Οι Μέλισσες Πάνε Σχολείο… Η Agale φέρνει τη γνώση για τη φύση και τη μελισσοκομία κοντά σε μικρούς και μεγάλους για ένα βιώσιμο μέλλον!
♦ Γράφει η Βαρβάρα Κουνέλη – γεωπόνος
Δύο άνθρωποι με πάθος για τη φύση, η Βαρβάρα Κουνέλη, γεωπόνος και ο Χρήστος Σκαρλάτος, μελισσοκόμος και κοινό όραμα για ένα βιώσιμο πλανήτη δημιούργησαν μια εταιρεία περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που ενώνει την επιστήμη, την τέχνη και την οικολογία.
Η Agale είναι μια περιβαλλοντική εταιρεία που συνδυάζει την εκπαίδευση με τη φύση, προσφέροντας μοναδικές βιωματικές εμπειρίες για σχολεία, κοινότητες και επισκέπτες. Εξειδικεύεται στην περιβαλλοντική βιωματική εκπαίδευση, προσφέροντας δράσεις που ευαισθητοποιούν για τη σημασία της βιοποικιλότητας, της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, η Agale αναπτύσσει αγροτουριστικές δραστηριότητες, φέρνοντας τον άνθρωπο πιο κοντά στη φύση και την αγροτική ζωή, με ειδικές εμπειρίες για την παρατήρηση της μέλισσας και άλλων φυσικών στοιχείων. Από την εκπαίδευση μέχρι τη διασκέδαση, ο στόχος της είναι να δημιουργήσει μια οικολογικά συνειδητή κοινωνία:
“Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι”!
Πώς oι Μέλισσες πάνε στο σχολείο;
Η Agale φέρνει τη φύση πιο κοντά στα σχολεία, οργανώνοντας εκπαιδευτικά προγράμματα μελισσοκομίας, όπου οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη ζωή των μελισσών, μέσω διάφανων κυψελών. Οι μαθητές ανακαλύπτουν τη σημασία της μέλισσας για το οικοσύστημα, εξερευνούν το επάγγελμα και τον εξοπλισμό του μελισσοκόμου και τα μελισσοκομικά εργαλεία, γεύονται τα προϊόντα της μέλισσας και αναπτύσσουν την οικολογική τους συνείδηση.
Μελισσοκομικοί όμιλοι στα σχολεία
Φέτος, η Agale προχώρησε σε μια καινοτόμο δράση: τη δημιουργία μελισσοκομικών ομίλων σε σχολεία. Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να γίνουν μικροί μελισσοκόμοι, επιθεωρώντας πραγματικές κυψέλες και παρακολουθώντας από κοντά την κοινωνία των μελισσών. Μέσα από αυτή τη μοναδική εμπειρία, ανακαλύπτουν τους ρόλους των μελών της κοινωνίας, τις δυσκολίες του επαγγέλματος και τη συνεργασία που απαιτείται για την επιβίωση της κυψέλης.
Διαβάστε ακόμα ⇒ Τα θαύματα της μέλισσας: μέλι, πρόπολη, γύρη, βασιλικός πολτός
Με την καθοδήγηση έμπειρων μελισσοκόμων, οι μαθητές αναλαμβάνουν εποχικές μελισσοκομικές εργασίες, μαθαίνοντας να χειρίζονται τις κυψέλες και να προστατεύουν τους πολύτιμους επικονιαστές. Μέσα από αυτή τη βιωματική εμπειρία, οι μαθητές κατανοούν την πολύπλοκη λειτουργία της κυψέλης, τον ζωτικό ρόλο της επικονίασης στην παραγωγή τροφής και στο τέλος της χρονιάς συμμετέχουν στον τρύγο του μελιού από τις σχολικές κυψέλες.
Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίσουν οι μαθητές την κοινωνία της μέλισσας;
Η κατανόηση της κοινωνίας της μέλισσας είναι εξαιρετικά σημαντική για τους μαθητές για τους εξής λόγους:
Αναγνώριση του οικολογικού ρόλου της μέλισσας:
Οι μέλισσες δεν είναι απλώς έντομα· είναι οι βασικοί ρυθμιστές της τροφικής αλυσίδας. Περίπου το 75% των παγκόσμιων καλλιεργειών εξαρτάται, άμεσα ή έμμεσα, από την επικονίαση, και οι μέλισσες είναι από τους σημαντικότερους επικονιαστές και προστάτες της βιοποικιλότητας. Χωρίς αυτές, πολλά φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί και σπόροι θα μειώνονταν δραματικά, απειλώντας τη διατροφική μας ασφάλεια. Μέσα από τη μελέτη της, οι μαθητές εξοικειώνονται με αυτήν και κατανοούν πώς λειτουργούν οι οικολογικές σχέσεις και πόσο σημαντική είναι η συνεργασία μεταξύ των οργανισμών για την ισορροπία του οικοσυστήματος.
