Mushroom hunting: Το κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού!

– «Πού είναι ο Χρήστος;» ρώτησε η Μαρία
– «Λείπει το Σαββατοκύριακο, πήγε για κυνήγι», απάντησε η Ελένη.
– «Κυνήγι; Mα εκείνος είναι πολέμιος του κυνηγιού! »
– «Όχι Ελένη, ο Χρήστος κυνηγάει μανιτάρια στα Γρεβενά!»
Ο παραπάνω διάλογος δεν είναι φανταστικός. Οι δύο φίλες κουβέντιαζαν το περασμένο φθινόπωρο για τη νέα αγάπη του Χρήστου που ζει στους Αμπελόκηπους στην Αθήνα και έγινε η αφορμή για αυτό το ρεπορτάζ της «Natura nrg».
Το κυνήγι των μανιταριών είναι ένα συναρπαστικό χόμπι, που απαιτεί αιχμηρό μάτι και δυνατό μυαλό, ενώ στόχο έχει την ανεύρεση μανιταριών σε δάση και βουνά. Οι πρώτες όμως περιπλανήσεις ενός νέου μανιταρόφιλου στο δάσος πρέπει να γίνονται με έναν πεπειραμένο κυνηγό μανιταριών ως οδηγό και εκπαιδευτη.

♦ του Απόστολoυ Στάικου

Τα πρώτα βήματα

Πρωτοπόρος της «μανιταροφιλίας» υπήρξε μια ομάδα Καστοριανών που ίδρυσαν το ’99 τον «Σύλλογο Μανιταρόφιλων Δυτικής Μακεδονίας», τον πρώτο και μεγαλύτερο σήμερα στην Ελλάδα, με περισσότερα από 300 ενεργά μέλη.

Η πρωτοβουλία βρήκε μιμητές στην Ξάνθη, στη Λάρισα, στα Ιωάννινα, ενώ υπάρχει πλέον και ο Σύλλογος των Μανιταρόφιλων της Ηπείρου, μιας περιοχής πλούσιας σε μανιτάρια. «Αρχικά ήμασταν μια παρέα επτά ατόμων με κοινό σημείο την αγάπη μας για τα μανιτάρια. Μόλις ανακοινώσαμε την ίδρυση του συλλόγου της Ηπείρου, η ανταπόκριση ήταν εντυπωσιακή», δήλωσε στη «Natura nrg» ο πρόεδρος του Συλλόγου, Γιώργος Λάμπρου. Σύνθημα του συλλόγου είναι η λαϊκή συμβουλή «χόρτα μάζεψε όσα θέλεις, μανιτάρια όσα ξέρεις».

Η γη της Δυτικής Μακεδονίας είναι ιδιαίτερα πλούσια σε μανιτάρια. Τα δάση γύρω από την Κοζάνη, την Καστοριά και τη Φλώρινα προσελκύουν μανιταρόφιλους από όλη τη χώρα, αλλά οι Γρεβενιώτες διαπίστωσαν πρώτοι τη σημασία και τη δυναμική τους και τα συλλέγουν μανιωδώς! Τα Σαββατοκύριακα τα μέχρι πρότινος απάτητα δάση του νομού Γρεβενών γεμίζουν από συλλέκτες, παρέες και οικογένειες που κρατούν καλάθια και μαζεύουν μανιτάρια. Δεν υπάρχει στην πόλη οικογένεια που να κάθεται το μεσημέρι στο τραπέζι χωρίς ένα τουλάχιστον πιάτο με μανιτάρια.

Στην έρευνα που έκανε ο Παντελής Βούλγαρης πριν γυρίσει την ταινία για τον Εμφύλιο με τον τίτλο «Ψυχή Βαθιά», οι κάτοικοι περιγράφοντας εικόνες της εποχής, έλεγαν ότι «πηγαίναμε στο βουνό για χόρτα και καλογεράκια» κι εννοούσαν το νόστιμο είδος μανιταριού.

Mushrooms weekends

Τα τελευταία χρόνια το άγριο μανιτάρι απέκτησε φανατικούς φίλους και οι κυνηγοί τους αυξάνονται στη χώρα μας, χάρη στη δράση «μανιταρόφιλων», που ανέλαβαν τα τελευταία χρόνια να διαδώσουν τα μυστικά της συλλογής τους από τα βουνά της Ελλάδας. Γι’ αυτό και κάθε χρόνο διοργανώνονται σεμινάρια και Σαββατοκύριακα μανιταρογνωσίας στα οποία οι συμμετέχοντες ανεβαίνουν στο βουνό, περπατούν στο δάσος και ψάχνουν κάτω από δέντρα και θάμνους με στόχο να βρουν, ν’ αναγνωρίσουν και να φωτογραφίσουν όσο περισσότερα είδη μανιταριών γίνεται.

Με την υγρασία του φθινοπώρου τα νεαρά μανιτάρια βγαίνουν, κρυμμένα κάτω από τα πεσμένα φύλλα. Κυνηγοί και μαθητευόμενοι περιμένουν πως και πως τα πρωτοβρόχια για να εξορμήσουν σε πεζοπορίες στο βουνό για συλλογή άγριων φρούτων και καρπών. «Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον απ’ όλη την Ελλάδα, γι’ αυτό και κάποια Σαββατοκύριακα είχαμε μέχρι και 70 συμμετοχές.
Εμείς οργανώνουμε εξορμήσεις και στις αρχές της Άνοιξης που το κλίμα είναι υγρό και προσφέρεται για το κυνήγι του μανιταριού» αναφέρει μιλώντας στη Natura nrg ο Λάμπρος Παπαγεωργίου, διοργανωτής σεμιναρίων μανιταρογνωσίας και ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στον Ασπροπόταμο, νοτιοδυτικά των Τρικάλων. Βεβαίως, οι εξερευνητές της φύσης γεμίζουν τα καλάθια τους με φαγώσιμα μανιτάρια, όπως τα καλογεράκια, τις βασίλες, τις γουργουλιάνες, τα νεραντζάκια αλλά και τα ζουρλομανίταρα και ανακαλύπτουν τη γεύση τους δίπλα στο τζάκι με κρασί ή τσίπουρο.

