Πολυτελή ξενοδοχεία, γήπεδα γκολφ, πισίνες, και πολλές άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις αλλάζουν την εικόνα σε ένα νομό ο οποίος μέχρι πρόσφατα υστερούσε σημαντικά σε ποιοτικές τουριστικές εγκαταστάσεις. Το Costa Navarino έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα σε ολόκληρο σχεδόν το νομό Μεσσηνίας, χωρίς ωστόσο να λείπουν και οι αντιδράσεις σχετικά με το μέγεθος της επένδυσης και τη διατάραξη της περιβαλλοντικής ισορροπίας.
ρεπορτάζ: Δημήτρης Σταθόπουλος, φωτογραφίες: website Costa Navarino
Λίγες ημέρες έμειναν μέχρι τα εγκαίνια των δύο πρώτων, τουριστικών μονάδων της ΤΕΜΕΣ στη Μεσσηνία. Πρόκειται για τα ξενοδοχεία “Romanos Luxury Collection” και “The Westin Resort” που ανήκουν στον πρότυπο πολυτελή ολοκληρωμένο τουριστικό προορισμό στη Μεσσηνία, Costa Navarino. Πρόκειται για μία από τις ελάχιστες επενδύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ που υλοποιούνται φέτος στην Ελλάδα, τη στιγμή που πολλά projects ακυρώνονται ή αναστέλλονται εξαιτίας της κρίσης.
Το ξενοδοχείο περιλαμβάνει 321 πολυτελή δωμάτια και σουίτες με 142 ιδιωτικές πισίνες, καθώς και πολλές κοινόχρηστες πισίνες.
Αναφορικά με το “The Westin Resort” που αποτελείται από 445 δωμάτια πολυτελείας και σουίτες με 123 ιδιωτικές και κοινόχρηστες πισίνες, υπάρχει επίσης, σημαντικός αριθμός κρατήσεων.
Για τα δύο ξενοδοχεία που ολοκληρώνουν την πρώτη φάση του τουριστικού θερέτρου Costa Navarino η ΤΕΜΕΣ έχει υπογράψει μακροπρόθεσμη συμφωνία συνεργασίας με την Starwood Hotels & Resorts Worldwide, Inc. Η αρχική φάση του Costa Navarino αποτελεί επένδυση ύψους 550 εκατ. ευρώ και πέραν των δύο ξενοδοχείων θα περιλαμβάνει συνεδριακό κέντρο (χωρητικότητας 2.000 ατόμων), ένα γήπεδο γκολφ, αλλά και ένα αθλητικό κέντρο (3.000 τ.μ.).
Ξεκινάει η δεύτερη φάση
Παράλληλα, μέσα στο δεύτερο εξάμηνο εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει η δεύτερη φάση του Costa Navarino που θα περιλαμβάνει ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων και ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις της διεθνούς αλυσίδας Banyan Tree.
Το συγκεκριμένο συγκρότημα θα αποτελεί το μοναδικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο προορισμό, του οποίου το σύνολο των δωματίων θα είναι υπόσκαφο, με τα δωμάτια-βίλες να καλύπτονται πλήρως από πράσινο. Τέτοιου είδους τουριστικές υποδομές υπάρχουν μόνο στη Σαρδηνία, εξασφαλίζοντας μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας. Η κατασκευή του συγκεκριμένου project, αναμένεται να ολοκληρωθεί νωρίτερα από το 2013.
Οικολογικές ανησυχίες
Από την πλευρά των «Οικολόγων Πράσινων», το έργο χαρακτηρίζεται «φαραωνικό» με τεράστιες περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις. Παράλληλα, σημειώνουν ότι πρόκειται για «μια τουριστική επένδυση πέρα από κάθε μέτρο, ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που περιλαμβάνει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, συνεδριακό κέντρο, γήπεδα γκολφ, λίµνες, πισίνες, αθλητικά κέντρα. Και όλα αυτά σε επαφή με τον προστατευόμενο βιότοπο της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας, σε παραποτάμια οικοσυστήματα, στον ιστορικό και φυσικό χώρο του όρµου του Ναβαρίνου», σημειώνει μεταξύ άλλων στην ερώτηση του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το κόμμα των Οικολόγων Πρασίνων.
