Η ψυχογενής ανορεξία είναι το τρίτο συχνότερο χρόνιο νόσημα της εφηβικής ηλικίας.
επιμέλεια: Τάνια Μαρκουτσά
Πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν ότι το 10% των νέων γυναικών πάσχουν από Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής και το 80% των γυναικών γενικότερα είναι απογοητευμένες από τη σωματική τους εικόνα. Η διεπιστημονική ομάδα του Κέντρου Ημέρας ΑΝΑΣΑ, η διατροφολόγος Σοφία Κόντη και ο ομοιοπαθητικός Σπύρος Κυβέλλος λύνουν όλες τις απορίες μας.
♦ Τι είναι η ψυχογενής ανορεξία και βουλιμία και πού οφείλεται;
Πρόκειται για Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής. Η ψυχογενής ανορεξία είναι διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από εκούσια απώλεια σωματικού βάρους, προκαλούμενη ή/και συντηρούμενη από τον ίδιο τον ασθενή. Η ψυχογενής βουλιμία είναι σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας και από υπερβολική υπεραπασχόληση με τον έλεγχο του σωματικού βάρους. Τα συμπτώματα αυτά οδηγούν τον ασθενή στο να υιοθετήσει ακραία μέτρα, για να μετριάσει την «παχυντική» επίδραση των προσλαμβανομένων τροφών.
♦ Ποιες ηλικίες πλήττονται περισσότερο και γιατί;
Σύμφωνα με μια μεγάλη αμερικανική μελέτη, υπάρχει μια σημαντική αύξηση στις γυναίκες ηλικίας 15 – 24 ετών, κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια. Η υπερίσχυση στις γυναίκες ανέρχεται στο 7:1 σε σχέση με τους άνδρες. Η ψυχογενής ανορεξία είναι το τρίτο συχνότερο χρόνιο νόσημα της εφηβικής ηλικίας στις γυναίκες και η συχνότητά της υπολογίζεται στο 0,5-3% όλων των εφήβων. Η καμπύλη της συχνότητας είναι δικόρυφη, με την πρώτη κορύφωση στην ηλικία των 14,5 ετών και τη δεύτερη στα 18 χρόνια. Παρότι αφορά στην εφηβική και τη μετεφηβική ηλικία κυρίως, σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί μετά την ηλικία των 40 ετών και με αυξανόμενη συχνότητα σε μικρότερα παιδιά.
♦ Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι κοινωνικές συνθήκες που ευνοούν τέτοιες παθήσεις;
Η παρούσα κοινωνική πραγματικότητα μέσω των ΜΜΕ και των ανάλογων εκπομπών προβάλλει το εύκολο κέρδος και την αξία του «λεπτού» σώματος ως μέσον.
♦ Ποια είναι η βασική βοήθεια που πρέπει να λάβει ο ασθενής;
Η θεραπεία αφορά τόσο στο σωματικό όσο και στον ψυχικό τομέα. Συχνά έχει χαρακτήρα επείγουσας σωματικής αντιμετώπισης λόγω της ιατρικής επιπλοκής (εντονότατη καχεξία, ηλεκτρολυτικές και ορμονικές διαταραχές). Στη συνέχεια απαιτείται ψυχιατρική ή ψυχολογική βοήθεια.
♦ Τα άτομα που πάσχουν είναι σε θέση να αντιληφθούν το πρόβλημα;
Συνήθως τα άτομα αυτά παρουσιάζουν μεγάλη άρνηση στο να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, παρότι τα συμπτώματα είναι σαφή και χαρακτηριστικά.
♦ Τι είναι και πώς βοηθά η ΑΝΑΣΑ;
Η «ΑΝΑΣΑ» είναι η πρώτη μη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ελλάδα που αγωνίζεται κατά του σύνθετου ψυχοπαθολογικού προβλήματος υγείας, που αφορά τις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής.
