Ο διαβήτης δεν είναι μια αθώα, πρόσκαιρη και χωρίς συνέπειες νόσος. Είναι μια μόνιμη διαταραχή της μεταβολικής ομοιοστασίας του οργανισμού, που η μη αντιμετώπισή του, η μη ρύθμισή του, θα οδηγήσει στην πορεία του χρόνου σε μία ή περισσότερες χρόνιες επιπλοκές του. Η μόνη ασπίδα προστασίας έναντι των επιπλοκών είναι η έγκαιρη διενέργεια των προληπτικών εξετάσεων και η ρύθμιση της νόσου. Σακχαρώδης Διαβήτης: η σοβαρότερη μεταβολική νόσος της εποχής
♦ του Ανδρέα Μελιδώνη, Συντονιστής Διευθυντής Α’ Παθολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου Τζανείου Νοσοκομείου Πρόεδρος Ελληνικού Κολλεγίου Μεταβολικών Νοσημάτων (Ε.ΚΟ.ΜΕ.Ν.)
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, δηλαδή η κακή διατροφή, η μειωμένη ανάγκη σωματικής δραστηριότητας και το πολύπλευρο καθημερινό στρες είναι αναμφισβήτητα η αφετηρία όλων των δεινών για τη μεταβολική υγεία μας. Η αντιμετώπιση όλων αυτών των τοξικών πτυχών αποτελούν την καρδιά της πρόληψης του διαβήτη.
Πράγματι, ο σακχαρώδης διαβήτης είναι η σοβαρότερη μεταβολική νόσος της σημερινής εποχής. Μια νόσος με ιδιαίτερα αυξημένη συχνότητα παγκόσμια (420 εκατομμύρια τα άτομα με διαβήτη σήμερα με πρόβλεψη αύξησης του αριθμού τους κατά 60% μέχρι το 2025!!!) αλλά και μία νόσος που συνοδεύεται με καταιγίδα χρόνιων επιπλοκών: Ο ρυθμισμένος βεβαίως διαβήτης αποτρέπει τον κίνδυνο των επιπλοκών και ρυθμισμένος διαβήτης σημαίνει σάκχαρα νηστείας < 120mg%, μεταγευματικά σάκχαρα <150mg% και γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) < 7%.
Τι είναι ο διαβήτης;
Είναι μία μεταβολική νόσος, μία νόσος που χαρακτηρίζεται από διαταραχές στον μεταβολισμό της γλυκόζης (του σακχάρου δηλαδή) με συνέπεια αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα δηλαδή υπεργλυκαιμία. Υπεύθυνη ορμόνη για τον μεταβολισμό της γλυκόζης στον οργανισμό είναι η ινσουλίνη. Στο διαβήτη έχουμε είτε διαταραχή στην έκκριση της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε διαταραχή στη δράση της ινσουλίνης στους ιστούς, είτε και τα δύο. Ακραία εκδοχή της διαταραχής έκκρισης ινσουλίνης είναι ο διαβήτης τύπου Ι με ολοσχερή έλλειψη ινσουλίνης, ενώ ο διαβήτης τύπου ΙΙ (το 90% του διαβήτη) χαρακτηρίζεται κυρίως από την διαταραχή στη δράση της ινσουλίνης (ινσουλινοαντίσταση).
Γιατί ο διαβήτης είναι τόσο σημαντικό πρόβλημα υγείας; Ποια τα στοιχεία;
Δεδομένα από αμερικανικές μελέτες δείχνουν ότι ο γνωστός διαβήτης στις ΗΠΑ είναι περίπου στο 8,5%, ο μη γνωστός διαβήτης εκτιμάται ότι είναι στο 3,5% ενώ ο προδιαβήτης αγγίζει το 36%. Δηλαδή μιλάμε για ένα σύνολο του πληθυσμού πάνω από 50% που πάσχουν από Διαταραχή του Μεταβολισμού της γλυκόζης. Στη χώρα μας οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά του διαβήτη αγγίζουν το 10 με 12% (μελέτες ΕΜΕΝΟ & ΥΔΡΙΑ). Εκτιμάται λοιπόν ότι διαβήτη έχουν σήμερα το 10% περίπου των Ελλήνων.