Παράλληλα, στην ερώτηση θέτονται προς συζήτηση και τα ζητήματα της καθυστέρησης επί 25 μήνες δημοσιοποίησης της απόφασης του ΣτΕ που χαρακτηρίζει αντισυνταγματική την έγκριση κατασκευής του έργου χωρίς να υπάρχει προηγουμένως χωροταξικός σχεδιασμός, της διαχείρισης υδάτινων πόρων από ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις με γήπεδα γκολφ και δεκάδες πισίνες σε μια περιοχή που πλήττεται από λειψυδρία. Επίσης, αναφέρεται το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων και των αποβλήτων, καθώς και της τήρησης των διαδικασιών που προβλέπει η αρχαιολογική νομοθεσία και της προστασίας των ενάλιων και επίγειων αρχαιοτήτων.
Ανησυχίες…
Σε δήλωσή του ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων κ. Μιχάλης Τρεμόπουλος ανέφερε: «Η ΠΟΤΑ Μεσσηνίας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα θυσίας της φυσικής και ιστορικής μας κληρονομιάς, αλλά και του κράτους δικαίου, στο όνομα μιας κοντόφθαλμης, αποτυχημένης και επικίνδυνης αντίληψης για τον τουρισμό. Με ευρεία πολιτική συναίνεση και με κρατικές επιδοτήσεις μέχρι και 45% του κόστους επένδυσης, βλέπουμε να χτίζονται βιότοποι, να κλείνονται παραλίες, να αγνοούνται δικαστικές αποφάσεις, να χρησιμοποιείται για γκολφ και πισίνες πολύτιμο νερό που θα κάλυπτε τις ανάγκες μιας πόλης 40 χιλιάδων κατοίκων. Χρειάζεται να διδαχθούμε από την αποτυχία του τουριστικού μοντέλου που ακολουθήθηκε στην Ισπανία και να στραφούμε άμεσα σε έναν τουρισμό ανθρώπινης κλίμακας με σεβασμό στο περιβάλλον και τη φέρουσα ικανότητα κάθε περιοχής».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, κ. Κρίτων Αρσένης, μέσα από σχετική του ερώτηση, εκφράζει την ανησυχία του για τα έργα διευθέτησης των υδάτων προκειμένου να αρδευτούν οι εγκαταστάσεις γκολφ τα οποία πιθανώς θα επηρεάσουν άμεσα την ροή των υδάτων προς τη λιμνοθάλασσα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η λιμνοθάλασσα, αποτελεί το μεγαλύτερο υγρότοπο στη νότια Βαλκανική και φιλοξενεί το 63% των ειδών πουλιών που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα.
Ιάκωβος Πετροπουλέας – Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων
«Ότι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός. Όταν μάλιστα μιλάμε για τη μεγαλύτερη τουριστική επένδυση στην Ελλάδα, η οποία και έχει όλη την καλή πρόθεση να είναι και η οικολογικότερη. Η αλήθεια είναι ότι θέλει, μπορεί όμως;» Τον προβληματισμό αυτό θέτει στο Natura ο κ. Ιάκωβος Πετροπουλέας, μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων. Συνεχίζοντας την τοποθέτησή του αναφέρει:
«Ένα τέτοιο έργο με ξενοδοχεία πέντε αστέρων με γήπεδα γκολφ, εκατοντάδες πισίνες, θαλασσοθεραπεία, σπα και τζακούζι δεν παύουν να αποτελούν μια παρά (τη) φύση επένδυση στην πατρίδα του Νέστωρα. Μία φαραωνική τουριστική επένδυση σε μια μικρή γεωγραφική κλίμακα(με ‘ότι αυτό συνεπάγεται) που δεν λαμβάνει υπόψη της το γεωγραφικό ανάγλυφο αλλά και το πλούσιο πολιτιστικό, αρχαιολογικό και ιστορικό βάρος της περιοχής».
