Η σωστή ανάπτυξη των παιδιών σχετίζεται κατά πολύ με τον τρόπο που αναπνέουν. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και στην καθημερινότητά τους εντάσσονται το άγχος, η ντροπή, ο φόβος και άλλες (αναπόφευκτες) αρνητικές καταστάσεις ή/και συναισθήματα, η αναπνευστική τους λειτουργία επηρεάζεται με αρνητικό πρόσημο. Η αναπνοή κονταίνει, γίνεται πιο ρηχή, πιο γρήγορη και, το χειρότερο, πραγματοποιείται από το στόμα. Η σημαντικότητα της σωστής αναπνευστικής λειτουργίας στα παιδιά
♦ της Τζίνας Πούλου,
Certified Buteyko Breathing Instructor,
www.yogayourvoice.com
♦ ΟΧΙ στη στοματική αναπνοή, ΝΑΙ στην ευεργετική ρινική αναπνοή
H σωστή αναπνοή είναι η ρινική αναπνοή και βασίζεται στο τρίπτυχο –«ελαφριά, αργή, και βαθιά (διαφραγματική)» (γνωστή στα αγγλικά με το ακρώνυμο LSD – light, slow, deep). Η σημαντικότητα της σωστής αναπνευστικής λειτουργίας στα παιδιά
Με τη σωστή αναπνοή και μόνο ο οργανισμός οξυγονώνεται όσο χρειάζεται, καθαρίζει από κάθε είδους τοξίνη, δημιουργεί αντισώματα, ρυθμίζει το στρες, αλλά και πετυχαίνει πολύ περισσότερα. Σε αντίθεση με τη στοματική αναπνοή, η ρινική αναπνοή βοηθά και εξασφαλίζει ποιότητα στον ύπνο, καλύτερη εστίαση, συγκέντρωση και κατανόηση σε γνωστικό επίπεδο, αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας, βοηθά στην πρόληψη της δύσοσμης αναπνοής, καθώς και στη διασφάλιση της καλής στοματικής υγιεινής.
♦ Στοματική αναπνοή
Αντιθέτως, η στοματική αναπνοή είναι εξαιρετικά προβληματική. Τα παιδιά που αναπνέουν από το στόμα αναπτύσσουν αλλοιώσεις στο σχήμα και την κινητικότητα των χειλιών, στον τόνο της φωνής τους, στη γλώσσα και στα μάγουλα, ενώ ταυτόχρονα δυσχεραίνονται σημαντικές λειτουργίες, όπως η μάσηση, η κατάποση και η ομιλία. Οι διαταραχές ομιλίας εντοπίζονται και στην αδυναμία προφοράς ορισμένων ήχων. Επίσης, τα παιδιά που αναπνέουν από το στόμα μπορεί να παρουσιάσουν ανώριμη ακουστική επεξεργασία. Οι μύες της γνάθου χαλαρώνουν, αλλάζει η στάση του κεφαλιού, με αποτέλεσμα αυτό να τείνει προς τα εμπρός. Είναι λοιπόν σαφές ότι επηρεάζεται όλη η στάση σώματος και η ευθυγράμμισή του.
♦ Σωστή θέση της γλώσσας
Στο πλαίσιο της σωστής αναπνοής, έχει σημασία η σωστή θέση της γλώσσας σε κατάσταση ηρεμίας μέσα στο στόμα μας. Είναι κάτι που οι γονείς μπορούν εύκολα να ελέγχουν για τα παιδιά τους (αλλά και για τους ίδιους). Η σωστή θέση της γλώσσας σε κατάσταση ηρεμίας είναι στην οροφή του στόματος. Έτσι η γλώσσα τραβιέται έξω και μακριά από τον αεραγωγό. Με την προβληματική στοματική αναπνοή η γλώσσα αναγκάζεται να πέσει από την οροφή του στόματος. Καθώς η γλώσσα στηρίζεται στη βάση του στόματος, είναι πιο πιθανό να κλείνει λιγότερο ή περισσότερο τον αεραγωγό. Έτσι, μειώνεται η διάμετρος του αεραγωγού. Tο παιδί ή ο έφηβος αναγκάζεται να σπρώχνει το κεφάλι του προς τα εμπρός, για να εισέλθει αέρας στους πνεύμονες. Συνήθως παιδιά που αναπνέουν από το στόμα, όταν κοιμούνται, το κεφάλι τους συχνά γέρνει προς τα πίσω, προκειμένου να περάσει αέρας στους πνεύμονες και να αντισταθμίσει τον ανεπαρκή ανώτερο αεραγωγό.
