H προστασία των ματιών από την ηλιακή ακτινοβολία
Δρ. Μηλιάκης Γεώργιος, Xειρουργός – Oφθαλμίατρος, www.vision-health.gr
Ο φωτοδότης ήλιος είναι αυτός που δίνει τη ζωή στη γη. Ωστόσο, η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί να καταστεί βλαβερή όχι μόνο για το δέρμα μας αλλά και για τα μάτια μας. Άλλωστε η ίδια η Ελληνική Μυθολογία μας έδωσε τις πρώτες ενδείξεις, ας θυμηθούμε το Δαίδαλο και τον Ίκαρο που θέλοντας να φτάσουν όσο το δυνατόν κοντύτερα στον ήλιο, καταστράφηκαν.
Τον 19ο αιώνα οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι εκτός από τις ακτίνες που θέτουν το ορατό φως, υπάρχουν και άλλες που δε γίνονται αντιληπτές από το ανθρώπινο μάτι. Οι πιο επικίνδυνες από αυτές είναι μικρού μήκους κύματος, βρίσκονται πέραν του ιώδους (ultra-violet) και αποτελούν τη λεγόμενη υπεριώδη ακτινοβολία (UV).
Από αυτήν η περιοχή UVC είναι η πιο επικίνδυνη για τον άνθρωπο αλλά ευτυχώς το στρώμα του όζοντος στην στρατόσφαιρα απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της. Η UVB επηρεάζει κυρίως τον κερατοειδή χιτώνα προκαλώντας κερατίτιδα λόγω φωτοτοξικότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι χιονοδρόμοι που όταν δε φορούν προστατευτικά γυαλιά εμφανίζουν έντονη φωτοτοξική κερατίτιδα. Τέλος, η ακτινοβολία UVA φτάνει μέχρι και τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού και είναι δυνατόν να δημιουργήσει βλάβες στην ωχρά κηλίδα που αποτελεί όπως είναι γνωστό το σημείο της ευκρινούς οράσεως.
Διαβάστε ακόμα ⇒ Τι είναι το οξειδωτικό στρες;
Παθήσεις του ματιού που σχετίζονται με την έκθεσή μας στον ήλιο
Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να λειτουργήσει ως επιβαρυντικός παράγοντας στην εμφάνιση διάφορων παθήσεων, κυρίως λόγω χρόνιας έκθεσης σε αυτήν.
Οι σπουδαιότερες από αυτές είναι οι κάτωθι:
- Πτερύγιο: είναι ένα μόρφωμα που συνήθως αρχίζει από την εσωτερική γωνία του ματιού και επεκτείνεται προς τον κερατοειδή, δημιουργώντας συμπτώματα ερεθισμού αλλά και προβλήματα στην όραση.
- Στεάτιο: είναι ένα εξόγκωμα ή πλάκα με υποκίτρινο χρώμα στο άσπρο τμήμα του ματιού (επιπεφυκότα)
- Καταρράκτης: είναι μια συχνή πάθηση της τρίτης ηλικίας και χαρακτηρίζεται από θόλωση του φακού του ματιού. Αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες χαμηλής όρασης παγκοσμίως, ευτυχώς αναστρέψιμη.
- Εκφύλιση ωχράς κηλίδας: σοβαρή πάθηση η οποία προκαλεί βαθμιαία απώλεια της κεντρικής (ευκρινούς) όρασης
- Όγκοι του δέρματος του βλεφάρου και της οφρύος.
Ποια άτομα κινδυνεύουν περισσότερο
- Τα άτομα με ανοιχτόχρωμα μάτια, επειδή στην ίριδά τους έχουν λιγότερη χρωστική.
- Άτομα που λόγω του επαγγέλματος του εκτίθενται πολλές ώρες την ημέρα στον ήλιο, όπως π.χ. οι αγρότες και οι ψαράδες.
- Άτομα από εκφύλιση ωχράς κηλίδας.
- Άτομα που έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση καταρράκτη και τους έχει αφαιρεθεί ο φυσικός (κρυσταλλοειδής ) φακός του ματιού, ο οποίος σημειωτέο αποτελεί ένα φυσικό φίλτρο στην υπεριώδη ακτινοβολία.
- Ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, όπως είναι τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι.
Πώς μπορούμε να προστατεύουμε τα μάτια μας από την ηλιακή ακτινοβολία, ειδικά το καλοκαίρι;
- Πρέπει πάντα να προστατεύουμε τους εαυτούς μας από τον βλαβερό φάσμα του ηλιακού φωτός, δηλαδή την υπεριώδη ακτινοβολία τύπου Α και Β (UVA, UVB). Μόνο τα γυαλιά ηλίου μπορούν να προστατεύσουν αποτελεσματικά τα μάτια μας από τον ήλιο. Τα γυαλιά ηλίου για να λειτουργούν σωστά θα πρέπει να μην είναι παλαιότερα των τριών ετών και να έχουν την ένδειξη (UV100 ή 100% UV protection) για πλήρη προφύλαξη από την ακτινοβολία UV Α και Β.
- Χρησιμοποιήστε και καπέλο όταν ο ήλιος είναι πολύ δυνατός.
- Προσέξτε τα παιδιά: καλύτερα τα παιδιά να αποφεύγουν τελείως τον ήλιο τις μεσημβρινές ώρες και να φορούν πάντα γυαλιά και καπέλο.
- Τα σύννεφα και η ομίχλη δεν εμποδίζουν πλήρως την υπεριώδη ακτινοβολία. Η βλαβερή επίδραση στα μάτια μας μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, όχι μόνο το καλοκαίρι.
- Σε περιόδους πολύ υψηλού δείκτη ακτινοβολίας UV, από 8 και πάνω, η έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να αποφεύγεται τις μεσημβρινές ώρες μεταξύ 11πμ και 3μμ.
- Πιθανοί σπίλοι/ελιές στα βλέφαρα ή στην οφθαλμική επιφάνεια θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά στον καθρέφτη για πιθανή αλλαγή/διαφοροποίηση του χρώματος, σχήματος, μεγέθους ή αλλαγή των ορίων της ελιάς, αίσθηση πόνου, αιμορραγία, ή εμφάνιση εξογκωμένων αγγείων γύρω από την ελιά.
- Για οποιαδήποτε απορία ή ανησυχία συμβουλευτείτε τον Οφθαλμίατρο σας.
- Η σωστή αντιοξειδωτική διατροφή πλούσια σε Βιταμίνη A, Βιταμίνη C, Σελήνιο, κτλ μπορεί να μας προφυλάξει από τις βλαβερές συνέπειες του ήλιου.