Διάζωμα = Αρχαία θέατρα

«Η μέριμνα για τα μνημεία ήταν πάντα και παραμένει ένα ξεχωριστό κομμάτι της ζωής μου. Δεν μπορώ να τα αντιμετωπίσω ως ερείπια, ως νεκρά πράγματα. Βλέπω σε αυτά ζωντανούς οργανισμούς που εκπέμπουν μηνύματα γνώσης, σοφίας, αισθητικής, διαλόγου με το περιβάλλον και τη φύση, που στέλνουν μηνύματα ζωής». Διάζωμα = Αρχαία θέατρα

Με αυτά τα λόγια ο Σταύρος Μπένος, πρόεδρος του σωματείου «Διάζωμα» δίνει το στίγμα μιας συλλογικής προσπάθειας που κινητοποιεί Πολίτες και Πολιτεία.

♦ του Απόστολου Στάικου

Πολίτες για τα θέατρα

Δεκάδες αρχαία θέατρα σε όλη την επικράτεια είναι ετοιμόρροπα και για χρόνια περιμένουν τη φροντίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία είτε αργεί, είτε δεν φθάνει ποτέ. Αυτό το κενό στην προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση των αρχαίων θεάτρων της χώρας καλύπτει το μη κερδοσκοπικό σωματείο «Διάζωμα». Βεβαίως η αρμοδιότητα των μνημείων ανήκει στο κράτος, γι’ αυτό και το σωματείο δεν ανταγωνίζεται την πολιτεία. Αντίθετα, ενισχύει τις δράσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, συσπειρώνει δυνάμεις που αγωνιούν για την πολιτιστική μας κληρονομιά και προτείνει λύσεις. Το «Διάζωμα» είναι ένα κίνημα πολιτών που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του πρώην Υπουργού Πολιτισμού Σταύρου Μπένου το καλοκαίρι του 2008. Ο καθένας από εμάς μπορεί να γίνει μέλος του «Διαζώματος» καταβάλλοντας ένα μικρό πoσό ως ετήσια εισφορά. Το σωματείο
διοργανώνει κάθε χρόνο γενική συνέλευση, όπου γίνεται απολογισμός του έργου και προγραμματίζονται οι δράσεις του επόμενου έτους. Σύμφωνα με μελέτη του σωματείου μόνο 30 από τα συνολικά 134 αρχαία θέατρα που έχουν καταγραφεί στη χώρα μας χρησιμοποιούνται για να φιλοξενήσουν πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τα 76 είναι απλά αρχαιολογικοί χώροι, ενώ τα υπόλοιπα 28 τα γνωρίζουμε από πηγές ή δεν έχουν ακόμα εντοπιστεί.

Δήλος, Δελφοί

Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν πως το νησί της Δήλου είναι το πιο φωτεινό σημείο της Μεσογείου. Το αρχαίο όμως θέατρο του γενέθλιου τόπου του Απόλλωνα και της Άρτεμης δεν «λάμπει». Πριν από 25 αιώνες φιλοξενούσε 6.500 θεατές. Σήμερα ο επισκέπτης βλέπει την ορχήστρα και μια πλαγιά με χιλιάδες διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη, ο αριθμός των οποίων φτάνει τις 4.000 και το βάρος τους αγγίζει τους 303 τόνους. Η εικόνα του ωστόσο εκτιμάται πως θα αλλάξει μόλις πάρει σάρκα και οστά η μελέτη για τη συντήρηση και αναστήλωσή του που εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και εκπόνησε ο πολιτικός μηχανικός Κωνσταντίνος Ζάμπας με πρωτοβουλία του Διαζώματος σε συνεργασία με τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή που είναι υπεύθυνη για τις ανασκαφές στο ιερό νησί της Δήλου εδώ και σχεδόν ενάμιση αιώνα. Το κόστος για την υλοποίησή της εκτιμάται στο 1,5 εκατ. ευρώ. Το αρχαίο θέατρο της Δήλου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της δουλειάς του σωματείου. Οι άνθρωποι του Διαζώματος δεν «παρακαλάνε» την πολιτεία να παρέμβει, μελετούν τις ανάγκες κάθε θεάτρου,
κινητοποιούν την τοπική κοινωνία και «τραβούν το κράτος απ’ το χέρι».
Πράσινο φως δόθηκε και για την προστασία του θεάτρου που βρίσκεται στο σπουδαιότερο ιερό του αρχαίου ελληνικού κόσμου, τους Δελφούς. Στα εδώλιά του κάθονταν πάνω από 5.000 θεατές για τους περίφημους αγώνες φωνητικής και ενόργανης μουσικής, τους Πυθικούς Αγώνες, ενώ η ηλικία του φτάνει τους 25 αιώνες. Το θέατρο θα αποκτήσει και πάλι τη χαμένη του λάμψη, χάρη και στην ιδιωτική πρωτοβουλία, καθώς τα χρήματα για τη μελέτη αποκατάστασης του θεάτρου (95.000 ευρώ) συγκεντρώθηκαν με πρωτοβουλία του Διαζώματος.