♦ Στοματική Αναπνοή και παθογένειες
Η προβληματική στοματική αναπνοή συνδέεται και με την ξηρότητα της μύτης και το μπούκωμα. Tα άσχημα όνειρα που βλέπουν τα παιδιά (λόγω του διαταραγμένου ύπνου), το ροχαλητό κ.ά. Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν το 2011 και το 2013 σε μικρά παιδιά σχετικά με την επίδραση της ρινικής απόφραξης στην ομιλία έδειξαν ότι το 76,6% των παιδιών με βουλωμένη μύτη υπέφεραν από κάποια μορφή δυσφωνίας, δηλαδή δυσκολίας στην ομιλία λόγω παραμόρφωσης της στοματικής κοιλότητας, του λαιμού, της γλώσσας ή/και των φωνητικών χορδών. Στο 68,3% παρατηρήθηκε καταπόνηση στις φωνητικές χορδές και διαταραχές ομιλίας.
Δεν είναι λίγες οι φορές που η στοματική αναπνοή έχει επιφέρει σε παιδιά προβλήματα στις αδενοειδείς εκβλαστήσεις και στις αμυγδαλές. Επίσης, έχει προκαλέσει κρανιοπροσωπικές αλλοιώσεις, όπως ψηλό στενό ουρανίσκο, στενές γνάθους και στενό άνω αεραγωγό. Με την κάτω σιαγόνα να κινείται προς τα πίσω και την άνω να στενεύει.
Χαρακτηριστική είναι η μελέτη για τη σχέση της οδοντοπροσωπικής μορφολογίας και της αναπνοής, στην οποία συμμετείχαν 35 παιδιά ηλικίας επτά έως δέκα ετών. Τα παιδιά υποβλήθηκαν σε ορθοδοντικές και ωτορινολαρυγγολογικές αξιολογήσεις και χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: (1) που ανέπνεαν από τη μύτη και (2) αυτά που ανέπνεαν από το στόμα. Αφού υποβλήθηκαν σε ανάλυση κεφαλομετρικής ακτινογραφίας, στην ομάδα της στοματικής αναπνοής διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, οπισθοχώρηση της άνω γνάθου σε σχέση με την κρανιακή βάση και παραμορφώσεις στην ανάπτυξη των δοντιών. Η μελέτη κατέληξε ότι η στοματική αναπνοή στην παιδική ηλικία μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το σύστημα του στόματος και των γνάθων, καθώς και τις λειτουργίες που αυτό εκτελεί.
Διαβάστε επίσης ⇒ Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα η επανάσταση στην όψη της επιδερμίδας σας
♦ Αναπνοή και ομαλή ανάπτυξη παιδιού
Η αναπνοή από το στόμα επιδρά στην ανάπτυξη του λόγου, στην κοινωνικοποίηση, στη σχολική απόδοση με διαταραχές ή/και μαθησιακές δυσκολίες στα παιδιά. Οι στατιστικές δείχνουν ότι το 40% των παιδιών που βιώνουν διαταραγμένο ύπνο, μαζί με ροχαλητό ή υπνική άπνοια (αποτελέσματα της στοματικής αναπνοής), αναπτύσσουν τέτοιου είδους ζητήματα. Παιδιά με ΔΕΠΥ παρουσιάζουν ρινική συμφόρηση και αλλεργικό πυρετό. Επιπλέον, εάν ένα παιδί εξαιτίας της στοματικής αναπνοής ροχαλίζει μέχρι την ηλικία των οκτώ ετών και αφεθεί χωρίς θεραπεία, υπάρχει 80% πιθανότητα να αποκτήσει μόνιμη μείωση 20% της νοητικής του ικανότητας. Παιδί με κακό ύπνο διατρέχει δεκαπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης μαθησιακών δυσκολιών, ενώ γίνεται συνήθεια η ρηχή αναπνοή (στο άνω στήθος) και καθίσταται μόνιμη η λανθασμένη μπροστινή στάση του κεφαλιού. Η ρηχή αναπνοή οδηγεί στην αύξηση της αναπνευστικής συχνότητας και σε βάθος χρόνου στην εμφάνιση στρες και κρίσεων πανικών.
