Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στις καρδιαγγειακές νόσους; Η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 29 Σεπτεμβρίου με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Καρδιολογικής Ομοσπονδίας (WHF). Είναι η μεγαλύτερη παγκόσμια πλατφόρμα για την ενημέρωση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την υγεία της καρδιάς.
♦ Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στις καρδιαγγειακές νόσους;
♦ Ποια είναι τα συμπτώματα της καρδιαγγειακής νόσου;
♦ Tι είναι η Καρδιακή προσβολή, το Εγκεφαλικό επεισόδιο, η Αρτηριοσκλήρυνση
της Μαρίας Γκέκα
Στόχος της ημέρας αυτής είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένου του εμφράγματος και του εγκεφαλικού επεισοδίου, τα οποία ευθύνονται για σχεδόν τους μισούς θανάτους από μη μεταδοτικά νοσήματα. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κυριότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως και κοστίζουν 17,5 εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο.
Φέτος, η παγκόσμια εκστρατεία επικεντρώνεται στη φροντίδα της δικής μας καρδιάς και των αγαπημένων μας.
Η καρδιά μου, η καρδιά σου!
Δώστε στην καρδιά σας μια υπόσχεση!
Να πούμε στους εαυτούς μας, στους ανθρώπους που μας ενδιαφέρουν και τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο,
“Τι μπορώ να κάνω τώρα για να φροντίσω την Καρδιά μου … και την Καρδιά σου;”
Η φετινή εκστρατεία επικεντρώνεται σε μια σαφή δήλωση προθέσεων, με σκοπό να εμπνεύσει τους ανθρώπους να δώσουν τη δική τους υπόσχεση ότι θα να φροντίσουν την δική τους καρδιά και όλων όσων αγαπούν!
Μια υπόσχεση που κάθε άτομο από εμάς μπορεί να δώσει: όντας πιο ενεργός, λέγοντας όχι στην καθιστική ζωή, όχι στο κάπνισμα και τρώγοντας πιο υγιεινά …
Με τη στεφανιαία νόσο να κρατάει τα σκήπτρα στις αιτίες θανάτου στον ελληνικό πληθυσμό και με δεδομένο ότι πλέον τα καρδιακά νοσήματα χτυπούν όλο και νεότερους σε ηλικία ανθρώπους, οι γιατροί μας προειδοποιούν να αλλάξουμε τρόπο ζωής.
⇒ Αλήθεια, εσύ τι ξέρεις για την καρδιά σου;
♦ Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στις καρδιαγγειακές νόσους;
Μια σειρά παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν καρδιαγγειακές νόσους, οι πλειοψηφία των οποίων όμως αφορούν επιλογές τρόπου ζωής και άρα μπορούν εύκολα να ελεγχθούν. Παράγοντες όπως το κάπνισμα, η αυξημένη ποσότητα λιπιδίων στο αίμα, η παχυσαρκία και το άγχος προσβάλλουν το καρδιαγγειακό σύστημα και προκαλούν νόσους που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής και μπορούν να αποβούν μοιραίες. Επιπροσθέτως, ο σακχαρώδης διαβήτης, η κληρονομικότητα και η ηλικία μπορούν να αποτελέσουν επίσης παράγοντες προδιάθεσης στις καρδιαγγειακές νόσους.
♦ Ποια είναι τα συμπτώματα της καρδιαγγειακής νόσου;
Συνήθως τα άτομα που πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, ενώ τις περισσότερες φορές η πρώτη ένδειξη είναι η καρδιακή προσβολή ή το εγκεφαλικό επεισόδιο. Συνεπώς, είναι έκδηλη η ανάγκη για επίγνωση των παραγόντων κινδύνου και για λήψη κατάλληλων μέτρων με σκοπό τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου.
Η καρδιακή προσβολή εκδηλώνεται με πόνο ή δυσφορία στο στήθος, στα χέρια, στον αγκώνα, στον αριστερό ώμο, στη γνάθο και την πλάτη. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί δυσκολία στην αναπνοή και λαχάνιασμα, αίσθημα λιποθυμίας και ζάλη, ναυτία ή έμετος, κρύος ιδρώτας και χλόμιασμα.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο εκδηλώνεται με ξαφνική αδυναμία στο πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια και μάλιστα πιο συχνά σε μια από τις πλευρές του σώματος. Επίσης, μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικό μούδιασμα του προσώπου, του χεριού και του ποδιού και ιδίως στη μία πλευρά, δυσκολία όρασης είτε στο ένα είτε στα δύο μάτια, κεφαλαλγία, αδυναμία, λιποθυμία, σύγχυση και δυσκολία στην ομιλία και την κατανόηση, ζάλη και απώλεια ισορροπίας.
♦ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα
Οι καρδιαγγειακές νόσοι αφορούν διαταραχές που προσβάλλουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία. Σε αυτές συγκαταλέγονται η στεφανιαία νόσος (εκδηλώσεις της οποίας είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου -καρδιακή προσβολή-, η στηθάγχη και οι αρρυθμίες), η περιφερική αρτηριακή νόσος (που μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο που μοιάζει με κράμπα στα κάτω άκρα κατά τη διάρκεια άσκησης), η αγγειακή εγκεφαλική νόσος (που εκδηλώνεται με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και παροδικό εγκεφαλικό επεισόδιο), η υπέρταση, η ρευματική νόσος της καρδιάς, καθώς και η συγγενής καρδιoπάθεια.
