Αυτός θα μπορούσε να είναι ο τίτλος που κλείνει μέσα του την επίδραση του ήλιου στο σώμα μας.
Της Μαρίας Γκέκα
Και το ζήτημα είναι ποια όψη του ήλιου θα επιλέξουμε εμείς να γνωρίσουμε και σε… πόση δόση. Διότι, όπως φαίνεται, η δόση του «φαρμάκου» που λέγεται ήλιος μπορεί να κάνει τη διαφορά μετατρέποντας το… φωτεινό φάρμακο σε φαρμάκι.
Ας αρχίσουμε από τα καλά…
Μπορεί ο ήλιος να έχει ριφθεί επανειλημμένως στο πυρ το εξώτερον, ωστόσο διάφορες πρόσφατες μελέτες δείχνουν να τον αθωώνουν, τουλάχιστον ως έναν βαθμό. Για παράδειγμα, ειδικοί του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ αναφέρουν ότι η βιταμίνη D – αλλιώς αποκαλούμενη βιταμίνη του ήλιου, και όχι τυχαία, αφού η έκθεση του ανθρώπου στην ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί την κύρια πηγή για τη σύνθεσή της – είναι άκρως σημαντική όχι μόνο για την υγεία των οστών, κάτι που ήταν γνωστό, αλλά ακόμη και για την πρόληψη καρκίνων. Ακόμη, ο ήλιος ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά στη βελτίωση της διάθεσής μας.
Επειδή όμως παν μέτρον άριστον η υπέρμετρη έκθεση στην ακτινοβολία, χωρίς προστασία κάνει μόνο κακό στο δέρμα. Για το λόγο αυτό, ας δούμε τι σημαίνει «βασική ηλιακή προστασία»;
Βασική ηλιακή Προστασία
Με αυτόν τον όρο εννοούμε τη φυσική ικανότητα μας να προστατευόμαστε από τις ηλιακές επιθέσεις. Η ικανότητα αυτή διαφέρει από άτομο σε άτομο και καθοριστικός παράγοντάς της είναι η ηλικία. Επομένως, για τη δική μας προστασία είναι θεμιτό να χρησιμοποιούμε από νεαρή ηλικία κρέμες προστασίας, σύμφωνα με το φωτότυπό μας.
Ο φωτότυπος αναφέρεται στη δερματική τυπολογία και σχετίζεται με την ποσότητα μελανίνης στο δέρμα, η οποία είναι υπεύθυνη για το ποσοστό μαυρίσματος που επιτυγχάνουμε.
Στη δερματολογία διακρίνονται 4 φωτότυποι
• Στον 1ο φωτότυπο ανήκουν άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά ξανθά ή κόκκινα και ανοιχτόχρωμα μάτια. Συνήθως παρουσιάζουν κοκκινίλες αλλά δεν μαυρίζουν.
• Στον 2ο τύπο περιλαμβάνονται άτομα με ανοικτό δέρμα, ξανθά ή καστανά ανοικτά μαλλιά και ανοιχτόχρωμα μάτια. Τείνουν να κάνουν εγκαύματα και αποκτούν ελαφρό μαύρισμα.
• Ο 3ος φωτότυπος αναφέρεται σε σκούρα δέρματα, σκούρα μαλλιά και μάτια. Ο δερματικός αυτός τύπος καίγεται δύσκολα ενώ μαυρίζει με ομοιογενές και βαθύ τρόπο.
• Στον 4ο φωτότυπο ανήκουν μελαμψά άτομα, μαύρα μαλλιά και μάτια. Δεν καίγονται ποτέ και μαυρίζουν αρκετά.
Σταδιακή έκθεση
Τις πρώτες μέρες η έκθεση δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 20 με 40 λεπτά, αποφεύγοντας τις μεσημεριανές ώρες από τις 12:00 έως τις 16:00. Συγχρόνως, είναι απολύτως απαραίτητο να χρησιμοποιούμε αντηλιακά προϊόντα για την πρόληψη καταστάσεων, όπως εγκαύματα, κοκκινίλες, αφυδάτωση, ρυτίδες, που μπορεί να προκληθούν από τις ακτίνες UVB και UVA.
Η επιλογή των αντηλιακών σχετίζεται άμεσα με το φωτότυπο του καθενός. Στον πρώτο φωτότυπο ενδείκνυται πολύ υψηλή προστασία, άνω των 50 μονάδων. Στο δεύτερο συνίσταται δείκτης από 30 ως 50, στον τρίτο 15 ως 25 και στον τέταρτο από 6 ως 10. Σύμφωνα με τις καινούργιες διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα προϊόντα που φέρουν δείκτη κατώτερο του 6 δεν θεωρούνται προστατευτικά.
