του Απόστολου Στάϊκου
Με το στίχο του Φοίβου Δεληβοριά και τα κόκκινα φώτα της νέας παραλίας ξεκινά αυτή η βόλτα. Σε μια πόλη που αλλάζει, που το παλεύει. Σε μια πόλη που ψάχνει για δουλειά, όμως φοράει τα καλά της για να υποδεχθεί τους όλο και περισσότερους επισκέπτες από τη Ρωσία, το Ισραήλ και την Τουρκία…
Λευκός Πύργος – Μέγαρο Μουσικής
Από την 1η Δεκεμβρίου, Θεσσαλονικείς και επισκέπτες περπατούν στη νέα παραλία της πόλης. Ύστερα από τρία χρόνια εργασιών, το παραλιακό μέτωπο μήκους πέντε χιλιομέτρων παραδόθηκε «μεταμορφωμένο» σε ποδηλάτες, ρομαντικούς και ξενύχτες.
Από το Μακεδονία Παλλάς μέχρι και το Μέγαρο Μουσικής έχουν φυτευτεί 1800 νέα δέντρα και δεκάδες φυτά. Έχουν τοποθετηθεί νέα παγκάκια και κάδοι απορριμμάτων. Δημιουργήθηκαν μεγάλα πλακόστρωτα και μία αλέα με δέντρα, ώστε να προστατεύονται οι περιπατητές κατά τους θερινούς μήνες. Οι θεματικοί Κήποι των Γλυπτών, της Μεσογείου, του Φωκά, των Εποχών, της Άμμου, του Απογευματινού ήλιου και ο κήπος του Αλεξάνδρου καλούν τους περαστικούς να ανακαλύψουν τα μυστικά τους και να συνδυάσουν την ψυχαγωγία με την εκπαίδευση.
Οι εμβληματικές «Ομπρέλες» του Γιώργου Ζογγολόπουλου πλέον στέκουν σε μία εξέδρα μήκους περίπου 100 μέτρων προς την πλευρά της θάλασσας, στο ύψος του νέου δημαρχιακού μεγάρου και ανάμεσα σε 48 χαμηλούς πίδακες νερού. Λίγα μέτρα πιο ‘κει το μισοφέγγαρο του εικαστικού καλλιτέχνη Παύλου Βασιλειάδη σχεδόν αιωρείται πάνω από τη θάλασσα. Εδώ και λίγους μήνες το κύμα σκάει στο ξύλο που τοποθετήθηκε κατά μήκος της παραλίας και δημιουργεί μια ενδιαφέρουσα ενότητα, ιδανική για όποιον θέλει να καθίσει δίπλα στη θάλασσα.
Η μεγάλη έκπληξη όμως, είναι η εικόνα της παραλίας το βράδυ, αφού το κόκκινο χρώμα των φώτων κέρδισε τις εντυπώσεις και τα περισσότερα φωτογραφικά «κλικ». Το ζητούμενο πια είναι η προστασία του έργου και η ευθύνη δεν βαραίνει μόνο το Δήμο Θεσσαλονίκης. Δίχως το ενδιαφέρον και τη φροντίδα κατοίκων και επισκεπτών, η παραλία γρήγορα θα χάσει τη λάμψη της. Για το σκοπό αυτό, έχει συσταθεί «Σύλλογος Φίλων Νέας Παραλίας».
«Εμείς προσπαθήσαμε να κινητοποιήσουμε τους πολίτες. Από την αρχή της θητείας μας, στείλαμε το μήνυμα πως η πόλη δεν θα αλλάξει δίχως τη δική μας συμβολή και προσπάθεια. Αρκετοί συμπολίτες μας και ειδικά οι νέοι, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας και έτσι συγκροτήθηκε η πρωτοβουλία πολιτών «Θεσσαλονίκη 2012», Οι «Φίλοι της Νέας Παραλίας», ενώ την προσπάθεια αγκάλιασε και η νεολαία της ΧΑΝΘ», υποστηρίζει ο αντιδήμαρχος ποιότητας ζωής, Κωνσταντίνος Ζέρβας μιλώντας στη Natura nrg.
