Το «πράσινο» όραμα του Δημάρχου Αθηναίων για την ελληνική πρωτεύουσα. Είναι ξεκάθαρος, κατηγορηματικός και σίγουρος ότι η Αθήνα έχει αλλάξει και… τα καλύτερα έπονται! Ο λόγος για το Δήμαρχο Αθηναίων Νικήτα Κακλαμάνη, που μέσα από την αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα μας και στη συντάκτριά μας Μαρία Σαρτζετάκη, απαντά για όλα όσα αφορούν την οικολογία, την ανακύκλωση, την «πράσινη» ανάπτυξη, τα περιβαλλοντικά προβλήματα και την αισθητική της πρωτεύουσας. Νικήτας Κακλαμάνης: Η Αθήνα είναι από τις ωραιότερες πόλεις του κόσμου!
της Μαρίας Σαρτζετάκη
Πόσο οικολόγος είστε ο ίδιος στoν τρόπο ζωής και στην καθημερινότητά σας και πόσο «πράσινο» είναι το όραμά σας για την πρωτεύουσα της χώρας;
ΑΠ: Όσοι με γνωρίζουν λίγο καλύτερα, αλλά και όσοι έχουν απλά διαβάσει τα πεπραγμένα που κάθε χρόνο εκδίδω, θα πρέπει να έχουν μέχρι τώρα καταλάβει ότι δεν είμαι άνθρωπος που πουλάω κάτι που ο ίδιος δεν αγοράζω. Με αυτό θέλω να πω, ότι εάν δεν ήμουν ο ίδιος «πράσινος» στη συνειδητοποίηση για την προστασία του περιβάλλοντος, δεν θα μπορούσα να το είχα κάνει σημαία στην πολιτική μου. Επειδή ακριβώς πιστεύω ότι περιβάλλον και ποιότητα ζωής είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, το όραμά μου είναι να εμπεδώσω όρους περιβαλλοντικής συνειδητοποίησης και να εμπνεύσω τους συμπολίτες μου να ανατρέψουμε όλοι μαζί μέσα από τις καθημερινές μας επιλογές τις δυσοίωνες προοπτικές της κλιματικής αλλαγής.
Για το λόγο αυτό στο Δήμο της Αθήνας εδώ και τέσσερα χρόνια ενσωματώνουμε δομικά τον παράγοντα περιβάλλον στις επιλογές πολιτικής μας και το ανεβάζουμε στην ιεραρχική ατζέντα της θεματολογίας μας. Θεωρείτε τυχαίο, το γεγονός ότι η Αθήνα έγινε ομόφωνα δεκτή στο C-40, τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική οργάνωση του κόσμου, ή ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της, εκλήθη να συμμετάσχει επισήμως στην παγκόσμια συνδιάσκεψη για το περιβάλλον στην Κοπεγχάγη;
Ωστόσο, σχεδόν έξι χρόνια μετά το 2004, τίποτα δεν θυμίζει την πόλη που διοργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αφού τα στοιχεία κατατάσσουν την Αθήνα στην τρίτη θέση των πιο βρώμικων πόλεων της Ευρώπης, μετά το Λονδίνο και το Παρίσι. Τι απέγινε το προεκλογικό «ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης» σας, ώστε να διατηρηθεί η Αθήνα καθαρή;
ΑΠ.: Εάν πείτε σε οποιονδήποτε Έλληνα που τις έχει επισκεφτεί, ότι αυτές οι πόλεις είναι βρώμικες, είμαι βέβαιος ότι θα σας απαντήσει ότι μακάρι και η Αθήνα να ήταν έτσι. Με αυτό θέλω να πω ότι πρέπει να ξεφύγουμε από στερεοτυπικές αντιλήψεις και γενικεύσεις και να δούμε το πρόβλημα στη ρίζα του. Σαφώς και το ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης που εφαρμόζουμε από την αρχή της τετραετίας είναι σε εξέλιξη. Και δεν νομίζω ότι μπορεί να διαφωνήσει κανείς –γιατί πρόκειται για αριθμούς- ότι η Αθήνα έχει τους περισσότερους κάδους που είχε ποτέ (15.000), τους περισσότερους και πιο εξειδικευμένους κάδους ανακύκλωσης (4.500) τα περισσότερα απορριμματοφόρα, τα πιο οικολογικά απορριμματοφόρα γιατί έχουμε και στόλο με φυσικό αέριο- και το πιο συχνό δίκτυο αποκομιδής. Άρα ο Δήμος κάνει τη δουλειά του και με το παραπάνω.
Ο Δήμος όμως για να μπορέσει να πετύχει τους στόχους του για μια πόλη καθαρή θέλει να έχει συνεργάτες. Και συνεργάτες στην προκειμένη περίπτωση είναι οι δημότες της Αθήνας. Δεν μπορεί ορισμένοι να πετάνε τα σκουπίδια απ’ έξω απ’ τον κάδο, να πετάνε τα συμβατικά σκουπίδια στον κάδο ανακύκλωσης, να παρεμποδίζουν παρκάροντας μπροστά από κάδο την αποκομιδή και μετά να παραπονιούνται ότι η πόλη είναι βρώμικη. Οφείλουμε να αποκτήσουμε όλοι συλλογική συνείδηση για να πετύχουμε μια πόλη καθαρή.
