Η σκοτεινή πλευρά των ενεργειακών ποτών: Ποια είναι η επίδρασή τους στον ανθρώπινο οργανισμό;Τα τελευταία χρόνια, η κατανάλωση των γνωστών ενεργειακών ποτών από νεαρούς ενήλικες και αθλητές έχει αυξηθεί σημαντικά, παράλληλα έχουν εκφραστεί έντονες ανησυχίες σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με την υπερβολική κατανάλωση. Αυτές οι ανησυχίες περιλαμβάνουν καρδιαγγειακά προβλήματα, διαταραχές του νευρικού συστήματος, καθώς και την πιθανότητα εθισμού.
♥ Γράφει η Μαρία Γκέκα
Τι είναι τα ενεργειακά ποτά;
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ορίζει τα γνωστά ενεργειακά ποτά (EDs) ως «μια κατηγορία προϊόντων σε υγρή μορφή που συνήθως περιέχουν καφεΐνη, με ή χωρίς άλλα πρόσθετα συστατικά». Συνήθως περιέχουν μεγάλες ποσότητες καφεΐνης, πρόσθετα σάκχαρα, άλλα πρόσθετα και νόμιμα διεγερτικά όπως γκουαράνα, ταυρίνη και L-καρνιτίνη. Αυτά τα νόμιμα διεγερτικά μπορούν να αυξήσουν την εγρήγορση, την προσοχή και την ενέργεια, καθώς και να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή.
Αυτά τα προϊόντα διατίθενται στο εμπόριο ως ενισχυτές της πνευματικής οξύτητας και της σωματικής απόδοσης [1,2]. [3,4]. Οι έφηβοι έλκονται προς αυτά τα ποτά για να αυξήσουν γρήγορα τα επίπεδα ενέργειας, ενισχύουν την εγρήγορση και αυξάνουν τις σχολικές ή αθλητικές επιδόσεις.
Οι συνέπειες αυτού του προτύπου κατανάλωσης έχουν οδηγήσει σε αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης νέων ατόμων που αναζητούν ιατρική βοήθεια στα τμήματα επειγόντων περιστατικών λόγω μιας σειράς δυσμενών αποτελεσμάτων για την υγεία, όπως τεκμηριώνεται στην ενότητα αποτελεσμάτων, που θα δούμε πιο κάτω. Οι αναφορές υπογραμμίζουν ότι τα ενεργειακά ποτά έχουν βλαβερές επιδράσεις σε ένα ευρύ φάσμα σωματικών οργάνων, με αποκορύφωμα ήπιες αντιξοότητες όπως άγχος, γαστρεντερικές διαταραχές, αφυδάτωση, νευρικότητα και ταχυκαρδία, μαζί με πιο σοβαρά αποτελέσματα όπως ραβδομυόλυση, οξεία νεφρική βλάβη (ΑΚΙ), μαρμαρυγή, επιληπτικές κρίσεις, οξεία μανία και εγκεφαλικό επεισόδιο. Επιπλέον, έχουν τεκμηριωθεί περιπτώσεις που συνδέουν την κατανάλωση ενεργειακών ποτών με θανάτους.
Τι έδειξαν οι έρευνες;
Μια επιστημονική ανασκόπηση * σχετικά με την επίδραση των ενεργειακών ποτών δημοσιεύτηκε επίσημα στην PubMed Central, (η οποία περιλαμβάνει βιβλιογραφικές αναφορές, έρευνες και επιστημονικές μελέτες που σχετίζονται με τομείς των βιοϊατρικών επιστημών και των επιστημών υγείας), με σκοπό να εξετάσει τις αναφερόμενες επιπτώσεις της οξείας ή χρόνιας κατάχρησης ενεργειακών ποτών στην ανθρώπινη υγεία.
Η επιστημονική έρευνα, δυστυχώς, έδειξε σημαντικό επιπολασμό ανεπιθύμητων ενεργειών, ιδιαίτερα στο καρδιαγγειακό και νευροβλαστικό σύστημα. Συγκεκριμένα, η ανάλυση εντόπισε εννέα περιπτώσεις καρδιακής ανακοπής, εκ των οποίων οι τρεις ήταν θανατηφόρες. Η αιτιολογία αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών αποδίδεται στις εγγενείς νευροδιεγερτικές ιδιότητες αυτών των ροφημάτων, των οποίων η καφεΐνη είναι το κυρίαρχο συστατικό. Μια σύγκριση των τεκμηριωμένων επιδράσεων σε ανθρώπους με πειραματικές μελέτες σε ζωικά μοντέλα έδειξε επικάλυψη στα αποτελέσματα.