⇒ Καρδιακή προσβολή
Η καρδιά, ο πιο δυνατός μυς του σώματός μας, σε κάθε χτύπο της δέχεται το αίμα από τις φλέβες, το οποίο προωθεί στις αρτηρίες, και μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες σε όλο τον οργανισμό. Η ίδια η καρδιά αντλεί οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά από τις στεφανιαίες αρτηρίες. Όταν διακοπεί η ροή του αίματος προς την καρδιά, αυτή η ξαφνική μείωση του οξυγόνου και των θρεπτικών συστατικών προκαλεί καρδιακή προσβολή.
⇒ Εγκεφαλικό επεισόδιο
Η λειτουργία του εγκεφάλου βασίζεται στο αίμα που διέρχεται από αυτόν, το οποίο προέρχεται από την καρδιά. Σε περίπτωση που αυτή η ροή διακοπεί, τα κύτταρα του εγκεφάλου που δεν λαμβάνουν οξυγόνο πεθαίνουν με αποτέλεσμα να παθαίνει βλάβη ο εγκέφαλος. Η βλάβη αυτή, ανάλογα με το ποσοστό της καταστροφής των κυττάρων, ενδέχεται να έχει παροδικές ή μόνιμες επιπτώσεις.
⇒ Αρτηριοσκλήρυνση
Το έμφραγμα του μυοκαρδίου, η στηθάγχη και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο οφείλονται στις καρδιαγγειακές νόσους. Αυτά τα οξέα επεισόδια προκαλούνται λόγω αθηροσκλήρωσης ή αθηρωμάτωσης, δηλαδή μιας βλάβης στο τοίχωμα των αγγείων. Η αθηρωματική πλάκα που δημιουργείται εκεί μεγεθύνεται και στενεύει τον αυλό των αγγείων, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η ροή του αίματος.
Οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση αθηρωματικής πλάκας δεν είναι απόλυτα γνωστοί. Μέσω διαφόρων μελετών έχει προκύψει ότι οι παράγοντες κινδύνου μπορούν να είναι είτε γενετικοί είτε περιβαλλοντικοί. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες:
α) τους τροποποιήσιμους, δηλαδή αυτοί που μπορούν να αλλάξουν και
β) τους μη τροποποιήσιμους, εκείνους που δεν μπορούν να αλλάξουν.
⇒ Στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου εντάσσονται η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία (τα μη φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης), ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, το στρες, το κάπνισμα, και το αλκοόλ, ενώ στους μη τροποποιήσιμους περιλαμβάνονται η ηλικία, η κληρονομικότητα και το φύλο.
⇒ Όσον αφορά τους μη τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη κατά την επιλογή της θεραπείας και τον υπολογισμό των κινδύνων. Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες, από την άλλη πλευρά, μπορούν να αντιμετωπιστούν, ακόμη και να εξαλειφθούν. Για παράδειγμα, η καταπολέμηση της αρτηριακής υπέρτασης μπορεί να βασιστεί στη σωματική άσκηση, στην απώλεια βάρους, στον περιορισμό του άλατος καθώς και σε ιατρική αγωγή, ενώ και η δυσλιπιδαιμία αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη διατροφή, άσκηση και αγωγή.
Πρόληψη και αντιμετώπιση
Η πρόληψη ενδέχεται να αποτρέψει τη θεραπεία, αρκεί να περιοριστούν οι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να αντιμετωπιστούν. Η διακοπή του καπνίσματος παρέχει ποικίλα οφέλη, με κυριότερο τη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η σωστή διατροφή με βάση ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο (καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, περιορισμός του αλατιού, των λιπαρών τροφών, καθώς και του αλκοόλ) βοηθάει στην προστασία των αιμοφόρων αγγείων και των εγκεφαλικών ιστών. Η παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα μεγάλα προβλήματα της σύγχρονης εποχής. Eκτός από τη σωστή διατροφή, μπορεί να αντιμετωπιστεί και με την κατάλληλη φυσική δραστηριότητα.
Η άσκηση σε καθημερινή βάση για 30 λεπτά τουλάχιστον απομακρύνει τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικά επεισόδια. Η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης και η υπερχοληστερολαιμία (μεγάλη ποσότητα χοληστερόλης στο αίμα) συνιστούν επίσης παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι όμως μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία αν συνδυαστεί η σωστή διατροφή με τη φυσική δραστηριότητα.
Η ημέρα εορτής της καρδιάς είναι μια καλή αφορμή να υπενθυμίσουμε ότι ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου που συμβάλλουν στα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως η κακή διατροφή και η αποχή από τη σωματική άσκηση, μπορεί να αποτρέψει τουλάχιστον το 80% των πρόωρων θανάτων λόγω καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού.