Πώς εφαρμόζεται το αντηλιακό;
Τουλάχιστον 20 λεπτά πριν από την επικείμενη έκθεση στον ήλιο. Επίσης, πρέπει να το ανανεώνουμε ανά 2 ώρες, καθώς ο ιδρώτας και οι συχνές βουτιές μπορεί να μειώσουν τη δράση του.
Επί πλέον, πολύ σημαντική είναι η επιλογή της κατάλληλης μορφής αντηλιακού, αναλόγως με το μέρος του σώματος που θέλουμε να προστατεύσουμε. Για παράδειγμα επάνω σε μία ουλή καλό είναι να εφαρμόσουμε ένα αντηλιακό σε στικ, όπως επίσης για την περιοχή γύρω από τα μάτια και για τα χείλη. Για το σώμα αρκεί ένα γαλάκτωμα ή μία κρέμα.
Προσοχή όμως, για να εξασφαλίσουμε τη μέγιστη προστασία από το προϊόν πρέπει να εφαρμόσουμε στο δέρμα μας γενναία ποσότητα. Περίπου 30 γρ. στο σώμα και 5 γρ. στο πρόσωπο. Παράλληλα θα πρέπει να είμαστε προστατευμένοι με καπέλο και γυαλιά και φυσικά κάτω από ομπρέλα.
Ήλιος και φάρμακα. Υπάρχουν αντενδείξεις;
Μερικά φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν φωτοαλλεργικές αντιδράσεις, όπως εκζέματα, ή φωτοτοξικές, όπως εγκαύματα. Αν παίρνετε αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, αντικαταθλιπτικά ή διουρητικά, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για την έκθεση στον ήλιο. Το ίδιο ισχύει για τις ορμονικές θεραπείες και για τις αλοιφές τοπικής χρήσης. Επίσης, οι έγκυες πρέπει να προστατεύονται σωστά, καθώς είναι επιρρεπείς σε δερματικές κηλίδες που μπορούν να δημιουργηθούν από τον ήλιο.
Τα συμπληρώματα βοηθούν στην ενίσχυση του μαυρίσματος;
Τα συμπληρώματα διατροφής με βάση την καροτίνη και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες βοηθούν στην ενίσχυση του χρώματος καθώς μειώνουν τον κίνδυνο κοκκινίσματος και αποτρέπουν τη γήρανση της επιδερμίδας. Πρέπει να όμως να ληφθούν ένα μήνα πριν την έκθεση στον ήλιο και να συνεχιστεί η λήψη τους καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Προσοχή στις ελιές
Εκείνοι που έχουν ελιές στο δέρμα οφείλουν να χρησιμοποιούν αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας αποφεύγοντας την πολύωρη έκθεση στον ήλιο. Επί πλέον, καλό είναι να πραγματοποιήσουν δερματικό έλεγχο πριν ξεκινήσουν τις διακοπές τους.
Ακτίνες UVA και UVB: Γήρανση και Μελάνωμα
Οι ακτίνες UVA έχουν μήκος κύματος 320 ως 400 νανόμετρα, διαπερνώντας έτσι σε μεγαλύτερο βαθμό την επιδερμίδα, φτάνοντας ως το στρώμα που βρίσκεται κάτω από το δέρμα. Είναι υπεύθυνες για αφυδατώσεις, ρυτίδες και γήρανση του δέρματος. Επίσης, καθώς δρουν σε βάθος, μπορούν να επιφέρουν αλλαγές σε κυτταρικό επίπεδο. Αντιθέτως, οι UVΒ έχουν μικρότερο μήκος κύματος (290 ως 320 νανόμετρα). Διαπερνούν το δέρμα άλλα όχι εις βάθος όπως οι UVA και μπορούν να προκαλέσουν επιδερμικά προβλήματα όπως ελαφρά εγκαύματα και κοκκινίλες.
Και μπορεί στην Ελλάδα να θεωρούμαστε πιο τυχεροί σε ό,τι αφορά το μελάνωμα σε σχέση με χώρες όπως η Αυστραλία ή με τη Βόρεια Ευρώπη όπου καταγράφονται – λόγω και του ανοιχτόχρωμου δέρματος των κατοίκων – πολλές περιπτώσεις της νόσου, ωστόσο μη βιαστείτε να χαρείτε… Παρότι δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία επιδημιολογικής καταγραφής του μελανώματος στη χώρα μας, σύμφωνα με ιατρούς επιστήμονες από το Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» εκτιμάται ότι διαγιγνώσκονται ετησίως 300-400 νέες περιπτώσεις μελανώματος στην Ελλάδα.