Τσίχλες και τακούνια

Ενώ κάποιοι ευαισθητοποιημένοι πολίτες εργάζονται εθελοντικά για τη σωτηρία των αρχαίων θεάτρων, κάποιοι από μας τα καταστρέφουν συστηματικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Ηρώδειο, όπου τον περασμένο Οκτώβριο, μετά την ολοκλήρωση του Ελληνικού Φεστιβάλ, τα συνεργεία καθαρισμού μάζεψαν 27 κιλά τσίχλες! Η απαγόρευση των παπουτσιών με τακούνια είναι πλέον επιβεβλημένη, καθώς αυτά προκαλούν ανεπανόρθωτες φθορές στο ιστορικό μνημείο. Το Υπουργείο Πολιτισμού εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να παραχωρούνται στις κυρίες παπούτσια μίας χρήσης. Μέχρι στιγμής όμως φαίνεται να κοστίζει πολλά χρήματα.

Η συμπεριφορά των “λατρών” του θεάτρου

Δυστυχώς, είναι πολλοί που συμπεριφέρονται απαράδεκτα στα αρχαία θέατρα όπου ανεβαίνουν παραστάσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ποια κυρία δεν γνωρίζει ότι τα τακούνια της «πληγώνουν» τις κερκίδες της Επιδαύρου; Κι όμως πολλές από τις κυρίες της κοσμικής Αθήνας που κατηφορίζουν στην Επίδαυρο κάθε καλοκαίρι φορούν ακριβά ψηλοτάκουνα, αδιαφορώντας παντελώς για το μοναδικό αυτό μνημείο. Δεν χρειάζεται να αναφερθούμε εκτενώς στην κατανάλωση φαγητού και στα υπολείμματα που τα συνεργεία καθαρισμού εντοπίζουν…από λιωμένα γαριδάκια μέχρι κομμάτια από τοστ που οι «λάτρεις» του θεάτρου κρύβουν στις τσάντες τους, ώστε να μην τα δουν οι φύλακες του χώρου.

Είναι στο χέρι μας

Η πολιτεία έχει σημαντικές ευθύνες για την άσχημη κατάσταση πολλών θέατρων της αρχαίας Ελλάδας. Εμείς έχουμε ευθύνη για την απαράδεκτη συμπεριφορά μας. Υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι του «Διαζώματος» που δεν δείχνουν απλώς σεβασμό, αλλά φροντίζουν και αναδεικνύουν τα αρχαία θέατρα της χώρας μας. Αυτή η κίνηση πολιτών ζητά τη στήριξη όλων μας. Ο καθένας μας μπορεί να συμβάλει σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια.

• Η έννοια του θεάτρου είναι συνυφασμένη με την έννοια του ελληνικού πολιτισμού. Οι Έλληνες ίδρυσαν δεκάδες θέατρα σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Ακόμα και οι Σπαρτιάτες, παρότι τους έχουμε συνηθίσει να τους σκεφτόμαστε πάντα να πολεμούν ή να γυμνάζονται είχαν θέατρο.
• Στην αρχαία ελληνική γλώσσα «θέατρο» ονομαζόταν αρχικά το ακροατήριο. Αργότερα, ο τόπος των παραστάσεων με το σύνολο των χτισμάτων του.
• Η αρχαιότερη μορφή της θέσης των θεατών ήταν ένα σύνολο ξύλινων εδωλίων τοποθετημένων γύρω από έναν επίπεδο κυκλικό χώρο την «ορχήστρα». Εκεί, εκτυλισσόταν το δράμα.
• Τον 4ο αιώνα για την αποφυγή των δυστυχημάτων τα ελληνικά θέατρα γίνονται λίθινα. Ως λίθινα διαδίδονται στη Μεγάλη Ελλάδα και στις πόλεις της Μικράς Ασίας.

Το θέατρο Διονύσου είναι το αρχαιότερο θέατρο που υπάρχει σήμερα. Αν κι αυτό που βλέπουμε αντανακλά τη μορφή που πήρε το θέατρο τον 4ο αιώνα την εποχή του άρχοντος Λυκούργου. Δεν μπορούμε να μη σκεφτούμε ότι στο θέατρο αυτό παρουσίασαν τα έργα τους οι μεγάλοι τραγικοί. Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης, ενώ στο ίδιο αυτό θέατρο κάθισαν κάποτε ως θεατές ο Σόλων, ο Περικλής, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης που μας έδωσε και τον ορισμό της τραγωδίας, «τραγωδία εστί μίμησις».

Για περισσότερες πληροφορίες: Μπουμπουλίνας 30, Τ.Κ. 10682, Αθήνα
Τηλέφωνα: 210.82.54.256, 210.88.14.083
Φαξ: 210.82.54.258, www.diazoma.gr

Πηγή: NaturaNrg #30