Αυτή η ανασκόπηση υπογραμμίζει την ανάγκη για μεγαλύτερη αυστηρότητα στην αξιολόγηση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, ιδιαίτερα σε νέους, καθώς ενδέχεται να εμπλέκονται νόμιμες ουσίες όπως τα ενεργειακά ποτά. Οι επιστήμονες προτείνουν αυστηρότερα όρια στην κατανάλωση αυτών των ροφημάτων από ό,τι για την καφεΐνη, με βάση τα στοιχεία που βρέθηκαν και τα δεδομένα στη βιβλιογραφία. Απαιτώντας, παράλληλα τη θέσπιση κανονισμών που να διέπουν την κατανάλωση αυτών των προϊόντων ενόψει των πιθανών επιπτώσεών τους στην ανθρώπινη υγεία.
πηγή:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10535526/
Πού οφείλεται η ραγδαία αύξηση της κατανάλωσή τους από τους νέους;
Η κατανάλωση ενεργειακών ποτών έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια για διάφορους λόγους. Ένας από τους κύριους παράγοντες είναι το επιθετικό μάρκετινγκ και προώθηση ενεργειακών ποτών από εταιρείες ποτών, που απευθύνονται κυρίως σε νεαρούς ενήλικες και εφήβους. Αυτό το μάρκετινγκ εστιάζει συχνά στις δυναμωτικές και διεγερτικές επιδράσεις των ενεργειακών ποτών και στη συσχέτισή τους με extreme sports και άλλες δραστηριότητες υψηλής ενέργειας. Πολλοί νέοι καταναλώνουν ενεργειακά ποτά για να ενισχύσουν τα επίπεδα ενέργειάς τους, να βελτιώσουν την εστίαση και τη συγκέντρωση και να ενισχύσουν την αθλητική απόδοση.
Ωστόσο, ενώ τα ενεργειακά ποτά μπορεί να προσφέρουν κάποια βραχυπρόθεσμα οφέλη σε αυτούς τους τομείς, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στην υγεία και την απόδοση παραμένουν ασαφείς. Επίσης, τα ενεργειακά ποτά συχνά προωθούνται ως μια βολική και φορητή πηγή ενέργειας και τόνωσης, καθιστώντας τα μια δημοφιλή επιλογή για άτομα που ταξιδεύουν πολύ ή έχουν πολυάσχολο τρόπο ζωής. Ωστόσο, η εύκολη διαθεσιμότητα ενεργειακών ποτών σε παντοπωλεία, πρατήρια καυσίμων και άλλα καταστήματα λιανικής έχει συμβάλει στην αυξημένη κατανάλωσή τους, γεγονός που σημαίνει επίσης ότι είναι πιο πιθανό να καταναλωθούν σε υπερβολική ποσότητα, αυξάνοντας τον κίνδυνο αρνητικών παρενεργειών.
Η άνοδος της αγοράς ενεργειακών ποτών, ιδιαίτερα στους νεότερους πληθυσμούς, έχει προκαλέσει κλιμάκωση κατά 70% της κατανάλωσης καφεΐνης μεταξύ των παιδιών και των εφήβων που καταναλώνουν καφεΐνη από το 1977 έως το 2009 [1]. Αυτά τα ποτά διαφέρουν μεταξύ τους τόσο στην περιεκτικότητα σε καφεΐνη (που κυμαίνεται από 50 έως 505 mg ανά κουτί ή μπουκάλι) όσο και στη συγκέντρωση καφεΐνης (που κυμαίνεται από 2,5 έως 171 mg ανά 28 mL).
