Τα καλοκαίρια μας είναι μεγάλα. Τόσο μεγάλα που πολλές φορές παρασύρουν τον Σεπτέμβριο να αλλάξει εποχή και να προσαρτηθεί μαζί τους. Και ενώ ο καιρός, αλλά και η διάθεση, παραμένουν καλοκαιρινά, οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα μάς καλούν να επιστρέψουμε στην καθημερινότητα.
Ασπασία Γ. Τσιώτα – Ψυχολόγος • aspasia.tsiota@gmail.com
Πολλοί δηλώνουν θλιμμένοι και αρνούνται να ακούσουν οποιοδήποτε σχόλιο τους προσγειώνει στο γεγονός πώς οι διακοπές έχουν τελειώσει. Όμως παρότι είναι μία εύκολη παρανόηση, όταν μιλάμε για εποχιακή μελαγχολία αναφερόμαστε σε μία αρκετά διαφορετική συναισθηματική κατάσταση από την απλή ανάγκη μας για χρόνο προσαρμογής μετά τις διακοπές.
Τι σημαίνει και πότε εμφανίζεται;
Η εποχιακή μελαγχολία αποτελεί έναν τύπο κατάθλιψης που εμφανίζεται την ίδια εποχή κάθε χρόνο και περιλαμβάνει αρκετά από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, όπως αδικαιολόγητη αίσθηση κόπωσης και τις περισσότερες φορές αφορά ανθρώπους που κατοικούν σε χώρες μακριά από τον ισημερινό και πιο κοντά στο βόρειο και το νότιο πόλο, όπου η χειμερινή περίοδος συνήθως είναι μεγαλύτερη και εντονότερη.
Συνήθως ξεκινάει με την είσοδο ενός ατόμου στην ενήλικη περίοδο της ζωής του και έχει μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης σε γυναίκες παρά σε άνδρες. Επίσης, ο κίνδυνος εμφάνισης μειώνεται καθώς ένα άτομο μεγαλώνει.
Σύμφωνα με έρευνες, το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί καλύτερα όταν βρίσκεται σε φιλικές καιρικές συνθήκες, όπως είναι η ηλιοφάνεια και η ζέστη και αυτό δημιουργεί καλές βάσεις, για να έχουμε μία καλή και θετική διάθεση. Αυτή η διαπίστωση, αν και κάπως αυτονόητη, συνοδεύεται και από την εξακρίβωση της αυξομείωσης δύο χημικών συστατικών του εγκεφάλου σε εξάρτηση με την έκθεση στον ήλιο: της μελατονίνης και της σεροτονίνης.
Η μελατονίνη είναι μία φυσική ορμόνη που εμπλέκεται στη λειτουργία του ύπνου και επηρεάζει τη διάθεση. Παράγεται σε μεγαλύτερες ποσότητες, όταν βρισκόμαστε σε σκοτάδι ή οι μέρες είναι μικρότερες προκαλώντας υπνηλία. Η σεροτονίνη από την άλλη αποτελεί έναν από τους κυριότερους νευροδιαβιβαστές που ρυθμίζουν τη διάθεσή μας και εμφανίζει μειωμένη παραγωγή, όταν η έκθεσή μας στον ήλιο δεν αρκεί, που συνοδεύονται από αίσθηση θλίψης, έντονη αίσθηση κούρασης και λιγούρες.
Ωστόσο, αυτά τα δεδομένα δεν αρκούν, για να εξηγήσουν απόλυτα το φαινόμενο της εποχιακής μελαγχολίας, όπως βιολογικού τύπου εξηγήσεις δεν αρκούν, για να εξηγήσουν πλήρως οποιαδήποτε συναισθηματική διαταραχή.
Στην ηλιόλουστη Ελλάδα
Επιστρέφοντας στην ελληνική πραγματικότητα, κάποιος οφείλει να αποκλείσει την πληρότητα της παραπάνω προσπάθειας κατανόησης της εποχιακής μελαγχολίας. Οι πιθανότητες εμφάνισης είναι σαφώς μικρότερες, αλλά ακόμα και όταν θα επαληθευτεί μία τέτοια συναισθηματική διαταραχή, η εστίαση θα πρέπει να δίνεται σε άλλους παράγοντες, περισσότερο εξατομικευμένους.
Ακόμα περισσότερο θα πρέπει κανείς να διερευνά κάποια επιπλέον στοιχεία του ατόμου που δηλώνει πώς βιώνει μία τέτοια κατάσταση, όπως η δυσκολία του να κατανοήσει και να εμβαθύνει σε θέματα που το δυσκολεύουν, με αποτέλεσμα να μεταθέτει την κακή συναισθηματική του κατάσταση στον ήλιο.
Τέλος, θα πρέπει πάντα να κρατάμε μία κριτική στάση απέναντι στις νέες κατηγορίες διαταραχών που εμφανίζονται κάθε εποχή, καθώς η κατηγοριοποίηση και η υποκατηγοριοποίηση των συναισθηματικών εναλλαγών που βιώνει ένας άνθρωπος μπορεί να είναι βοηθητικές για ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων που θα εμπίπτουν πραγματικά στις νέες κατηγορίες, αλλά να παρασύρουν και να εκμεταλλεύονται όσους εσφαλμένα τοποθετούν τον εαυτό τους σε αυτές.
Προσοχή:
Η δυσλειτουργία που μπορεί να βιώνει ένας άνθρωπος με οποιοδήποτε τύπο κατάθλιψης ή μελαγχολίας είναι πάντα σημαντικό να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατόν νωρίτερα, εμποδίζοντας το ενδεχόμενο να γίνει μία πάγια κατάσταση.
Κρατήστε όμως στο μυαλό σας πως, όπως ο ήλιος δεν μπορεί να είναι μία επαρκής θεραπεία, αποκλείεται να είναι και μία επαρκής εξήγηση και δώστε βάρος σε άλλα κομμάτια της ζωής σας ή του εαυτού σας που μάλλον ψάχνουν ευκαιρία, με οποιαδήποτε εναλλαγή της πραγματικότητας που ζείτε, να αναδυθούν.
Πηγή: NaturaNrg #20