Παράλληλα, σημειώνει ότι η ανάπτυξη της χώρας, «δε μπορεί, και δεν πρέπει, να βασίζεται σε παρωχημένα μοντέλα μεγέθυνσης και μαζικοποίησης», ενώ σε σχέση με την οικονομική πρόοδο, επισημαίνει ότι αυτή «μπορεί να βασιστεί στην ποιότητα και στη δημιουργική αξιοποίηση θυλάκων αγοραστικής ζήτησης, ενώ ο τεράστιος αριθμός των ανά τη χώρα εγκαταλελειμμένων ή υπολειτουργουσών μεγάλων τουριστικών επενδύσεων, είναι ενδεικτική της κατάληξης των «αναπτυξιακών» έργων ευκαιριακού και αποσπασματικού χαρακτήρα».
Αρνητικές επιπτώσεις…
Ειδικότερα, και σε σχέση με την ΠΟΤΑ Μεσσηνίας, σημειώνει: «Η ΠΟΤΑ Μεσσηνίας δημιουργείται στο Νοτιοδυτικό κομμάτι της Πελοποννήσου και σε μια από τις νοτιότερες περιοχές της Ευρώπης. Η Νότια Πελοπόννησος ανήκει σε ημί-ξερες ή ύφυγρες βιοκλιματικές ζώνες και οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι γι αυτές τις περιοχές ή μη ορθολογική χρήση των διαθεσίμων υδατικών πόρων, σε συνδυασμό με τις βιοκλιματικές ιδιαιτερότητες, προκαλεί υποβάθμιση ή και ερημοποίηση γαιών.
Φυσικά υγροβόρες επενδύσεις όπως η ΠΟΤΑ με την απειλή της κλιματικής αλλαγής να επικρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας δεν θα έπρεπε να γινόταν ούτε λόγος, αλλά εδώ είναι Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα περισσότερα γήπεδα γκολφ κατασκευάζονται πλέον σε λιγότερο αναπτυγμένες και οικονομικά απελπισμένες περιοχές.
Σε πολλές περιοχές της γης, ακόμα και σ΄αυτές με αφθονία υδατικών πόρων όπως η Αγγλία, έχουν παρατηρηθεί σημαντικές πτώσεις των υδροφόρων οριζόντων με αποτέλεσμα την διαταραχή τόσο των οικονομικών όσο και των οικολογιών λειτουργιών σε άλλες περιοχές μακρινές από τα γήπεδα γκολφ. Αλλά ακόμα και αυτές οι περιοχές όπως και η Ισπανία που προσπαθούμε να ανταγωνιστούμε διαθέτουν πολύ μεγαλύτερες επιφάνειες που τους επιτρέπουν να “θυσιάζουν” κάποιες από τις πολλές περιοχές τους και να “απορροφούν” τις αρνητικές επιπτώσεις».
Περί γκολφ…
«Η μονοδιάστατη προσέγγιση στην τουριστική ανάπτυξη με την έμφαση στην ενίσχυση του τουρισμού γκολφ αποκλείει ή αφαιρεί πόρους για τη στήριξη και ενθάρρυνση άλλων μορφών τουρισμού για τις οποίες η περιοχή της Μεσσηνίας και συνολικά η χώρα είναι περισσότερο κατάλληλη και για τις οποίες υπάρχει σημαντική ζήτηση από τα αντίστοιχα τμήματα της τουριστικής αγοράς, όπως ο θαλάσσιος, ο ορεινός, ο φυσιολατρικός, ο γεωτουρισμός, ο αγροτουρισμός και κυρίως ο πολιτισμικός και ιστορικός τουρισμός.
Η πραγματικότητα είναι ότι η «βιομηχανία γκολφ» είναι μεγάλη και ισχυρή. Διαφημιστικές καμπάνιες στο εξωτερικό παρουσιάζουν το γκολφ σαν την απόλυτη λύση για το στρες και σαν μοναδική ευκαιρία κοινωνικότητας και πνευματικής ανάτασης. Οι επιχειρηματίες προβάλουν ένα έντονο φιλοπεριβαλλοντολογικό πρόσωπο. Διαθέτουν καλά οργανωμένες περιβαλλοντολογικές υπηρεσίες και διατείνονται ότι μπουν να κατασκευάσουν ασφαλή γήπεδα ακόμα και σε περιβαλλοντολογικά αντίξοα περιβάλλοντα.