Επιδράσεις στο Καρδιαγγειακό Σύστημα
Οι επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα φαίνεται να είναι οι πιο μελετημένες από όλες τις παρενέργειες αυτών των ουσιών, λόγω των δυνητικά θανατηφόρων ιδιοτήτων τους. Η European Cardiac Arrhythmia Society (ECAS) έχει αναλάβει μια κριτική ανασκόπηση των αναφερόμενων δεδομένων για τα ενεργειακά ποτά, ιδίως για τα καρδιαγγειακά συμβάντα και την πιθανή σχέση αιτίας-αποτελέσματός τους, προκειμένου να παράσχει συστάσεις για την ασφαλέστερη χρήση αυτών των ποτών [5]. Η υψηλή κατανάλωση αυτών των ενεργειακών ποτών σχετίζεται με μια οξεία αιμοδυναμική και αδρενεργική κατάσταση [6], η οποία αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης και νορεπινεφρίνης. Υπερκοιλιακές και κοιλιακές αρρυθμίες, στεφανιαίος αγγειοσπασμός, ισχαιμία/έμφραγμα του μυοκαρδίου, κολπική μαρμαρυγή, συγκοπή, αορτική ανατομή, μυοκαρδιοπάθεια, καρδιακή ανακοπή και αιφνίδιος καρδιακός θάνατος έχουν αναφερθεί σε νέους και κατά τα άλλα υγιείς.[7,8] Βρέθηκε, επίσης, ότι ο κίνδυνος καρδιαγγειακών εκβάσεων είναι αυξημένος σε άτομα με προϋπάρχουσα δομική ή κληρονομική καρδιακή νόσο.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, εννέα περιπτώσεις καρδιακής ανακοπής που σχετίζονται με την κατανάλωση υψηλών δόσεων αυτών των διεγερτικών έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία. Από τις εννέα περιπτώσεις, έξι χρειάστηκαν εντατική καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση και δεν βρέθηκαν καρδιακές ανωμαλίες σε αυτούς τους ασθενείς κατά τις επισκέψεις παρακολούθησης τους επόμενους μήνες, ενώ τα άλλα τρία άτομα πέθαναν (αιφνίδια καρδιακή ανακοπή, STEMI, κοιλιακή μαρμαρυγή),
Διαβάστε ακόμα ⇒ Διατροφή για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου
Επιδράσεις στο Νευρολογικό Σύστημα
Η κατανάλωση ενεργειακών ποτών μπορεί επίσης να έχει επιπτώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως επιληπτικές κρίσεις, εγκεφαλική αγγειοπάθεια και μανιακή ψύχωση. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτά τα συστατικά υπερδιεγείρουν το αδρενεργικό σύστημα, οδηγώντας σε υπεργλυκαιμία, υποκαλιαιμία, λευκοκυττάρωση και μεταβολική οξέωση. Η κατανάλωση ενεργειακών ποτών έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων, τόσο σε ασθενείς με γνωστή επιληψία όσο και σε ασθενείς χωρίς ιστορικό επιληψίας [9]. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη των ενεργειακών ποτών.
Επιδράσεις στο γαστρεντερικό και νεφρικό σύστημα
Αυτά τα ποτά μπορούν επίσης να οδηγήσουν στην ανάπτυξη γαστρεντερικών και νεφρικών διαταραχών. Μερικοί συγγραφείς περιγράφουν περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας, οξείας παγκρεατίτιδας και νεφρικής ανεπάρκειας με οξεία νεφρική βλάβη (ΑΚΙ). Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, όλα τα ενεργειακά ποτά περιέχουν υψηλές δόσεις καφεΐνης, ταυρίνης, ζάχαρης και βιταμινών. Μια μεγαδόση βιταμίνης Β3 (νιασίνη) σχετίζεται με ηπατοτοξικότητα. Η ηπατοτοξικότητα της νιασίνης πιστεύεται ότι είναι μια δοσοεξαρτώμενη, άμεσα τοξική απόκριση. Η βιταμίνη Β3 σχετίζεται με τον κυτταρικό μεταβολισμό και την έξαψη και την ηπατοτοξικότητα σε φαρμακολογικές δόσεις. Η ηπατοτοξικότητα εκδηλώνεται ως ήπια αύξηση των ηπατικών ενζύμων (ALT/AST), ηπατική στεάτωση, ηπατική νέκρωση και, σε σπάνιες περιπτώσεις, ηπατική ανεπάρκεια. Η χαμηλότερη δόση βιταμίνης Β3 που είναι γνωστό ότι προκαλεί ηπατοτοξικότητα, όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία, είναι 1 g/ημέρα. Ωστόσο, η κύρια αιτία της νεφρικής βλάβης ήταν πιθανότατα η ταυρίνη, η οποία χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα διατροφής από τους αθλητές για την ενίσχυση της απόδοσης.
