Δεν είναι τόσο πολλά χρόνια πριν, που ο κλιματισμός ήταν πολυτέλεια μόνο για λίγους και προνομιούχους. Τώρα, όμως, είναι ο κανόνας σε πολλά σπίτια, γραφεία αλλά και δημόσια και ιδιωτικά συστήματα μεταφορών.
Eλευθέριος Ζέρβας, M.D, Πνευμονολόγος, Πνευμονολογική Κλινική Νοσοκομείο «Σωτηρία»
Συνεπώς, είναι ένα μέρος της ζωής μας είτε το θέλουμε είτε όχι. Δυστυχώς, η ρύθμισή τους σε υπερβολικά χαμηλές θερμοκρασίες και η ελαττωματική συντήρησή τους οδήγησαν σε προβλήματα υγείας, προκαλώντας συχνές διαταραχές σε μερικά άτομα και περιστασιακά κάποιες μεγάλες εστίες ασθενειών, όπως η νόσος των λεγεωνάριων.
Οι βασικοί κανόνες για τη χρήση του κλιματιστικού με ασφάλεια είναι:
- Καθαρισμός των φίλτρων συχνά, ανάλογα με τη χρήση τους. Μια καλή ιδέα είναι να ελέγχει κανείς τα φίλτρα τουλάχιστον μία φορά το μήνα κατά τη διάρκεια των θερμότερων εποχών. Η πιο συχνή χρήση, ωστόσο, ενδέχεται να απαιτεί τον έλεγχό τους κάθε δύο ή τρεις εβδομάδες.
- Ρυθμίζετε τη θερμοκρασία σε λογικές τιμές (μεταξύ 25° και 27° C), έτσι ώστε να μη ζεσταίνεστε, αλλά ούτε και να κρυώνετε. Εκτός του ότι αποφεύγετε την ψύξη, περιορίζετε τη σπατάλη ενέργειας και χρημάτων και συμβάλλετε στην προστασία του περιβάλλοντος. Με τη ρύθμιση του θερμοστάτη σας κάτω από τους 25 °C, η κατανάλωση ενέργειας (και συνεπώς το σχετικό κόστος) θα αυξηθεί κατά σχεδόν 15%!!
- Αερίζετε συχνά τους χώρους του σπιτιού σας και ξεσκονίζετε τακτικά κλινοσκεπάσματα και μαξιλάρια που μπορεί να πιάσουν σκόνη. Το κλιματιστικό ανακυκλώνει τη σκόνη που υπάρχει στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τον κίνδυνο εκδήλωσης αλλεργιών.
- Μην κάθεστε εκεί που «χτυπάει» το κλιματιστικό για πολλή ώρα. Αποφύγετε τις απότομες εναλλαγές περιβάλλοντος – από το ψυχρό εσωτερικό περιβάλλον στον θερμό εξωτερικό χώρο.
Το ανοιγοκλείνουμε ή το κρατάμε σταθερά ανοικτό;
Το πλεονέκτημα του να διατηρούμε το κλιματιστικό σε λειτουργία για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι ότι ο αέρας θα συνεχίσει να κυκλοφορεί σε όλο το σπίτι, ακόμη και αν ο θερμοστάτης έχει «πιάσει» τη θερμοκρασία στην οποία έχει ρυθμιστεί (πάντα βέβαια μέσα στα αποδεκτά όρια των 25 ° και 27 ° C). Όσον αφορά το τι είναι καλύτερο, αυτό εξαρτάται από τις προτεραιότητές σας. Εάν θέλετε να διατηρήσετε το σπίτι σε μια αρκετά σταθερή θερμοκρασία καθ’ όλη την ημέρα, τότε αυτός ο τρόπος παρέχει το καλύτερο αποτέλεσμα. Αυτό όμως θα αυξήσει την κατανάλωση ενέργειας. Επίσης, η συνεχής χρήση του κλιματιστικού θα έχει ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή ανανέωση του αέρα του σπιτιού σας, με αποτέλεσμα την αύξηση των κινδύνων για την εμφάνιση του συνδρόμου του «νοσούντος κτηρίου».