Το σημαντικό όμως στο διαβήτη δεν είναι τόσο η επιδημική τάση ανάπτυξης του όσο οι χρόνιες επιπλοκές που συνοδεύουν την νόσο. Ο διαβήτης είναι το πρώτο αίτιο τύφλωσης των ενηλίκων, πρώτο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας που χρήζει αιμοκάθαρσης, πρώτο αίτιο εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου, πρώτο αίτιο ακρωτηριασμού των κάτω άκρων, πρώτο αίτιο στυτικής δυσλειτουργίας. Βέβαια για όλα αυτά ενοχοποιείται ο αρρύθμιστος διαβήτης. Το ρυθμισμένο σάκχαρο αποτελεί τον αλεξικέραυνο για την αποτροπή των χρόνιων επιπλοκών.
Τι γίνεται με τον αδιάγνωστο διαβήτη; Υπάρχει πρόβλημα;
Πραγματικά το μεγάλο πρόβλημα, ίσως, είναι ο αδιάγνωστος διαβήτης (που θεωρείται ότι έχουν το 20-30% των διαβητικών). Ο διαβήτης όταν είναι αρρύθμιστος -συνήθως σε άτομα που δεν γνωρίζουν ότι είναι διαβητικά- δημιουργεί όπως αναφέρθηκε επιπλοκές. Πολύ συχνά φτάνουν σε εμάς καθυστερημένα περιστατικά διαβήτη στα οποία γίνεται διάγνωση λόγω κάποια επιπλοκής σε άλλα όργανα π.χ. καρδιά. Κι όμως, η έγκαιρη διάγνωση στην περίπτωση του διαβήτη μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές.
Πρέπει λοιπόν να δοθεί έμφαση στην πρόληψη του διαβήτη και στην εκπαίδευση των ατόμων με διαβήτη. Η έρευνα εξάλλου δείχνει ότι ο κίνδυνος για επιπλοκές μειώνεται μέχρι και 70% όταν ο διαβητικός είναι σωστά εκπαιδευμένος. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε από την άλλη, είναι ότι ο διαβήτης δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά μόνο τους διαβητικούς. Αφορά όλους μας γιατί σε ένα μεγάλο ποσοστό κάποιοι από εμάς μπορεί να είμαστε εν δυνάμει διαβητικοί ιδιαίτερα όσοι είναι στη φάση του προδιαβήτη.
Ποιοι πρέπει να ελέγχονται για διαβήτη και πότε;
Καταρχήν όλοι όσοι είναι πάνω από 45 ετών. Πριν όμως τα 45 πρέπει να ελεγχθούν όσοι είναι παχύσαρκοι, έχουν υπέρταση, αυξημένη χοληστερίνη ή έχουν περάσει έμφραγμα. Επίσης γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες ή εκείνες που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εκδήλωσαν διαβήτη κύησης. Τέλος όσοι έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με διαβήτη και όσοι έχουν διαγνωστεί με Μεταβολικό Σύνδρομο (χοληστερίνη, υπέρταση, κοιλιακή παχυσαρκία). Όλα αυτά τα άτομα είναι καλό να ελέγχονται μετά τα 25 κάθε τρία χρόνια και όταν μιλάμε για σωστό έλεγχο σακχάρου εννοούμε διενέργεια καμπύλης σακχάρου. Λήψη δηλαδή 75 γρ. γλυκόζης και μέτρηση σακχάρου νηστείας αλλά και δύο ώρες μετά την λήψη της γλυκόζης
Μπορεί να έχει φυσιολογική ζωή ένας διαβητικός;
Πλέον ναι, γιατί έχουμε περισσότερες γνώσεις για το διαβήτη. Σήμερα ένα άτομο με διαβήτη δεν χρειάζεται να ακολουθεί δίαιτα στέρησης όπως παλιά. Μπορεί να εμπλουτίσει το φαγητό του με υδατάνθρακες, φρούτα ακόμα και ζάχαρη- φυσικά με κάποιους περιορισμούς και σωστά συνδυασμένα. Στην πραγματικότητα όλες οι οδηγίες που δίνονται στα άτομα με διαβήτη (διατροφικές οδηγίες, σύσταση για άσκηση και διακοπή καπνίσματος κ.ά) είναι οδηγίες για έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Ο διαβητικός δεν πρέπει λοιπόν να τις βλέπει ως περιορισμούς ή απαγορεύσεις αλλά να καταλάβει ότι οι οδηγίες αυτές τον βοηθούν να προσφέρει το καλύτερο στον εαυτό του και να περιφρουρήσει την υγεία του. Πέρα όμως από όλα αυτά, σήμερα έχουμε πλέον στη διάθεσή μας περισσότερα φάρμακα για το διαβήτη, πιο ευέλικτα και πιο «έξυπνα».
πηγή: natura nrg T. 87
