ρεπορτάζ: Απόστολoς Στάικος
Συνδέεται η οικονομική κρίση με τα κατοικίδια; Κι όμως τους τελευταίους μήνες τα αδέσποτα …με κολάρο αυξάνονται και πληθύνονται.
Εδώ και τέσσερα-πέντε χρόνια ο κ. Δημήτρης βγάζει βόλτα το σκυλί του κάθε πρωί γύρω στις 8. Το παρκάκι βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την πολυκατοικία και έτσι ο ξανθός, τετράποδος Μαξ δεν χρειάζεται να διανύσει μεγάλες αποστάσεις, ώστε να απολαύσει την πρωινή βόλτα του. Στην ίδια πολυκατοικία μένει και η φίλη μου, η Μαίρη. Κάθε πρωί, γύρω στις 8 συνήθιζε να χαιρετάει τον κ. Δημήτρη και το σκύλο του, καθώς έφευγε για τη δουλειά της. Ώσπου μια μέρα εξαφανίστηκαν και οι δύο. Μετά από τρεις-τέσσερις ημέρες απουσίας, η Μαίρη συνάντησε τον κ. Δημήτρη και τον ρώτησε:
-Τι κάνετε, πώς είστε; Πού είναι ο Μαξ;
-Δεν μπορούσα πια να συντηρήσω το σκύλο μου. Τον αγαπάω, αλλά δεν βγαίνω οικονομικά. Έπρεπε να τον αφήσω ελεύθερο…
Αυτό ήταν το επιχείρημα του κ. Δημήτρη που ένα πρωί του Νοέμβρη εγκατέλειψε τον πεντάχρονο, ράτσας Γκόλντεν Ριτρίβερ σκύλο του στο Παγκράτι. Η Μαίρη μού αφηγήθηκε τη μικρή αυτή ιστορία, όταν της είπα ποιο θέμα ανέλαβα για το πρώτο τεύχος της Natura nrg για το 2011. Στο μυαλό μου κόλλησε η φράση: «έπρεπε να τον αφήσω ελεύθερο..». «Δηλαδή τα τελευταία χρόνια τον είχε σκλαβωμένο και τώρα θα έβρισκε το σκυλί την ελευθερία του;» αναρωτήθηκα.
Κατοικίδια… προς έξωση
Δυστυχώς η περίπτωση του κ. Δημήτρη δεν είναι η μοναδική, δεν αποτελεί καν εξαίρεση. Σύμφωνα με στοιχεία φιλοζωικών οργανώσεων, τα κατοικίδια πληρώνουν τον λογαριασμό της δικής μας κρίσης. «Τα πρώην κατοικίδια είναι τα πρώτα που βρίσκουμε χτυπημένα και πληγωμένα στο δρόμο. Στην Ελλάδα είναι εύκολο να εγκαταλείψει κάποιος ένα ζώο. Το τσιπάρισμα είναι υποχρεωτικό αλλά κανείς δεν ελέγχει την εφαρμογή του νόμου κι έτσι είναι δύσκολο να βρεθεί ο ιδιοκτήτης και να υποστεί τις συνέπειες της πράξης του», υποστηρίζει η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φιλοζωικών Οργανώσεων, Ειρήνη Μολφέση.
Στους δρόμους των μεγάλων πόλεων, ολοένα και περισσότερα αδέσποτα ζώα δίνουν καθημερινά μάχη για να παραμείνουν στη ζωή. «Το τελευταίο τρίμηνο δεχόμαστε πολλά τηλεφωνήματα από ανθρώπους που δεν μπορούν να συντηρήσουν τα ζώα τους. Εκτιμώ πως τα αδέσποτα στους δρόμους εμφανίζουν μια αύξηση 10-15%» σημειώνει η Λιάνα Αλεξανδρή, πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοζωικής Εταιρείας. Η οικονομική κρίση όμως λειτουργεί ως άλλοθι. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που η εγκατάλειψη ενός ζώου προσφέρει οικονομική ανάσα στην οικογένεια. Η συντήρηση ενός κατοικιδίου δεν αποτελεί τόσο δαπανηρή υπόθεση.