Άλλες παρενέργειες
Τέλος, υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις, δερματολογικών και αυτοάνοσων επιπλοκών που είναι δύσκολο να εξηγηθούν ή η συσχέτιση των οποίων με τα ενεργειακά ποτά δεν φαίνεται να είναι επεξηγημένη. Όσον αφορά τις αυτοάνοσες και δερματικές επιπλοκές, ορισμένοι συγγραφείς είναι πεπεισμένοι ότι υπάρχουν υποκείμενοι μηχανισμοί υπερευαισθησίας στη συνθετική ταυρίνη. [10]. Αν και οι συγγραφείς δεν μπόρεσαν να αποσαφηνίσουν τον μηχανισμό της αναφυλαξίας, προτείνουν ότι τα πρόσθετα που χρησιμοποιούνται για τη σταθεροποίηση των αμινοξέων, όπως τα θειώδη, η βουτυλιωμένη υδροξυανισόλη, το βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο και ο ολυσορβικός γαλακτωματοποιητής, μπορεί να είναι η αιτία των συμπτωμάτων [11] .
Ο στόχος αυτής της ανασκόπησης είναι να συνοψίσει όλα τα στοιχεία σχετικά με τις δυσμενείς επιπτώσεις της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών. Αν και τα μεμονωμένα συστατικά έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλή, η υπερβολική κατανάλωση, ειδικά μεταξύ των εφήβων, συχνά οδηγεί σε πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Όπως φαίνεται σε αυτήν την ανασκόπηση, οι επιδράσεις στην υγεία μπορεί να ποικίλλουν, ιδιαίτερα όσον αφορά το καρδιαγγειακό και το εγκεφαλικό σύστημα. Θα ήταν επομένως σημαντικό να εξεταστεί η θέσπιση ακριβών ορίων στην κατανάλωση αυτών των ποτών.
Επιπλέον, όπως τονίζουν οι αναλυτές της επιστημονικής ανασκόπησης, η πώληση και η κατανάλωση αυτών των ποτών σε ανηλίκους θα πρέπει να ρυθμιστεί καθώς, αν και είναι νόμιμες ουσίες, οι μακροχρόνιες επιπτώσεις τους δεν είναι ακόμη γνωστές και μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχιατρικές παθολογίες ή επιδείνωση διαταραχών της καρδιακής αγωγιμότητας. Παράλληλα, απαιτείται εκτεταμένη έρευνα για να αποσαφηνιστούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών στην ανθρώπινη υγεία.
Πηγές
[1].Seifert S.M., Schaechter J.L., Hershorin E.R., Lipshultz S.E. Health Effects of Energy Drinks on Children, Adolescents, and Young Adults.
[2].Heckman M., Sherry K., De Mejia E.G. Energy Drinks: An Assessment of Their Market Size, Consumer Demographics, Ingredient Profile, Functionality, and Regulations in the United States.
[3].Reissig C.J., Strain E.C., Griffiths R.R. Caffeinated energy drinks—A growing problem. Drug Alcohol Depend.
[4].Rath M. Energy drinks: What is all the hype? The dangers of energy drink consumption.
[5]. Schüttler D., Rudi W.-S., Bauer A., Hamm W., Brunner S. Impact of energy drink versus coffee consumption on periodic repolarization dynamics: An interventional study.
[6] .Lévy S., Santini L., Capucci A., Oto A., Santomauro M., Riganti C., Raviele A., Cappato R. European Cardiac Arrhythmia Society Statement on the cardiovascular events associated with the use or abuse of energy drinks.
[7].Ehlers A., Marakis G., Lampen A., Hirsch-Ernst K.I. Risk assessment of energy drinks with focus on cardiovascular parameters and energy drink consumption in Europe.
[8].Wikoff D., Welsh B.T., Henderson R., Brorby G.P., Britt J., Myers E., Goldberger J., Lieberman H.R., O’Brien C., Peck J., et al. Systematic review of the potential adverse effects of caffeine consumption in healthy adults, pregnant women, adolescents, and children.
[9].Epilepsy Foundation Energy Drinks May Increase the Risk of Seizures According to a New Study..
[10].Huang K.-H., Chang C.-C., Ho J.-D., Lu R.-H., Tsai L.H. Role of taurine on acid secretion in the rat stomach.
[11].Meng W.-J., Li Y., Zhou Z.-G. Anaphylactic shock and lethal anaphylaxis caused by compound amino acid solution, a nutritional treatment widely used in China.
πηγή: natura nrg natura nrg 143o