Απ’ την Αριστοτέλους στα κάστρα
Ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία αποτελεί και η πιλοτική πεζοδρόμηση της Λεωφόρου Νίκης την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα. Ίσως με την παράδοση του μετρό η λεωφόρος να γίνει πεζόδρομος κι έτσι να απαλλαγεί ένα βασικό κομμάτι της παραλίας από τα αυτοκίνητα. Ονόματα κομμωτηρίων, φροντιστηρίων και ραδιοφωνικών σταθμών ασχήμαιναν για πολλά χρόνια τα διατηρητέα της πλατείας Αριστοτέλους. Πλέον όλες οι πινακίδες έχουν αφαιρεθεί και έτσι αναδείχθηκε η ομορφιά των δημιουργημάτων του Γάλλου αρχιτέκτονα Ερνέστο Εμπράρ.
Το ερώτημα «τα γκρεμίζουμε ή τα διατηρούμε» δίχασε για χρόνια την κοινή γνώμη σε σχέση με τα «καστρόπληκτα». Τα κτίσματα αυτά στέγασαν τους Mικρασιάτες πρόσφυγες και «ακουμπούσαν» στα βυζαντινά τείχη. Τελικά βρέθηκε η χρυσή τομή. Ο δήμος προχώρησε στην κατεδάφιση εγκαταλελειμμένων κτισμάτων, ενώ διατηρήθηκαν δεκατρία από τα καστρόπληκτα που βρίσκονται σε καλή κατάσταση, ως υπόμνηση της πρόσφατης ιστορίας της Θεσσαλονίκης.
Η Θεσσαλονίκη επιτέλους αξιοποίησε το παραλιακό της μέτωπο. Πάντα ήταν το μεγάλο της πλεονέκτημα, όμως για χρόνια ο δήμος το αντιμετώπιζε ως μια ευχάριστη βόλτα. Πλέον αποτελεί χώρο μάθησης και πολιτισμού.
Δίχως αμφιβολία, η νέα παραλία αποτελεί τη χαρά του ποδηλάτη. Όπως διαπιστώσαμε, οι λάτρεις του ποδηλάτου κινούνται με άνεση, δίχως να ενοχλούν, αλλά και δίχως να αγχώνονται μήπως τους χτυπήσει κάποιο αυτοκίνητο. Δυστυχώς το ίδιο δεν ισχύει και για τους ποδηλατόδρομους του κέντρου. Μηχανάκια και Ι.Χ. κινούνται ανενόχλητα και απειλούν τη ζωή των ποδηλατών, ενώ σύμφωνα με έρευνες πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να αγοράσουν ποδήλατο, αλλά φοβούνται..
Περιμένοντας το μετρό…
Βεβαίως η πόλη αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Το μετρό δεν λέει να τελειώσει και έτσι το κέντρο είναι γεμάτο τρύπες που δυσκολεύουν τη ζωή πεζών και οδηγών. Για πολύ καιρό η πρόσβαση σε ορισμένα καταστήματα έμοιαζε με επικίνδυνη αποστολή, ενώ ο εμπορικός κόσμος υπέστη σημαντική ζημιά. Η διαμάχη για την τύχη των βυζαντινών αρχαιοτήτων που ανακαλύφθηκαν προκάλεσε σημαντική καθυστέρηση, ενώ τελικά το έργο δεν θα παραδοθεί πριν το 2017. Το κυκλοφοριακό παραμένει ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του κέντρου της πόλης κι έτσι ο δήμος προσανατολίζεται στην πιλοτική εφαρμογή του συστήματος μονά – ζυγά.
Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κάποτε δεν έβρισκες ελεύθερο μαγαζί, τώρα παντού γράφει «ενοικιάζεται». Η πόλη πάντα είχε υψηλή ανεργία, όμως τα τελευταία χρόνια ο δείκτης «χτύπησε κόκκινο». Οι φοιτητές έρχονται, όμως οι νέοι της πόλης φεύγουν για το εξωτερικό, αφού η αγορά ασφυκτιά και δεν δίνει ευκαιρίες.
Το κλείσιμο της ΕΤ 3 στέρησε από τη Θεσσαλονίκη και την Βόρεια Ελλάδα μια σημαντική φωνή, ενώ πια και η παρουσία των καναλιών που εδρεύουν στην Αθήνα είναι από υποτονική ως ανύπαρκτη.
Η Διεθνής Έκθεση έχει χάσει προ πολλού την αίγλη της. Κυρίως κρατικοί φορείς κάνουν δημόσιες σχέσεις, ενώ αν δεν ανέβαινε ο πρωθυπουργός και το μισό υπουργικό συμβούλιο, ίσως και να μη θυμόμασταν τη διοργάνωση. Πριν από αρκετά χρονιά στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης συμμετείχαν οργανισμοί και εταιρείες από το εξωτερικό που παρουσίαζαν καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Σήμερα, αποτελεί μόνο μια φιέστα με οικονομικό περίβλημα. Χρόνια κρατάει η συζήτηση για τη μεταφορά της έκθεσης εκτός κέντρου, αφού οι μεγαλύτερες εκθέσεις του εξωτερικού δεν πραγματοποιούνται στο κέντρο των πόλεων.