Φτάνουν σε σημείο να ισχυρίζονται ότι η προώθηση του γκολφ λύνει περιβαλλοντολογικά προβλήματα όπως μείωση βιοποικιλότητας (με την μονοκαλλιέργεια μεταλλαγμένου γκαζόν;), ευνοώντας έτσι την εφαρμογή της περιβαλλοντολογικής νομοθεσίας.
Τέλος παρέχεται γενναία χρηματοδότηση σε πανεπιστήμια και άλλους φορείς για έρευνα που θυμίζει αντίστοιχες ενέργειες ρυπαντικών και ανθυγιεινών βιομηχανιών( καπνοβιομηχανία, ηλεκτροπαραγωγή, κ.α.)
Όλα αυτά δεν αποτελούν παρά μόλις ένα ελάχιστο κομμάτι της σημερινής πραγματικότητας, την κορυφή του παγόβουνου. Ας πορευτούμε λοιπόν και ας μας γίνει δίδαγμα το γνωμικό των Κενυατών : “ Το περιβάλλον δεν το κληρονομούμε από τους γονείς μας αλλά το δανειζόμαστε από τα παιδιά μας…..”»
Navarino Environmental Observatory
Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και της Ακαδημίας Αθηνών η ΤΕΜΕΣ συγκρότησε το Navarino Environmental Observatory (Ν.Ε.Ο) για τη μελέτη των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή.
Η ίδρυση του Ν.Ε.Ο. αποτελεί την πρώτη προσπάθεια στην Ελλάδα για τη δημιουργία ενός διεθνούς φήμης ερευνητικού κέντρου για την κλιματική αλλαγή, μέσω της συνεργασίας μιας ελληνικής ιδιωτικής εταιρείας με ακαδημαϊκούς φορείς διεθνούς εμβέλειας. Το Ν.Ε.Ο. είναι προϊόν της συνεργασίας μεταξύ του Κέντρου Bert Bolin για την κλιματική αλλαγή του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, του Τομέα Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) και της εταιρείας TEMES Α.Ε.
Η προετοιμασία και οι επαφές για τη δημιουργία του Ν.Ε.Ο ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο του 2008 και κατέληξαν με την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας για τη δημιουργία του Ν.Ε.Ο. στις 3 Δεκεμβρίου του 2009 στη Στοκχόλμη.
Παράλληλα με τη λειτουργία του Ν.Ε.Ο., εντός των εγκαταστάσεων της Costa Navarino, η ΤEMES θα δημιουργήσει ένα διαδραστικό περιβαλλοντικό εκθεσιακό χώρο, το Navarino Natura Hall, με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και ιδιαίτερα των νέων σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος.
«Μας τιμά ιδιαίτερα που είμαστε μέρος ενός νέου – για τα σουηδικά δεδομένα – είδους συνεργασίας μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και της ακαδημαϊκής κοινότητας. Θεωρούμε ότι η ΤΕΜΕS A.E. διαθέτει αξιοπιστία σε κλιματικές και περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, πεδία στα οποία το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης θα διεξάγει ηγετικό ερευνητικό έργο.
Στενή συνεργασία με την Ακαδημία Αθηνών
Επίσης, προσβλέπουμε σε μια πιο στενή συνεργασία με την Ακαδημία Αθηνών, κάτι που αναμένεται να αναπτύξει δυνατότητες για περαιτέρω συνεργασία με διασυνοριακά ερευνητικά έργα», δήλωσε ο κ. Kåre Bremer, Πρόεδρος και Αντικαγκελάριος του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.