Από τη Δαλματία… στο δρόμο
Στην Ελλάδα περίπου 2 εκατομμύρια πολίτες ζουν μαζί με ένα κατοικίδιο. Η Ειρήνη Μολφέση εκτιμά πως οι μισοί είναι ακατάλληλοι να φροντίσουν ένα ζώο. Η εγκατάλειψη ενός ζώου μοιάζει εύκολη απόφαση για πολλούς πρώην «ζωόφιλους», διότι αποφάσισαν να αποκτήσουν κατοικίδιο χωρίς πολλή σκέψη και με λάθος κριτήρια. Τις περισσότερες φορές για να ικανοποιήσουν τα μικρότερα μέλη της οικογένειας. Πολλοί γονείς συνειδητοποιούν ή αποφασίζουν πως δεν έχουν χρόνο και διάθεση για τη φροντίδα ενός σκύλου, κι έτσι κάποια στιγμή εγκαταλείπουν στο δρόμο τον «καλύτερό τους» φίλο.
Μεγάλα ζώα βρίσκονται σε ακατάλληλα, μικρά διαμερίσματα, ενώ άλλα σε αυλές χωρίς κατάλληλο σπιτάκι. Μπαλκόνια, ταράτσες και κοινόχρηστοι χώροι μετατρέπονται σε φυλάκια, συνήθως για έναν μεγαλόσωμο σκύλο που αναλαμβάνει χρέη νυχτοφύλακα. Πολλοί δεν υπολογίζουν πως η υιοθεσία ενός ζώου συνοδεύεται και από κάποια οικονομική επιβάρυνση. Ένα κατοικίδιο χρειάζεται διατροφή, ιατρική περίθαλψη και εμβόλια. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εγκαταλείπουν τα ζώα τους μόλις αρρωστήσουν, για να μην επιβαρυνθούν οικονομικά.
Η εικόνα ενός ζώου στην κινηματογραφική οθόνη ή στη βιτρίνα ενός pet shop συχνά καλλιεργεί λανθασμένη νοοτροπία. Τα παιδιά βλέπουν το χαριτωμένο ζωάκι σαν παιχνίδι, σαν έπαθλο. Μετά την επιτυχία της ταινίας της Ντίσνεϊ «Τα 101 σκυλιά της Δαλματίας», τα παιδιά των μεγάλων αστικών κέντρων ζήτησαν από τους γονείς τους να αγοράσουν ένα σκυλάκι Δαλματίας. Τα Χριστούγεννα του 1996 η κεντρική πλατεία της Λάρισας γέμισε με σκυλιά Δαλματίας και πανευτυχείς πιτσιρικάδες που καμάρωναν για το νέο τους απόκτημα. Τα παιδιά όμως γρήγορα ξέχασαν την ταινία, τα Χριστούγεννα πέρασαν, κι έτσι τα κατοικίδια Δαλματίας έγιναν αδέσποτα μέσα σε μια νύχτα.
Ευαισθητοποιημένοι πολίτες… εν δράση!
Στην Ελλάδα, η πολιτική για τα αδέσποτα ζώα αποτελεί σχεδόν αποκλειστική «αρμοδιότητα» των οργανώσεων και των ευαισθητοποιημένων πολιτών. Στην Αθήνα, η δράση τους έχει μειώσει τον αριθμό των αδέσποτων από 100.000 (2004) σε περίπου 70.000 (2010). Σύμφωνα με την Ελληνική Φιλοζωική Εταιρεία, η Αττική Οδός και το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος έχουν αναλάβει τις υποχρεώσεις τους και συνεργάζονται με τις οργανώσεις. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για το Καζίνο της Πάρνηθας, όπου η κατάσταση είναι πλέον δραματική. «Δεκάδες πεινασμένα αδέσποτα σκυλιά βρίσκονται στη γύρω περιοχή και συνεχώς η κατάσταση επιδεινώνεται. Έχουμε προσπαθήσει να επικοινωνήσουμε αλλά συναντάμε αδιαφορία και άρνηση», λέει η Λιάνα Αλεξανδρή. Η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση κινούνται με ρυθμούς χελώνας. «Πριν από την οικονομική κρίση τους πιέζαμε για να εφαρμόσουν τα προγράμματα και απαντούσαν ότι δεν υπάρχουν λεφτά. Τώρα είναι που δεν πρόκειται να τα εφαρμόσουν ποτέ» λέει η πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοζωικής Εταιρείας.