Προσοχή… δηλητήριο!

Τα τελευταία χρόνια ο φόβος για τα δηλητηριώδη μανιτάρια έχει υποχωρήσει σημαντικά, καθώς η γνώση που άλλοτε ήταν κτήμα μιας ολιγομελούς ομάδας «μανιταρόφιλων», διαδίδεται σε εκατοντάδες ανθρώπους. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ακόμη και σήμερα δεν έχουμε περιστατικά δηλητηρίασης από μανιτάρια. Κατά μέσο όρο καταγράφονται στη χώρα μας περίπου 150 περιστατικά ετησίως.

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει νομοθεσία για τη συλλογή των άγριων μανιταριών και φορέας που να πιστοποιεί τη γνώση για τη διάκρισή τους σε φαγώσιμα και τοξικά, ενώ πολλές φορές γιατροί και νοσηλευτές στα νοσοκομεία δεν γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν τα περιστατικά δηλητηριάσεων από μανιτάρια. Στην ελληνική γη εκτιμάται ότι συναντώνται 5.000 και πλέον είδη μανιταριών, ενώ 2.500 έχουν ταυτοποιηθεί από τους μανιταρόφιλους. Αυτό που έσωζε τους παλαιότερους εμπειρικούς συλλέκτες από δηλητηριάσεις ήταν το γεγονός ότι προτιμούσαν τέσσερα – πέντε είδη που γνώριζαν και ήταν δοκιμασμένα. Σήμερα, το κυνήγι μανιταριών έχει έναν απαράβατο κανόνα: Δεν μαζεύουμε μανιτάρια, αν δεν τα γνωρίζουμε!

Προσοχή… απόλαυση!

Για όποιον όμως εξερευνά τη φύση και γνωρίζει τη θρεπτική και γευστική αξία των μανιταριών, τα μανιτάρια αποτελούν πηγή απόλαυσης αλλά και κέρδους.. Λαμπρό παράδειγμα η τρούφα, που αποτελεί ένα σπάνιο είδος υπόγειου μανιταριού που συμβιώνει και αναπτύσσεται στις ρίζες κάποιων ειδών δέντρων. Η τρούφα αποκαλείται και «διαμάντι» της φύσης, λόγω της γαστρονομικής και θρεπτική της αξίας, με αποτέλεσμα η τιμή της να ξεπερνά στην αγορά και τα 1.000 ευρώ το κιλό. Εκτός από την τρούφα, το είδος μορχέλα αποτελεί ένα γευστικότατο μανιτάρι, με το οποίο παρασκευάζεται νοστιμότατη μαγειρίτσα. Επίσης, καταπληκτικά εδέσματα παρασκευάζονται από το αρωματικό μανιτάρι μοσχομάνταλο που ευδοκιμεί στα ορεινά της δυτικής Μακεδονίας.

Μανιτάρια πορτομπέλο γεμιστά, μια καταπληκτική Ωμοφαγική συνταγή

Xρηστικά Τips

Tα μανιτάρια που μαζεύουμε για να καταναλώσουμε, πρέπει, νεαρά ή ώριμα, να είναι σκληρά και να έχουν έντονο χρώμα (όχι ξεθωριασμένο). Επίσης, να μην είναι φαγωμένα από έντομα ή ζώα. Καλό είναι να καθαρίζονται με ένα πινέλο από χώματα και χόρτα και να τοποθετούνται σε καλάθι για να αερίζονται και να μην πιέζονται. Στο σπίτι διατηρούνται στο ψυγείο για λίγες ημέρες. Για μακροχρόνια συντήρηση πρέπει να καταψυχθούν ή να αποξηραθούν στον ήλιο ή σε φούρνο, αφού πρώτα τεμαχιστούν, εάν είναι μεγάλα.

Για όσους επιθυμούν να ενημερωθούν σωστά και υπεύθυνα, κυκλοφορούν σχετικά βιβλία, καθώς και μια σειρά DVD με θέμα τα μανιτάρια και τις τρούφες. Ακόμα οι σύλλογοι μανιταρόφιλων της κάθε περιφέρειας βοηθούν όσους ενδιαφέρονται να μάθουν πώς να αναγνωρίζουν με ασφάλεια και να συλλέγουν μανιτάρια.
«Επαγγελματίες» μανιταρόφιλοι βοήθησαν και το Χρήστο από την Αθήνα να μάθει τα μυστικά των μανιταριών. Σχεδόν ένα χρόνο μετά την πρώτη του εξόρμηση στα Γρεβενά, το κυνήγι μανιταριών, έχει «για τα καλά» μπει στη ζωή του και στο τραπέζι του. Ευτυχώς, η σοδειά του κυνηγιού έχει μπει και στο δικό μου τραπέζι, ως φίλου του Χρήστου που τον Οκτώβριο μάλλον θα τον ακολουθήσει σε ένα Σαββατοκύριακο μανιταρογνωσίας!

Πηγή: NaturaNrg #31