♦ Τι ακριβώς είναι το Κέντρο Ημέρας;
To Κέντρο Ημέρας «ΑΝΑΣΑ» είναι το πρώτο και μοναδικό Κέντρο Ημέρας στην Ελλάδα που παρέχει:
- Δωρεάν υποστήριξη, διάγνωση και θεραπεία των ασθενών που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές.
- Διεπιστημονική ομάδα γιατρών που αναλαμβάνει τη θεραπεία των πάσχοντων ατόμων και η οποία περιλαμβάνει: Ψυχίατρο, Παιδοψυχιάτρους, Ψυχολόγους, Γενικό
- Ιατρό, Διατροφολόγο, Εργοθεραπευτή.
- Λειτουργική αυτονόμηση των ασθενών και στήριξη των οικογενειών τους.
♦ Υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για την έκταση του προβλήματος στη χώρα μας; Τα περιστατικά αυξάνονται ή μειώνονται χρόνο με το χρόνο;
Στην Ελλάδα ανεπίσημες έρευνες μέτρησαν περίπου 10.000 περιπτώσεις, ενώ στην Αγγλία 60.000 περιπτώσεις. Βέβαια, το 50% δεν παραδέχεται τη διαταραχή και την κρύβει από το περιβάλλον του λόγω έλλειψης πληροφόρησης.
Πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν ότι το 10% των νέων γυναικών πάσχουν από ΔΠΤ και το 80% των γυναικών γενικότερα είναι απογοητευμένες από τη σωματική τους εικόνα.
♦ Μπορούμε να αντιληφθούμε αν κάποιο μέλος την οικογένειάς μας πάσχει;
Το σύνδρομο της ψυχογενούς ανορεξίας στο Αμερικανικό ταξινομικό σύστημα DSM-IV ορίζεται με τα ακόλουθα κριτήρια:
1. Άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του σώματος στο επίπεδο ή πάνω από το επίπεδο του ελάχιστου φυσιολογικού βάρους για την ηλικία και το ύψος του.
2. Έντονος φόβος του ατόμου ότι θα αυξηθεί το βάρος του ή ότι θα παχύνει ακόμη και όταν το βάρος του είναι κάτω από το κανονικό.
3. Διαταραχή του τρόπου με τον οποίο βιώνεται το βάρος, υπέρμετρη επίδραση του βάρους στην αυτοαξιολόγηση, άρνηση της σοβαρότητας του υπάρχοντος χαμηλού βάρους του σώματος. Διαταραγμένη εικόνα σώματος.
4. Σε γυναίκες, αμηνόρροια, δηλαδή απουσία τουλάχιστον τριών διαδοχικών εμμηνορρυσιακών κύκλων.
Το DMS-IV διαχωρίζει δύο τύπους ψυχογενούς ανορεξίας:
Περιοριστικός τύπος: Όταν υπάρχει μόνο περιορισμός λήψης τροφής.
Επεισόδια υπερφαγίας/καθαρτικός τύπος: Όταν το άτομο έχει τακτικά επεισόδια υπερφαγίας και στη συνέχεια καταφεύγει σε αυτοπροκαλούμενους εμετούς, χρήση καθαρτικών, διουρητικών ή υποκλυσμών.
♦ Αν ο ασθενής δεν παραδέχεται την ασθένεια, τι πρέπει να κάνουν οι οικείοι του;
Χρειάζεται να εντείνουν τις προσπάθειές τους να «συζητηθεί» η διαταραχή, καθώς και η δική τους ευθύνη και εμπλοκή σ’ αυτή. Σε περίπτωση συνεχιζόμενης άρνησης χρήσιμο είναι να ζητήσουν οι ίδιοι συμβουλευτική.
♦ Πόσο επικίνδυνες είναι αυτές οι ασθένειες; Τι μπορούν να προκαλέσουν;
Aπό πολυάριθμες μελέτες φαίνεται ότι συνολικά το 50% των ανορεκτικών θεραπεύονται. 25% βελτιώνονται αλλά συνεχίζουν να έχουν προβλήματα. To25% εξακολουθούν να εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα. Η θνητότητα ανέρχεται στο 6%.