Η κρίση των αδέσποτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
Το 2003 ο Δήμος Αθηναίων ξεκίνησε την εφαρμογή ενός προγράμματος περισυλλογής και φροντίδας των αδέσποτων ζώων της πρωτεύουσας. Σύμφωνα με την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων, από την αρχή του προγράμματος πάνω από 2.000 αδέσποτα ζώα δέχτηκαν την απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα, ενώ περισσότερα από 400 αδέσποτα ζώα υιοθετήθηκαν από πολίτες.
Στη Θεσσαλονίκη από το 2002 λειτουργεί Υπηρεσία Φροντίδας Αδέσποτων Ζώων που διαθέτει τρία ειδικά οχήματα. Τα αδέσποτα περισυλλέγονται, φωτογραφίζονται, στειρώνονται, δέχονται την απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα και επανατοποθετούνται στο σημείο από το οποίο περισυνελέγησαν. Οι φιλοζωικές οργανώσεις όμως ασκούν έντονη κριτική σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αφού υποστηρίζουν πως όσα κάνουν είναι ελάχιστα σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος κι ενώ λαμβάνουν σημαντικά ποσά από την πολιτεία.
Το πιο τραγικό όμως είναι η απαράδεκτη πρακτική ορισμένων δήμων να φορτώνουν τα αδέσποτα σε φορτηγά και να τα παρατάνε σε άλλες περιοχές εκτός της αρμοδιότητάς τους, προκειμένου να δείχνουν πως παράγουν έργο, αφού λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση από το κράτος. Γι’ αυτό και συγκεκριμένες περιοχές του λεκανοπεδίου συγκεντρώνουν αδικαιολόγητα υψηλό αριθμό αδέσποτων ζώων. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Φιλοζωικής Εταιρίας, οι περιοχές που συγκεντρώνουν τα περισσότερα αδέσποτα είναι η Νέα Μάκρη, το Μαρκόπουλο, οι πρόποδες της Πάρνηθας και το Ολυμπιακό χωριό.
Το πρόβλημα με την απραγία των δήμων ενδέχεται να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη, μια και τα σχετικά προγράμματα είναι πιθανό να «χαθούν» στη σύγχυση των αρμοδιοτήτων και να γίνουν «μπαλάκι» μεταξύ των πρώην και των νυν αξιωματούχων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ο Μαξ γύρισε
Όχι, ο κ. Δημήτρης δεν άλλαξε γνώμη. Δεν μετάνιωσε και βγήκε στους δρόμους για να ψάξει τον Μαξ. Απλώς ο σκύλος είχε μάθει τόσο καλά τους δρόμους της περιοχής που κατάφερε και γύρισε στο αγαπημένο του παρκάκι. Ούτε η φίλη μου η Μαίρη ρώτησε τον κ. Δημήτρη πόσα χρήματα κέρδισε από την ημέρα που εγκατέλειψε τον Μαξ. Απλώς ξεκίνησε να ταΐζει και να φροντίζει το σκυλί μέχρι να βρεθεί κάποιος για να το υιοθετήσει, μιας και εκείνη έχει ήδη δύο. Ο υπογράφων το κείμενο είναι μέχρι τώρα ο επικρατέστερος υποψήφιος. Εσείς τι λέτε, ενδιαφέρεστε;
Η φροντίδα των αδέσποτων ζώων
1º στάδιο: περισυλλογή, καταγραφή και σήμανση.
2º στάδιο: εμβολιασμός, στείρωση και αποπαρασίτωση.
3º στάδιο: περίθαλψη και υιοθεσία.
Αν θέλετε να υιοθετήσετε ένα αδέσποτο
Πρέπει να συμπληρώσετε μια απλή αίτηση υιοθεσίας, μια υπεύθυνη δήλωση και να καταθέσετε ένα φωτοαντίγραφο της αστυνομικής ταυτότητας. Μπορείτε να επιλέξετε το ζώο είτε από τη βάση δεδομένων που έχει δημιουργήσει ο Δήμος και περιέχει όλα τα στοιχεία του αδέσποτου ζώου (φωτογραφία, αύξων αριθμός σήμανσης, ιατρικό ιστορικό κ.λπ.) είτε να το δείτε στο χώρο φιλοξενίας στο Μαρκόπουλο Αττικής κάθε Σάββατο 09:00 – 14:00.
Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν ακόμη να απευθυνθούν στη «Γραμμή του Δημότη» στα τηλ.: 210 5278014, 210 5278009, 1595, καθώς και στην ηλεκτρονική διεύθυνση adespotaath@cityofathens.gr.
