Ο θυρεοειδής αδένας είναι ο μεγαλύτερος ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου σώματος.
⇒Της Μαρίας Γκέκα
Πρόκειται για τον λαρυγγικό αδένα και ονομάστηκε έτσι το 1656 από τον Warton εξαιτίας του σχήματός του, που μοιάζει με ασπίδα (θυρεός = ασπίδα). Πράγματι, αποτελείται από δύο λοβούς, βάρους 9-10 g έκαστος, που συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό. Ο θυρεοειδής αδένας παράγει κυρίως τις θυρεοειδικές ορμόνες, δηλαδή τη θυροξίνη (Τ4) και την τριιωδοθυρονίνη (Τ3), οι οποίες ρυθμίζουν το μεταβολισμό των οργάνων του σώματος.
Μπορεί να υπερλειτουργεί ή να υπολειτουργεί…
Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί να υπερλειτουργεί (υπερθυρεοειδισμός) ή να υπολειτουργεί (υποθυρεοειδισμός).
Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση όπου το σώμα δεν παράγει αρκετές ορμόνες θυρεοειδούς. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό μπορεί να παρουσιάσουν ξηρό, τραχύ και ωχρό δέρμα, εύθραυστα νύχια, απώλεια του τριχωτού της κεφαλής, αύξηση του σωματικού βάρους, δυσκοιλιότητα, βραδυκαρδία, ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου ή καρδιακής ανεπάρκειας, αναιμία, υπνηλία, κατάθλιψη, κλπ. Ο υποθυρεοειδισμός επηρεάζει το 1 έως 2% των ανθρώπων παγκοσμίως και είναι δέκα φορές πιο πιθανό να επηρεάσει τις γυναίκες από τους άνδρες.
Αντίστοιχα τα άτομα που πάσχουν από υπερθυρεοειδισμό μπορεί να παρουσιάσουν νευρικότητα, άγχος, δυσανεξία στη θερμότητα, εφιδρώσεις, αίσθημα παλμών, εύκολη κόπωση, αυξημένη όρεξη, πολυφαγία, η πολυδιψία, συχνουρία ή και απώλεια βάρους.
Διαβάστε: Θυρεοειδής, o ρυθμιστής του μεταβολισμού
Βασικά συστατικά για τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς
Ο θυρεοειδής μπορεί να αποκτήσει πρόβλημα εξαιτίας κακής διατροφής. Η επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα: Αυτά είναι:
Ιώδιο
Το ιώδιο είναι ένα βασικό μεταλλικό στοιχείο που χρειάζεται για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Έτσι, τα άτομα με έλλειψη ιωδίου μπορεί να κινδυνεύουν για νοσήσουν με υποθυρεοειδισμό.
Η ανεπάρκεια ιωδίου είναι πολύ συχνή και επηρεάζει σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Ωστόσο, είναι λιγότερο συνηθισμένο σε ανθρώπους από ανεπτυγμένες χώρες, καθώς μπορούν να αποφύγουν μια ανεπάρκεια ιωδίου προσθέτοντας ιωδιούχο επιτραπέζιο αλάτι στα τρόφιμά τους
Αν έχετε ανεπάρκεια ιωδίου, προσθέστε ιωδιούχο επιτραπέζιο αλάτι στα γεύματά σας ή τρώτε περισσότερα πλούσια σε ιώδιο τροφές όπως τα φύκια, τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά. Η μέση ημερήσια πρόσληψη είναι 100-150mg.
Τα συμπληρώματα ιωδίου δεν είναι απαραίτητα, καθώς μπορείτε να πάρετε άφθονο ιώδιο από τη διατροφή σας. Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι πάρα πολλά μπορεί να βλάψουν το θυρεοειδή αδένα.
Το κοινό επιτραπέζιο αλάτι στην Ελλάδα είναι εμπλουτισμένο με ιώδιο. Πριν από τον εμπλουτισμό του, η ιωδοπενία αποτελούσε πολύ συχνό αίτιο υποθυρεοειδισμού στη χώρα μας.
Σελήνιο
Το σελήνιο βοηθά το σώμα να ενεργοποιήσει τις θυρεοειδικές ορμόνες, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το σώμα.
Αυτό το βασικό ορυκτό έχει επίσης αντιοξειδωτικά οφέλη, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να προστατεύσει το θυρεοειδή αδένα από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες.