Εκμάθηση της αξίας της συνεργασίας και της υπευθυνότητας:
Η κοινωνία της μέλισσας είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα οργανωμένης και πειθαρχημένης δουλειάς. Κάθε μέλισσα έχει έναν ρόλο, είτε είναι εργάτρια, είτε κηφήνας, είτε βασίλισσα. Αυτή η οργάνωση και η συνεργασία μπορεί να χρησιμεύσει ως παράδειγμα για την ενδυνάμωση της αξίας της συνεργασίας και της υπευθυνότητας στους μαθητές.
«Οι μέλισσες είναι οι αρχιτέκτονες της αφθονίας, διδάσκοντας μας ότι δεν υπάρχει σύντομη διαδρομή για την επιτυχία- μόνο σκληρή δουλειά, αφοσίωση, επιμονή και κυρίως συνεργασία»
Ευαισθητοποίηση για τη διατήρηση του περιβάλλοντος:
Μέσα από τη μελέτη της κοινωνίας των μελισσών, οι μαθητές κατανοούν τη σημασία της προστασίας των μελισσών και του φυσικού τους περιβάλλοντος. Με τις μέλισσες να αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές λόγω της κλιματικής αλλαγής και της καταστροφής των οικοτόπων τους, οι μαθητές αναγνωρίζουν τη σημασία της οικολογικής ισορροπίας και της προστασίας των μελισσών για το μέλλον του πλανήτη.
Ανάπτυξη επιστημονικής σκέψης και παρατήρησης:
Η κοινωνία της μέλισσας προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία για τους μαθητές να αναπτύξουν την επιστημονική τους σκέψη μέσω της παρατήρησης και της μελέτης των μελισσών σε πραγματικές συνθήκες. Μέσα από τη μελέτη τους, οι μαθητές εκπαιδεύονται στο πώς να αναλύουν δεδομένα, να κάνουν υποθέσεις και να εξετάζουν επιστημονικά φαινόμενα.
Σύνδεση με την καθημερινή ζωή:
Οι μαθητές συνειδητοποιούν πως τα μέλια, τα προϊόντα της μέλισσας και η επικονίαση επηρεάζουν άμεσα τη ζωή τους. Η κατανόηση αυτών των διαδικασιών τους επιτρέπει να εκτιμήσουν τη σημασία των μελισσών στην παραγωγή τροφής και τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος.
“Παράδοξο της εποχής μας: να φοβόμαστε εκείνον που αθόρυβα συντηρεί τον πλανήτη μας και να αγνοούμε πως χωρίς αυτόν, το τραπέζι μας θα έμενε άδειο.”
Η γνώση της κοινωνίας της μέλισσας βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν τις πολύπλοκες σχέσεις στη φύση. Επίσης να εκτιμήσουν τη σημασία της συνεργασίας και της οικολογικής ισορροπίας, και να αναπτύξουν ένα αίσθημα ευθύνης απέναντι στους επικονιαστές και το περιβάλλον.
Οι μέλισσες επικονιάζουν το 100% της τροφής μας;
Οι μέλισσες (Apis mellifera) είναι αναμφίβολα ένας από τους πιο σημαντικούς επικονιαστές παγκοσμίως, αλλά δεν είναι οι μόνες. H επικονίαση—μια κρίσιμη διαδικασία για την αναπαραγωγή των φυτών—εξαρτάται από ένα δίκτυο επικονιαστών, όπως οι πεταλούδες, πουλιά όπως το κολιμπρί, πασχαλίτσες, σφήκες, νυχτερίδες, μοναχικές μέλισσες κ.α.
Περίπου 20.000 είδη μελισσών υπάρχουν στη Γη, εκ των οποίων η πλειονότητα είναι μοναχικές μέλισσες, οι οποίες κατέχουν ιδιαίτερη θέση. Σε αντίθεση με τις κοινωνικές μέλισσες που ζουν σε οργανωμένες κυψέλες, αυτές λειτουργούν ανεξάρτητα, συχνά χτίζοντας τις φωλιές τους στο έδαφος, σε ξύλα ή κοίλους μίσχους φυτών. Παρά τη μοναχική τους φύση, είναι απίστευτα αποτελεσματικοί επικονιαστές—μια και μόνο μοναχική μέλισσα μπορεί να επικονιάσει τόσο αποτελεσματικά όσο εκατό κοινωνικές μέλισσες.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά τους είναι η αποκλειστικότητα της επικονίασης. Πολλά φυτικά είδη βασίζονται αποκλειστικά σε συγκεκριμένα είδη μοναχικών μελισσών για την αναπαραγωγή τους. Αυτή η εξειδίκευση σημαίνει ότι αν κάποιο από αυτά τα είδη μελισσών εξαφανιστεί, τα φυτά που εξαρτώνται από αυτά θα δυσκολευτούν να αναπαραχθούν, οδηγώντας σε σοβαρές συνέπειες τόσο για τη βιοποικιλότητα όσο και για την αγροτική παραγωγή.