Σε μελέτη για το στρες σε παιδιά ηλικίας μεταξύ πέντε και έντεκα ετών που πραγματοποίησαν ένα Stroop test (τεστ που προκαλεί άγχος), κατάφεραν να μειώσουν δραστικά τα επίπεδα στρες μέσα σε δύο λεπτά με αναπνευστικές ρινικές ασκήσεις.
♦ Ύπνος με ανοιχτό στόμα
Επιπλέον έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε παιδιά ηλικίας τριών έως εννέα ετών που ανέπνεαν από το στόμα στην περιοχή της Βραζιλίας έδειξε ότι αυτά τα παιδιά ροχάλιζαν στον ύπνο τους, είχαν σάλια στο μαξιλάρι, είχαν ανάκατο κρεβάτι και παρουσίαζαν συχνή ρινική απόφραξη. Υποβλήθηκαν σε ρινική ενδοσκόπηση, αλλεργικά δερματικά τεστ, ακτινογραφίες του ρινοφαρυγγικού, αιματολογικές και άλλες εξετάσεις. Διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα: αλλεργική ρινίτιδα (81,4%), διογκωμένες αδενοειδείς εκβλαστήσεις (79,2%), διευρυμένες αμυγδαλές (12,6%) και αποφρακτική απόκλιση του ρινικού διαφράγματος (1,0%). Οι κύριες εκδηλώσεις των αναπνοών από το στόμα ήταν: ύπνος με ανοιχτό στόμα (86%), ροχαλητό (79%), φαγούρα στη μύτη (77%). Σάλια στο μαξιλάρι (62%), προβλήματα νυχτερινού ύπνου ή ταραχώδης ύπνος (62%), ρινική απόφραξη (49%) και ήταν ευερέθιστα κατά τη διάρκεια της ημέρας (43%).
Δυστυχώς, η σημαντικότητα της σωστής αναπνευστικής λειτουργίας δεν έχει αξιολογηθεί όσο θα έπρεπε. Είναι αναγκαία η έγκαιρη ανίχνευση της στοματικής αναπνοής και η στροφή στη ρινική αναπνοή. Με σκοπό την πρόληψη και την απομάκρυνση των αρνητικών επιπτώσεων στη συνολική ανάπτυξη των παιδιών.
Η Τζίνα Πούλου είναι υψίφωνος και καθηγήτρια φωνητικής, μέλος του μεγαλύτερου Αμερικανικού Οργανισμού Καθηγητών Φωνητικής National Association of Teachers of Singing (NATS, Η.Π.Α). Έχει πρωταγωνιστήσει σε πολλές παραγωγές μουσικού θεάτρου στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α.. Διδάσκει φωνητική, ιδιωτικά και ομαδικά, πάνω από είκοσι χρόνια. Έχει πτυχίο Πολιτισμιολόγου με ειδίκευση στην Ιστορία, Αρχαιολογία, Τέχνη. Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες. Έχει επίσης, εκπαιδευτεί στα αντικείμενα Management of Successful Arts and Cultural Organizations και Foundational Principles of Leadership των University of Maryland και Harvard University (U.S.A.) αντίστοιχα. Είναι μητέρα δύο γιων. Aγαπά τη μαγειρική, τη γιόγκα και τα ταξίδια, και ακολουθεί vegan lifestyle με θετική στάση απέναντι στη ζωή και στη φύση.
Πηγή: Naturanrg129o, www.naturanrg.gr