Ο καθηγητής – ακαδημαϊκός κ. Γρηγόριος Σκαλκέας, Πρόεδρος Δ.Σ. του ΙΙΒΕΑΑ ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η συμφωνία την οποία συνυπέγραψαν ο αρμόδιος Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης και ο Ακαδημαϊκός κ. Χρήστος Ζερεφός καθώς και η εταιρεία TEMES, μας κάνουν να αισθανόμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι, διότι εκτός της υψηλής στάθμης συνεργασίας που εξασφαλίζεται από τη συμμετοχή τόσων διακεκριμένων επιστημόνων, είναι και η πρώτη φορά που Ερευνητικό Κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών υπογράφει μια τόσο σημαντική συμφωνία με συγχρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα».
Ο κ. Αχιλλέας Κωνσταντακόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της TEMES Α.Ε. συμπλήρωσε: «Είναι τιμή μας που θα φιλοξενήσουμε τo N.E.O. στην Costa Navarino, στη Μεσσηνία και τιμή μας που δύο τόσο σημαντικά διεθνώς Ακαδημαϊκά Ιδρύματα επέλεξαν την εταιρεία μας για να συνεργαστούν.
Η πολιτική που ακολουθούμε στην Costa Navarino είναι μονόδρομος για όλους μας. Δεν μπορούμε να μιλάμε, ειδικά στον τουρισμό, για καλές και κακές πρακτικές. Μία είναι η πρακτική, αυτή της υπεύθυνης ανάπτυξης, που ταυτόχρονα είναι και η μόνη σωστή εμπορική πολιτική. Επενδύοντας στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και στην εκπαίδευση του τοπικού πληθυσμού και των επισκεπτών, προστατεύουμε την περιουσία μας».
Δίπλα ή και μέσα σε περιοχή Natura 2000
Σε σχέση με τις αναφορές που υπάρχουν για γειτνίαση με την προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, επισημαίνει ότι σύμφωνα με το νόμο, «ορίζεται ότι πρέπει να υπάρχει ήπια δραστηριότητα στις περιοχές Natura. Βέβαια πως τα αρμόδια υπουργεία έχουν αξιολογήσει ότι το γκολφ, οι πισίνες, το συνεδριακό κέντρο, η θαλασσοθεραπεία, τα σπα και οι άλλες εγκαταστάσεις αποτελούν ήπια δραστηριότητα είναι ένα ζήτημα».
Η περιβαλλοντική πολιτική της ΤΕΜΕΣ!
Η ΤEMES εφαρμόζει ένα νέο μοντέλο, ανάπτυξης για την Costa Navarino που στηρίζεται στο σεβασμό του περιβάλλοντος και τη συνεργασία με την τοπική κοινωνία. Η θέση αυτή τεκμηριώνεται ουσιαστικά και πρακτικά από την επένδυση σε δράσεις για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος της Μεσσηνίας.
Αναφορικά με τη δόμηση, πάνω από 90% της συνολικής επιφάνειας θα παραμείνει ακάλυπτο με κύρια χρήση το φυσικό ή το οργανωμένο πράσινο, διαφυλάσσοντας το χαρακτήρα και τη φυσική ομορφιά της περιοχής. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη η κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 22MWp, που βρίσκεται στο στάδιο αδειοδότησης, για την 100% κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ διαθέτει την μεγαλύτερη εγκατάσταση γεωθερμίας στην Ευρώπη, με την οποία θα επιτυγχάνεται μείωση κατά 86% των ρύπων που εκπέμπουν τα κλιματιστικά.
Για τις ανάγκες άρδευσης της Costa Navarino, η ΤΕΜΕS, μετά την απαιτούμενη περιβαλλοντική αδειοδότηση, έχει κατασκευάσει δύο λιμνοδεξαμενές χωρητικότητας 700.000μ3, πλήρως ενταγμένες στο τοπίο της περιοχής.
Η προστασία της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας, η οποία ανήκει σε ζώνη απόλυτης προστασίας Natura 2000, αποτελεί άμεση προτεραιότητα καθώς έχει απαγορευτεί κάθε είδους παρέμβαση, ενώ απέχει 6 χλμ βόρεια από τις εγκαταστάσεις της Costa Navarino. Παράλληλα, η ΤΕΜΕΣ προωθεί την προστασία του πολύτιμου αυτού οικοσυστήματος σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική εταιρεία.