Προσθέτοντας τρόφιμα πλούσια σε σελήνιο στη διατροφή σας είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να αυξήσετε τα επίπεδα σεληνίου στον οργανισμό σας. Ένζυμα τα οποία περιέχουν σελήνιο συμμετέχουν στην αποτελεσματική διαχείριση των αποθηκών ιωδίου στο σώμα. Τροφές πλούσιες σε σελήνιο είναι: καρύδια Βραζιλίας, τόνος, σαρδέλες, αυγά και όσπρια.
Ψευδάργυρος
Όπως το σελήνιο, έτσι και ο ψευδάργυρος βοηθά το σώμα να ενεργοποιήσει τις θυρεοειδικές ορμόνες.
Μελέτες δείχνουν ότι ο ψευδάργυρος μπορεί να βοηθήσει το σώμα να ρυθμίσει την TSH, την ορμόνη που δίνει εντολή στον θυρεοειδή αδένα να απελευθερώσει τις ορμόνες του.
Οι ανεπάρκειες του ψευδαργύρου είναι σπάνιες στις ανεπτυγμένες χώρες, καθώς ο ψευδάργυρος είναι άφθονος σε πολλές τροφές.
Ωστόσο, εάν πάσχετε από υποθυρεοειδισμό, θα πρέπει να επιδιώξετε να καταναλώσετε περισσότερες τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο, όπως στρείδια και άλλα οστρακοειδή, βοδινό και κοτόπουλο, δημητριακά ολικής άλεσης, κ.α
Τυροσίνη
Η τυροσίνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο έχει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Η τυροσίνη παράγεται στο σώμα μας από το αμινοξύ φαινυλαλανίνη, τη βιταμίνη Β6 και το φολικό οξύ. Η τυροσίνη είναι επίσης πρόδρομος ουσία των κατεχολαμινών (επινεφρίνης, νορεπινεφρίνης, ντοπαμίνης), των ορμονών του θυρεοειδούς και της μελανίνης.
Η τυροσίνη βοηθά επίσης στην κανονική λειτουργία του εγκεφάλου και στην σταθεροποίηση της πίεσης του αίματος.
Μπορεί να προσληφθεί με τροφές όπως τα ψάρια, το κοτόπουλο, τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα γαλακτοκομικά, οι μπανάνες, τα φασόλια και οι ξηροί καρποί.
Χαλκός
Είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της Τ4 (θυροξίνης), γι αυτό και όταν η διατροφική πρόσληψη του χαλκού είναι περιορισμένη, ο ρυθμός παραγωγής της θυροξίνης μειώνεται. Τροφές που περιέχουν χαλκό είναι τα θαλασσινά, τα ψάρια, το κρέας, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, τα μανιτάρια και τα δημητριακά.
Εκτός από τα παραπάνω ιχνοστοιχεία, τα οποία πρέπει να περιλαμβάνονται απαραιτήτως στη διατροφή του ανθρώπου, υπάρχουν και κάποια βότανα τα οποία φαίνεται ότι πιθανόν να μπορούν να συμβάλλουν στην ομαλοποίηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.
Υπερικόν (βαλσαμόχορτο)
Το φυτό αυτό χρησιμοποιείται για τις αρνητικές συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού. Βοηθά στην καταπολέμηση της κόπωσης, μας δίνει ψυχικό σθένος και θεωρείται ως καλή λύση για να ξεκινήσετε καλά την ημέρα σας. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας αν λαμβάνετε κάποια άλλη φαρμακευτική αγωγή καθώς αλληλεπιδρά με άλλα φάρμακα.
Επίσης, συμπληρώματα όπως η κανέλα, το χρώμιο (κρέας, δημητριακά, τυρί, μπαχαρικά, μανιτάρια, τσάι, μπύρα, κρασί) και το μαγνήσιο (καφές, τσάι, κακάο, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, καλαμπόκι, αρακά, καρότο κ.α) δείχνουν να έχουν θετικές επιδράσεις σε άτομα με υποθυρεοειδισμό.
Ποια συστατικά είναι επιβλαβή;
Βρογχοκηλογόνες ουσίες
Πρόκειται για συστατικά τροφίμων ή φαρμάκων που πρέπει να περιορίζονται σε αυτούς που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό, γιατί μειώνουν την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.
Είναι ενώσεις που μπορεί να επηρεάσουν την κανονική λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
Παραδόξως, πολλές καθημερινές τροφές περιέχουν βρογχοκηλογόνες ουσίες:
– Τροφές σόγιας: Tofu, tempeh, edamame, κλπ.
– Ορισμένα λαχανικά: Λάχανο, μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι, σπανάκι κ.λπ.– Φρούτα και αμυλούχα φυτά: Γλυκοπατάτες, ροδάκινα, φράουλες κ.λπ.
