, πολλές λοιμώξεις ήταν θανατηφόρες. Σήμερα, μια νέα απειλή εμφανίζεται. Πολλές λοιμώξεις μπορούν να ξαναγίνουν θανατηφόρες, γιατί τα μικρόβια που τις προκαλούν έχουν γίνει ανθεκτικά στα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούμε.
της Μαρίας Γκέκα
Ένα ακόμη αρνητικό ρεκόρ για την Ελλάδα: είμαστε η χώρα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα καταναλώνονται καθημερινά, όπως λέει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Ασθενειών, 32 δόσεις αντιβιοτικών ανά 1.000 κατοίκους, την ώρα που οι Ισπανοί καταναλώνουν 18 και οι Δανοί μόλις 11. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Εκτός από το τεράστιο κόστος -και κέρδος των φαρμακευτικών εταιρειών- «δημιουργήσαμε» τα πιο ανθεκτικά μικρόβια σε όλη την Ευρώπη.
Τα στοιχεία που εξέδωσε το *Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Ασθενειών στη Στοκχόλμη (ECDC) επιβεβαίωσαν για άλλη μια φορά την πρωτιά μας. Οσον αφορά στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η δική μας καταλαμβάνει την πρώτη θέση, με μεγάλη διαφορά. Εκτός αυτού, σε μια συνάντηση ειδικών στη Στοκχόλμη, επισημάνθηκε η ανάγκη για την ανάπτυξη νέων αντιβακτηριακών παραγόντων, καθώς το πρόβλημα των βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα κλασικά αντιβιοτικά εντείνεται, ενώ παράλληλα η ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών αντιβιοτικών μειώνεται. Η έκθεση αποκάλυψε πως κάθε χρόνο, τουλάχιστον 25.000 ασθενείς στην Ε.Ε. πεθαίνουν από λοίμωξη που σχετίζεται με πολυανθεκτικά βακτήρια, ενώ επίσης αυτές οι λοιμώξεις προκαλούν πρόσθετα κόστη περίθαλψης και απώλεια παραγωγικότητας που κοστίζουν τουλάχιστον 1,5 δις ευρώ ετησίως.
Λόγω της αλόγιστης χρήσης έχουν αφοπλιστεί
Πάνω από 160 είδη αντιβιοτικών κυκλοφορούν σήμερα στον κόσμο. Τα περισσότερα από αυτά, όμως, λόγω της αλόγιστης χρήσης, έχουν ήδη «αφοπλιστεί». Με άλλα λόγια, δεν μπορούν πια να πολεμήσουν αποτελεσματικά τα μικρόβια. Και αν δεν αρχίσουμε να τα χρησιμοποιούμε σωστά, τότε χάνουμε τη μοναδική ελπίδα να ξαναποκτήσουμε τη χαμένη «μικροβιακή μας ευαισθησία» -για να μην πούμε ότι μπορεί να φτάσουμε να θρηνήσουμε και θύματα εξαιτίας των πολυανθεκτικών μικροβίων.
Γονείς πιέζουν τους γιατρούς να δώσουν στα παιδιά τους αντιβιοτικά
Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε η καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμωξιολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθύντρια της Δ’ παθολογικής κλινικής του νοσοκομείου “ΑΤΤΙΚΟΝ”, Ελένη Γιαμαρέλλου, “Το 93% της συνολικής χρήσης των αντιβιοτικών στη χώρα μας γίνεται από την κοινότητα και το 7% από τα νοσοκομεία. Υπάρχουν ασθενείς που έχουν προσβληθεί από μικρόβια που βρίσκονται σε βαριά κατάσταση. Ωστόσο, δεν έχουμε να τους δώσουμε αντιβιοτικά, εξαιτίας της μικροβιακής ανθεκτικότητας και αναγκαζόμαστε να τους χορηγούμε δύο ή τρία αντιβιοτικά μαζί για να καταπολεμήσουμε τα μικρόβια”, εξήγησε η κ. Γιαμαρέλλου. Σύμφωνα με έρευνα του υπουργείου Υγείας το 75% των Ελλήνων παίρνει αντιβιοτικά για να αντιμετωπίσει μία απλή ίωση και το 60% των Ελλήνων γονέων πιέζει τον παιδίατρο να χορηγήσει αντιβιοτικό στο παιδί τους απειλώντας ακόμη και ότι θα πάνε σε άλλο… γιατρό.
Ευχαριστώ, δε θα πάρω!
Οι λοιμώξεις στον άνθρωπο προκαλούνται από ιούς και μικρόβια. Τα αντιβιοτικά δεν ασκούν καμία απολύτως επίδραση στους ιούς. Είναι αποτελεσματικά μόνο στις μικροβιακές λοιμώξεις. Αυτό τι σημαίνει; ότι δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνονται αντιβιοτικά για λοιμώξεις που οφείλονται σε ιούς. Μήπως όμως, σημαίνει ότι πρέπει να χορηγούνται αντιβιοτικά σε κάθε μικροβιακή λοίμωξη; Η απάντηση είναι ΟΧΙ!
Τα αντιβιοτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για τις σοβαρές μικροβιακές λοιμώξεις. Γιατί;
Γιατί, οι περισσότερες από τις λοιμώξεις που μας συμβαίνουν (π.χ. οξείες διάρροιες, ωτίτιδες, βρογχίτιδες, ιγμορίτιδες καθώς και ιώσεις με συμπτώματα όπως συνάχι, πονόλαιμος, πόνος στα κόκκαλα και στους μύες, πυρετός), θεραπεύονται από μόνες τους μέσα σε διάστημα μικρότερο ή μεγαλύτερο των τριών ημερών.
Έτσι αν κάποιος έχει πάρει ένα αντιβιοτικό για να θεραπευτεί από μια τέτοια λοίμωξη, θα μπορούσε να αποδώσει τη θεραπεία του στη χρήση του αντιβιοτικού, ενώ κάτι τέτοιο δεν αληθεύει. Όμως, κάπως έτσι γεννήθηκε η ψευδαίσθηση και ο μύθος για τις μαγικές ιδιότητες των αντιβιοτικών. Γιατί τα αντιβιοτικά δεν θα μας βοηθήσουν στο να γίνουμε πιο γρήγορα καλά. Η άμυνα μας είναι επαρκής για την ίαση της πλειοψηφίας των απλών λοιμώξεων που μας συμβαίνουν. Για παράδειγμα, ένα αντιβιοτικό δεν θα «ρίξει» τον πυρετό πιο γρήγορα.
*Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) είναι οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στον οποίο έχει ανατεθεί το καθήκον παρακολούθησης, εκτίμησης και γνωστοποίησης των απειλών για την ανθρώπινη υγεία από τα μεταδοτικά νοσήματα. Η έδρα του Κέντρου βρίσκεται στη Στοκχόλμη, ενώ η λειτουργία του άρχισε το Μάιο του 2005.
