Το «καινούριο» πιάτο είναι χωρισμένο σε 4 άνισα μέρη: ένα για τα φρούτα, ένα ελαφρώς μεγαλύτερο για τα λαχανικά και το υπόλοιπο για τις πρωτεϊνούχες τροφές (μικρότερη μερίδα) και τα δημητριακά. Συμπληρωματικά έχει προβλεφθεί μια μικρή μερίδα για το γάλα και τα παράγωγά του.
♦ της Μαρίας Γκέκα
Στόχος του νέου διατροφικού σχήματος που αντικαθιστά την πυραμίδα είναι να γίνει άμεσα κατανοητό από τους Αμερικανούς τι πρέπει να τρώνε καθημερινά και σε ποιες ποσότητες.
Εδώ και καιρό εργάζονταν οι Αμερικανοί πάνω σ’ αυτό το νέο concept. Κρατήθηκε όμως μυστικό μέχρι πριν ένα μήνα, όταν το παρουσίασε με τρόπο πανηγυρικό η πρώτη κυρία των ΗΠΑ Michelle Obama. Ποιο είναι λοιπόν το νέο διατροφικό σχήμα που αντικαθιστά την πυραμίδα, την οποία οι ίδιοι Αμερικανοί είχαν εμπνευστεί και δημιουργήσει με βάση τη μεσογειακή διατροφή;
Το νέο μοντέλο υγιεινής διατροφής που σχεδίασε το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ διαφέρει και υπερτερεί ίσως της πυραμίδας εξαιτίας της απλής κατανοητής του μορφής και θα είναι από εδώ και στο εξής το σύμβολο της νέας καμπάνιας κατά της παχυσαρκίας (στις ΗΠΑ πλήττει 1 στα 4 άτομα) που προωθεί με μοναδικό ζήλο η Michelle Obama.
Πυραμίδα Vs πιάτο made in USA!
Σύμφωνα με τη δομή της παλιάς πυραμίδας στη βάση βρίσκονται τα τρόφιμα που πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά, ενώ στην κορυφή τα τρόφιμα που πρέπει να καταναλώνονται με μικρή συχνότητα (1-2 φορές την εβδομάδα) με όλα τα υπόλοιπα τρόφιμα (όσπρια, πουλερικά και γαλακτοκομικά) να βρίσκονται στις ενδιάμεσες θέσεις. Έτσι λοιπόν, τη μερίδα του λέοντος κατέχουν τα δημητριακά που πρέπει να μπαίνουν στο τραπέζι μας καθημερινά, όπως επίσης τα λαχανικά και τα φρούτα (συνολικά τουλάχιστον 5 μερίδες την ημέρα).
Αντίθετα, η δομή του «πιάτου» είναι απλουστευμένη και αφορά όχι την ημερήσια ή εβδομαδιαία διατροφή, αλλά το κάθε γεύμα ξεχωριστά. Συγκεκριμένα τα 3/4 και πλέον των τροφών που θα βάζουμε στο πιάτο μας θα πρέπει να είναι φυτικής προέλευσης, με μια ξεκάθαρη υπεροχή των φρούτων, λαχανικών και δημητριακών. Συγκεκριμένα, όπως απεικονίζουν τα πολύχρωμα γραφικά, τα οποία μπορείτε να δείτε στην ιστοσελίδα www.choosemyplate.gov, χωρίζουν το πιάτο σε τέσσερις φέτες: τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά και την πρωτεΐνη, με ένα άλλο μικρό κύκλο δίπλα στην πινακίδα που εκπροσωπεί τα γαλακτοκομικά (ένα ποτήρι γάλα ίσως, αλλά να είναι χωρίς λιπαρά ή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά).
Τα μοντέλα διατροφής στην… ιστορία
Το 1992 γεννήθηκε η διατροφική πυραμίδα. Προτάθηκε από τους ειδικούς του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) και βασίστηκε στις αρχές της μεσογειακής διατροφής. Θεωρήθηκε πραγματική επανάσταση στη διατροφή.
Το 2005 προτάθηκε από το USDA μια καινούρια μορφή πυραμίδας διαφορετική από την προηγουμένη την οποία ονόμασαν «my pyramid» Στη νέα λοιπόν πυραμίδα δεν υπήρχαν απεικονίσεις τροφών όπως παλαιότερα, παρά μόνο έξι χρωματικές διαβαθμίσεις που αντιστοιχούσαν σε ανάλογες ομάδες τροφών. Όπως αποδείχθηκε, το νέο μοντέλο δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες των Αμερικανών, γι’ αυτό λίγα χρόνια αργότερα… το 2011 η Αμερική λανσάρει το διατροφικό πιάτο!