Ποια είναι τα συνηθέστερα προβλήματα υγείας λόγω κακής χρήσης του κλιματιστικού;
Τα προβλήματα που σχετίζονται με τα κλιματιστικά προκύπτουν κυρίως από την κατάχρησή τους. Με μεγάλη ευκολία πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι όσο περισσότερο χρησιμοποιούν το κλιματιστικό τους τόσο το καλύτερο. Αυτό, όμως δεν είναι η αλήθεια. Ο κλιματισμός επιδεινώνει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας και της νευρίτιδας. Επίσης προκαλεί δυσκολία σε άτομα με προβλήματα των παραρρινίων κόλπων, προκαλώντας κεφαλαλγία και πονοκεφάλους. Μελέτες μεταξύ εκείνων οι οποίοι έχουν εργαστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε κλιματιζόμενα γραφεία και όσους εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους, έχουν δείξει ότι τα άτομα που εκτίθενται στον κλιματισμό είναι πιο επιρρεπή σε κρυολογήματα, γρίπη και άλλες ασθένειες. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι το σώμα υφίσταται ένα ορισμένο επίπεδο στρες, όταν αναγκάζεται να πάει από ένα ζεστό περιβάλλον σε ένα κλιματιζόμενο και αντίστροφα. Με την πάροδο του χρόνου αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως:
- Η ξαφνική αλλαγή στη θερμοκρασία και την υγρασία μπορούν να επηρεάζουν το αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας ξηρότητα στους βλεννογόνους, βήχα και συχνές λοιμώξεις.
- Μπορεί να υπάρξει μια ξήρανση στο δέρμα και τους βλεννογόνους, με εκδήλωση ή επιδείνωση δερματοπαθειών.
- Η κυκλοφορία του αέρα μέσω του κλιματιστικού μπορεί να μεταδώσει μολυσματικές ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, όπως η νόσος των λεγεωνάριων (Legionnaires’ disease).
- Σκόνη και μύκητες που επικάθονται ή και αναπτύσσονται στα συστήματα κλιματισμού μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις ή να επιδεινώσουν ένα προϋπάρχον άσθμα.
- Ο κλιματισμός σχετίζεται με χρόνια ρινίτιδα και φαρυγγίτιδα, ερεθισμό του λαιμού και βραχνάδα.
- Ο κλιματισμός μπορεί να οδηγήσει σε παρόξυνση παθήσεων των ματιών, όπως η επιπεφυκίτιδα και η βλεφαρίτιδα, καθώς προκαλεί προβλήματα σε χρήστες φακών επαφής.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Όπως και με κάθε ασθένεια, τα πιο ευαίσθητα άτομα είναι τα βρέφη και τα παιδιά, οι έγκυοι και οι ηλικιωμένοι, ιδίως εκείνοι με αναπνευστικά νοσήματα και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτή η ομάδα ανθρώπων είναι σε πολύ μεγαλύτερο ρίσκο, αν εκτεθεί στους κινδύνους που σχετίζονται με την κακή χρήση του κλιματιστικού που αναφέρθηκαν παραπάνω. Επίσης, οι εργαζόμενοι μέσα σε κακώς κλιματιζόμενα κτήρια βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, λόγω παραμονής τους για μεγάλο χρονικό διάστημα της ημέρας μέσα σε αυτούς τους χώρους, αλλά και επιβάρυνσης από την κακή ποιότητα του αέρα που υπάρχει σε αυτά τα κτήρια.
Μήπως δουλεύετε σε “άρρωστο” κτήριο;
Μήπως δουλεύετε σε “άρρωστο” κτήριο;Το σύνδρομο του νοσούντος κτηρίου (Sick building syndrome – SBS) είναι ένας συνδυασμός παθήσεων που συνδέονται με τον χώρο εργασίας ή διαμονής ενός ατόμου. Το 1984 μια έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά ανέφερε ότι έως και το 30% των νέων και ανακαινισμένων κτηρίων σε όλο τον κόσμο μπορεί να συνδέονται με SBS. Οφείλεται κυρίως στην κακή ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους, λόγω προβλημάτων στη θέρμανση, εξαερισμό και κλιματισμό του κτηρίου.
Τι είναι η νόσος των λεγεωνάριων;
Οι χρήστες των «άρρωστων» αυτών κτηρίων παραπονιούνται για συμπτώματα, όπως ερεθισμό των ματιών, της μύτης και του φάρυγγα, ερεθισμό του δέρματος, μη ειδικές αντιδράσεις υπερευαισθησίας, διαταραχές στην οσμή και τη γεύση ή γενικά προβλήματα υγείας. Το κλειδί για την ανακάλυψη του συνδρόμου του νοσούντος κτηρίου είναι η εμφάνιση ή η επιδείνωση κρουσμάτων ασθενειών μέσα σε ένα σχετικά στενό χρονικό πλαίσιο – συνήθως μέσα σε μια χρονική περίοδο εβδομάδων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα αποδράμουν σύντομα, όταν οι χρήστες του κτηρίου εγκαταλείψουν το συγκεκριμένο χώρο που «νοσεί». Ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν και παρατεταμένα αποτελέσματα από την έκλυση διαφόρων νευροτοξινών, που δεν υποχωρούν με την απομάκρυνση από το κτήριο. Ιδιαίτερα σε ευαίσθητα άτομα μπορεί να υπάρχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία τους.