Η διαδικασία της επικονίασης είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή τροφής και τη διατήρηση των οικοσυστημάτων. Η Agale, μέσω των εκπαιδευτικών της δράσεων, φέρνει τους μαθητές πιο κοντά στη σημασία όλων των επικονιαστών, αναδεικνύοντας όχι μόνο τη συμβολή των μελισσών, αλλά και την πολυπλοκότητα και αλληλεξάρτηση της φύσης. Με την εκπαίδευση, οι μαθητές συνειδητοποιούν ότι η διατήρηση των επικονιαστών είναι αναπόσπαστο μέρος της προστασίας του περιβάλλοντος και της διατροφικής μας ασφάλειας.
Χωρίς αυτούς τους πολύτιμους συνεργάτες της φύσης, ολόκληρα οικοσυστήματα και αγροτικά συστήματα θα κατέρρεαν, αποδεικνύοντας ότι η διατήρησή τους δεν είναι απλώς επιλογή, αλλά αναγκαιότητα για το μέλλον της ζωής στη Γη.
Μπορούν οι μαθητές να παράγουν το δικό τους μέλι;
Ναι, μέσα από τη δράση μελισσοκομίας που περιγράφεται παραπάνω, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν και να συμμετέχουν στην παραγωγή μελιού, αν και η διαδικασία απαιτεί χρόνο (διάρκεια δράσης όλη τη σχολική χρονιά), φροντίδα και προσοχή.
Ωστόσο, η παραγωγή δεν σταματάει μόνο στο μέλι. Ωστόσο, η μελισσοκομία δεν περιορίζεται μόνο στο μέλι. Οι μαθητές έχουν επίσης την ευκαιρία να παράγουν και να γνωρίσουν άλλα πολύτιμα μελισσοκομικά προϊόντα, τα οποία διαθέτουν εξαιρετικά οφέλη για την υγεία και τη βιώσιμη ανάπτυξη:
- Γύρη: Μια υπερτροφή γεμάτη πρωτεΐνες, αμινοξέα και αντιοξειδωτικά, που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και την ενέργεια του οργανισμού. Οι μαθητές κατανοούν πώς συλλέγεται η γύρη και πώς μπορεί να καταναλωθεί σε φυσική ή επεξεργασμένη μορφή.
- Κερί μέλισσας και κηραλοιφή: Το κερί μέλισσας είναι ένα φυσικό προϊόν με πολλαπλές εφαρμογές, ιδανικό για την παρασκευή κεριών, φυσικών καλλυντικών και προστατευτικών επικαλύψεων. Ένα από τα πιο γνωστά προϊόντα του είναι η κηραλοιφή, ένας συνδυασμός κεριού και φυτικών ελαίων που προσφέρει φυσική ενυδάτωση και προστασία στο δέρμα.
- Πρόπολη: Ένα φυσικό αντισηπτικό που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για την αποστείρωση της κυψέλης τους, γνωστό για τις αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Οι μαθητές μπορούν να μάθουν πώς η πρόπολη συλλέγεται και χρησιμοποιείται σε φυσικά σκευάσματα, όπως βάμματα και σπρέι για τον λαιμό.
- Βασιλικός πολτός: Μια ιδιαίτερα θρεπτική ουσία, που παράγεται αποκλειστικά για τη διατροφή της βασίλισσας. Αυτή η τροφή ξεχωρίζει τη βασίλισσα από τις εργάτριες. Χάρη στις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις του ιδιότητες, χρησιμοποιείται σε φαρμακολογικές και καλλυντικές εφαρμογές, ενώ η μοναδική του σύνθεση τον καθιστά αντικείμενο επιστημονικής έρευνας για την ανθρώπινη υγεία.\
Πόσους μαθητές έχει εκπαιδεύσει η Agale;
Από τον Σεπτέμβριο του 2024 έως τώρα έχουν εκπαιδευτεί 3.200 μαθητές, ενώ μέχρι το τέλος τη σχολικής χρονιάς εκτιμάται ότι θα έχουν εκπαιδευτεί 5.000 μαθητές! Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Agale χρησιμοποιεί και συγκεκριμένα εργαλεία αξιολόγησης για να καταγράψει την πρόοδο των μαθητών και να αναγνωρίσει τις αλλαγές στις στάσεις τους προς το περιβάλλον.
Ποιοι είναι οι μελλοντικοί στόχοι της Agale;
Η Agale συνεχώς διευρύνει τις δράσεις της με στόχο την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της οικολογικής συνείδησης. Οι μελλοντικοί στόχοι περιλαμβάνουν:
- Επέκταση περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών δράσεων σε σχολεία και κοινότητες.
- Ανάπτυξη αγροτουριστικών εμπειριών που συνδέουν τον άνθρωπο με τη φύση.
- Δημιουργία στρατηγικών συνεργασιών με τοπικούς φορείς.
- Προώθηση οικολογικών προϊόντων από τις μέλισσες και την αγροτική παραγωγή.
- Εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών για την παρακολούθηση και διαχείριση των αγροτικών και περιβαλλοντικών δράσεων.
Συνοπτικά, η Agale στοχεύει να εφοδιάσει τους «μελλοντικούς διαχειριστές του περιβάλλοντος» αλλά και τους σημερινούς, με τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να αναλάβουν υπεύθυνες συνήθειες για την προστασία της βιοποικιλότητας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