Υπέρ και κατά
Μετά την παρουσίαση του νέου διατροφικού μοντέλου ο τύπος στην Ευρώπη ήταν αρκετά επιφυλακτικός. Αυτό που επισημαίνουν οι Ευρωπαίοι διαιτολόγοι είναι ότι η αυθεντικότητα του νέου σχήματος βρίσκεται στο γεγονός ότι οι υποδείξεις γίνονται όχι με βάση την καθημερινή διατροφή, όπως συνέβαινε στην πυραμίδα, αλλά για κάθε γεύμα. Για τα υπόλοιπα δεν υπάρχει κανένας νεωτερισμός, λένε, αν εξαιρέσουμε βέβαια την απλή και κατανοητή έκφραση του μηνύματος.
Αντιθέτως, από το νέο σχήμα λείπει μια αξιολόγηση για τα καρυκεύματα που εμπλουτίζουν το γεύμα, όπως το ελαιόλαδο που σε σωστές δόσεις αποτελεί σπουδαίο τρόφιμο ευνοϊκό για την υγεία μας και αποτελεί βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής.
Aπλουστευμένη γενίκευση στην ομάδα των πρωτεϊνούχων τροφών
Επιπλέον, υπάρχει υπεραπλουστευμένη γενίκευση στην ομάδα των πρωτεϊνούχων τροφών. Δεν διευκρινίζεται σε ποια πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα. Εν ολίγοις, βάζει στο ίδιο «τσουβάλι» το ψάρι με το κόκκινο κρέας, το κοτόπουλο με τα αλλαντικά. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε πως και πολλά δημητριακά ή όσπρια περιέχουν πρωτεΐνες αν και ίσως όχι ίσης αξίας.
Τέλος, όσον αφορά στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα δεν υπάρχει εξειδικευμένη παρουσίαση, εκτός από ένα μικρό κείμενο που συνοδεύει το γράφημα, το οποίο μάς υποδεικνύει «Να απολαμβάνουμε την τροφή, αλλά να τρώμε λιγότερο. Να μη σερβίρουμε μεγάλες μερίδες, φροντίζοντας συγχρόνως η μισή ποσότητα των δημητριακών να είναι ολικής αλέσεως. Ακόμη, να χρησιμοποιούμε γάλα άπαχο ή με λίγα λιπαρά, να καταναλώνουμε έτοιμες σούπες, ψωμί και κατεψυγμένα τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Να πίνουμε νερό και όχι αναψυκτικά με ζάχαρη».
Μπορεί να βοηθήσει στο θέμα της παχυσαρκίας;
Ο Τσαρλς Κλαρκ, MD, του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, δήλωσε ότι το πιάτο είναι «εύκολα κατανοητό και διαισθητικό, σε αντίθεση με την πυραμίδα», ενώ η Susan Levin, RD, της Ιατρικής Επιτροπής για Υπεύθυνη Πρακτική (Physicians Committee for Responsible Medicine), είπε ότι ο οργανισμός της έχει χρησιμοποιήσει εδώ και καιρό την ιδέα, δεδομένου ότι μεταδίδει με σαφήνεια τα βασικά μηνύματα, όπως ο έλεγχος μερίδας και μειωμένης θερμιδικής πρόσληψης.
Η πρώτη κυρία Michelle Obama αναγνώρισε ότι ο επανασχεδιασμός «δεν πρόκειται ίσως να θέσει τέρμα στην επιδημία της παιδικής παχυσαρκίας», αλλά όπως συμπλήρωσε ο Μartin Binks, PhD, του Duke University «Το θέμα της παχυσαρκίας του έθνους μας δεν είναι τόσο αποτέλεσμα του να μην ξέρουμε τι να φάμε, όσο της εξαιρετικά μεγάλης δυσκολίας της εφαρμογής των πληροφοριών στο πλαίσιο της πραγματικής ζωής μας. Η συμβολική αναπαράσταση της κατάλληλης διατροφικής ισορροπίας πιθανόν να μη θέσει τέρμα στην παχυσαρκία, αλλά ας ελπίσουμε ότι μπορεί να βοηθήσει».
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ ξόδεψε 2 εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη της γραφιστικής απεικόνισης, το οποίο περιλάμβανε έρευνα, ομάδες εστίασης και μια νέα ιστοσελίδα.
Πηγή: NaturaNrg #19