Ευτυχώς, διαφορετική είναι η πορεία του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Σημαντικοί σκηνοθέτες και ηθοποιοί επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη, οι προβολές έχουν κόσμο και η πόλη συμμετέχει, ζει το φεστιβάλ. Παρ’όλα τα σοβαρά προβλήματα που κατά καιρούς αντιμετώπισε το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «στέκεται» και κάθε χρόνο παρουσιάζει καλές παραστάσεις που κερδίζουν και το Αθηναϊκό κοινό όταν κατεβαίνουν στην πρωτεύουσα.
Με το βλέμμα στην Αθήνα
«Είμαστε κομπλεξικοί με την πρωτεύουσα και χωριάτες σε σχέση με την πόλη» δήλωσε πρόσφατα ο Γιάννης Μπουτάρης και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.
Ακόμη κι αν διαφωνεί κανείς με τις εκφράσεις που επέλεξε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, δύσκολα θα διαφωνήσει με την ουσία της άποψής του. Όποιος έχει ζήσει στη «συμπρωτεύουσα» γνωρίζει πως η πόλη ανταγωνιζόταν την Αθήνα και συνεχώς γκρίνιαζε για το πόσο αδικημένη ήταν σε σχέση με την πρωτεύουσα. Ακόμη κι αν ορισμένες φορές οι Θεσσαλονικείς είχαν δίκιο, σίγουρα δεν το έβρισκαν στα τηλεοπτικά παράθυρα εκπροσωπούμενοι από το νομάρχη Ζορό…
«Πρωτεύουσα των Βαλκανίων» την αποκαλούσαν βουλευτές και τοπικοί άρχοντες, όμως η φράση αυτή αποδείχτηκε πουκάμισο αδειανό. Στα χρόνια της κρίσης λουκέτα και ανεργία επιβεβαίωσαν τα ζόρια που περνά η «φτωχομάνα Σαλονίκη».
Τα τελευταία χρόνια όμως η πόλη «ανοίγεται» και τολμά. Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται πια ένα βήμα μακριά από κλισέ τύπου η «ερωτική πόλη» ή μάλλον καλύτερα, αυτός ο ερωτισμός έπαψε να αφορά μόνα τα ετερόφυλα ζευγάρια. Το Thessaloniki Gay Pride αναμφίβολα ενόχλησε τους συντηρητικούς κύκλους της «συμπρωτεύουσας», όμως έδωσε την ευκαιρία στους ομοφυλόφιλους της Θεσσαλονίκης να βγουν στους δρόμους και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Την ίδια ώρα μπαρ, εστιατόρια και εμπορικά καταστήματα γέμισαν από κόσμο που ταξίδεψε από την Αθήνα και το εξωτερικό για να στηρίξει τη διοργάνωση. Μια κίνηση σαν το GayPride ήταν αδιανόητη πριν από μερικά χρόνια. Τοπικές αρχές και εκκλησία ήταν σταθερά αντίθετες σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αν και η Αθήνα είχε ανοίξει το δρόμο. Πρόκειται για μια από τις λίγες περιπτώσεις, όπου η Θεσσαλονίκη δεν βιάστηκε να αντιγράψει την πρωτεύουσα.
Το 2014 η Θεσσαλονίκη είναι η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα νεολαίας. Το στοίχημα για την πόλη είναι να ταξιδέψουν οι νέοι της Ευρώπης στη Θεσσαλονίκη και έτσι να γεννηθούν καινούρια πράγματα, κι όχι απλά να γίνουν πέντε φιέστες και να σκορπιστούν κοινοτικά κονδύλια.
Κι αφού η νέα παραλία ήταν η αφορμή για αυτή τη βόλτα, ας επιστρέψουμε εκεί και στα κόκκινα φώτα που πλέον συντροφεύουν τους περαστικούς.
“Κάτω από φώτα κόκκινα κοιμάται η Σαλονίκη…”
έγραψε ο Νίκος Καββαδίας, και να που ο στίχος του «έδεσε» με την αλήθεια της πόλης.