– Ξηροί καρποί και σπόροι: Κεχρί, κουκουνάρι, φιστίκια κλπ.
Έτσι, θεωρητικά, οι άνθρωποι με υποθυρεοειδισμό πρέπει να τις αποφεύγουν
Γλουτένη
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται σε κόκκους όπως σιτάρι, σίκαλη και κριθάρι. Οι άνθρωποι που έχουν κοιλιοκάκη, μια αυτοάνοση νόσο, δεν ενδείκνυται να καταναλώσουν τροφές που περιέχουν γλουτένη.
Δυστυχώς, η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι που ήδη έχουν μια αυτοάνοση ασθένεια κινδυνεύουν να αναπτύξουν και μια άλλη αυτοάνοση ασθένεια.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένα άτομα που έχουν τη θυρεοειδίτιδα του Hashimoto, την κύρια αιτία του υποθυρεοειδισμού, μπορεί επίσης να εμφανίσουν κοιλιοκάκη.
Αυτό σημαίνει επίσης ότι ορισμένα άτομα που έχουν θυρεοειδίτιδα του Hashimoto ίσως χρειαστεί να αφαιρέσουν τη γλουτένη για να βελτιώσουν τα συμπτώματά τους.
Τροφές που πρέπει να προτιμήσετε
Υπάρχουν πολλές επιλογές τροφίμων για άτομα με υποθυρεοειδισμό, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
Αυγά:
Να τρώτε όλο το αυγό, καθώς το ιώδιο και το σελήνιο βρίσκονται στον κρόκο, ενώ τα λευκά είναι γεμάτα πρωτεΐνες.
Ψάρια:
Όλα τα θαλασσινά, συμπεριλαμβανομένου του σολομού, του τόνου, των γαρίδων, κ.λπ.
Λαχανικά:
Τα λαχανικά γενικά κάνουν καλό, Προσοχή στα σταυρανθή λαχανικά όπως το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο, το κουνουπίδι, τα σέσκουλα, τα χόρτα της μουστάρδας και τα γογγύλια σε μέτριες ποσότητες, ειδικά όταν μαγειρεύονται.
Φρούτα:
Μούρα, μπανάνες, πορτοκάλια, ντομάτες κ.λπ.
Σπόροι χωρίς γλουτένη:
Ρύζι, φαγόπυρο, quinoa, σπόροι chia και λιναρόσπορος.
Γαλακτοκομικά προϊόντα:
Όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του γάλακτος, του τυριού, του γιαουρτιού κλπ.
Ποτά:
Νερό και άλλα μη καφεϊνούχα ποτά.
Τα άτομα με υποθυρεοειδισμό πρέπει να υιοθετήσουν διατροφή με βάση τα λαχανικά, τα φρούτα και τα άπαχα κρέατα. Αυτή η δίαιτα προδίδει χαμηλές θερμίδες και καλό κορεσμό, γεγονός που μπορεί να αποτρέψει την αύξηση του σωματικού βάρους.
♥ Συμβουλές για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους
Αν πάσχετε από υποθυρεοειδισμό είναι πολύ εύκολο να πάρετε πολλά επιπλέον κιλά εξαιτίας του αργού μεταβολισμού. Εδώ είναι μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος.
Ξεκούραση:
7 έως 8 ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Ο ανεπαρκής ύπνος συνδέεται με την αύξηση του λίπους, ειδικά γύρω από την περιοχή της κοιλιάς.
Συνειδητή διατροφή (mindful eating):
Δίνοντας προσοχή σε αυτό που τρώτε, κατανοώντας γιατί τρώτε και πόσο γρήγορα τρώτε θα σας βοηθήσει να αναπτύξετε μια καλύτερη σχέση με την τροφή. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος.
Δοκιμάστε γιόγκα ή διαλογισμό:
Η γιόγκα και ο διαλογισμός μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε το στρες και να βελτιώσετε τη γενική σας υγεία.
Δοκιμάστε μια χαμηλή έως μέτρια διατροφή με υδατάνθρακες:
Η κατανάλωση χαμηλής έως μέτριας ποσότητας υδατανθράκων είναι πολύ αποτελεσματική για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Ωστόσο, αποφύγετε να δοκιμάσετε μια κετογόνο δίαιτα, καθώς η κατανάλωση πολύ λίγων υδατανθράκων μπορεί να μειώσει τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών σας.
Πηγή: Naturanrg#108, www.naturanrg.gr