Την ίδια ώρα, όμως, η αναλογία τετραγωνικών μέτρων πρασίνου ανά κάτοικο στην Αθήνα είναι μόλις 2.7, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχεται σε 7.2. Πόσο ουτοπική ή πόσο ρεαλιστική είναι η μεταμόρφωση της Αθήνας σε «πράσινη» μητροπολιτική πρωτεύουσα;
ΑΠ.: Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω. Και θα διαφωνήσω όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή γνωρίζω. Μπορώ λοιπόν, να διαφωνήσω επειδή έχουμε ήδη προβεί στη χαρτογράφηση του πράσινου της Πόλης της Αθήνας, η οποία έχει καταγραφεί στη Χάρτα Πρασίνου, και η οποία αποτελεί την πρώτη επίσημη μέτρηση πρασίνου στην Αθήνα. Είναι ουσιαστικά ένα περιβαλλοντικό μανιφέστο με φιλοσοφία, δεσμεύσεις και πολιτικές για την ποιότητα ζωής στην Πρωτεύουσα. Με τη Χάρτα αποτυπώνουμε την πραγματικότητα αναφορικά με το πράσινο στην Πόλη της Αθήνας, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να καταστρώσουμε τη στρατηγική μας για το μέλλον του περιβάλλοντος της πόλης μας με σαφήνεια, να μπορούμε να δώσουμε υπεύθυνες λύσεις και να ορίζουμε τις επιδιώξεις μας με ακρίβεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν στην Τράπεζα Πρασίνου της Χάρτας, σε κάθε κάτοικο της Αθήνας αντιστοιχούν 6,84 τμ πρασίνου.
Η διαφορά, οφείλεται στο γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν διαθέταμε ακριβείς μετρήσεις, ενώ οι υπάρχουσες αφορούσαν το σύνολο του Λεκανοπεδίου ή της Αττικής και όχι τα όρια του Δήμου Αθηναίων. Όσον αφορά το νέο πράσινο που έχει μπει στην πόλη, σας ενημερώνω ότι τα νέα πάρκα που απολαμβάνουν οι συμπολίτες μας -και μάλιστα στις λεγόμενες υποβαθμισμένες περιοχές- είναι περίπου είκοσι και τα δέντρα περί τις δέκα χιλιάδες. Τη μελέτη αυτή, «Χάρτα Πρασίνου», ουδείς τόλμησε να την αμφισβητήσει γιατί οι κατ’ επάγγελμα «οικολόγοι» ουδέποτε είχαν ασχοληθεί…
Ναι, αλλά πριν έναν περίπου χρόνο δεχθήκατε έντονη κριτική για την απόφασή σας να κόψετε αιωνόβια δέντρα από κεντρικό πάρκο της πόλης, προκειμένου να φτιάξετε πάρκινγκ. Πώς απαντάτε στους επικριτές σας;
ΑΠ.: Δέχτηκα έντονη κριτική από όσους αρνούνται να συμφιλιωθούν με τη λογική. Και το λέω αυτό γιατί ποιος λογικός άνθρωπος θα δεχόταν σε μια επιβαρυμένη περιβαλλοντικά περιοχή να πει «όχι» και σε πάρκινγκ και σε άλσος; Που είναι λοιπόν, το έγκλημα; Το γεγονός ότι κόπηκαν τρία μόνο –αν και υπήρχε άδεια κοπής για δώδεκα- είναι αναγκαίο κακό, υπό την έννοια ότι τα υπόλοιπα δέντρα αφαιρέθηκαν από το χώρο και φυτευτήκαν στο φυτώριο του Δήμου Αθηναίων.
Τα πεύκα όμως που δεν επιδέχονται μεταφύτευσης, έπρεπε αναγκαστικά να κοπούν. Λυπηρό μεν, αλλά, ας κοιτάξουμε τη γενικότερη εικόνα. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι εξαιρετικά επιβαρυμένη κυκλοφοριακά και η ύπαρξη ενός υπόγειου πάρκινγκ αναδεικνύεται ως όφειλε σε πρώτη προτεραιότητα. Η αδειοδότηση του έργου είναι απολύτως νόμιμη, όπως αποδεικνύεται από τις εγκρίσεις των αρμόδιων φορέων. Το έργο είναι επ’ ωφελεία του Δήμου και των Δημοτών και αυτό γιατί όταν λήξει η σύμβαση παραχώρησης στον ανάδοχο, το πάρκινγκ θα αποτελεί περιουσία του Δήμου, ενώ οι κάτοικοι της περιοχής θα μπορούν να το χρησιμοποιούν πληρώνοντας ένα αντίτιμο αισθητά φθηνότερο από τους επισκέπτες. Και πάλι κάποιοι δεν είναι ευτυχείς.
Κάποιοι φαίνεται ότι θεωρούν την Κυψέλη έναν επίγειο παράδεισο από τον οποίο δεν πρέπει να αλλάξει κανείς τίποτα, παρά να έχουμε τη «θυσία» τριών δέντρων με προοπτική απόκτηση και παρκινγκ και πολλαπλάσιων δέντρων. Δυστυχώς και σε αυτή την περίπτωση χάσαμε τη λογική μας και πολύ περισσότερο χάσαμε το δάσος για το δέντρο. Παρόμοιο πάρκινγκ έγινε στην οδό Δεληγιάννη. Εγώ μιλώ με έργα όχι με λόγια «κοπανιστού αέρα».
Στον τομέα της ανακύκλωσης, αν και ξεκινήσατε με… θόρυβο, κάνοντας λόγο για το «μεγάλο στοίχημα που θα κάνει την Αθήνα φιλικότερη προς το περιβάλλον», τα στοιχεία τελικά κάνουν λόγο για την απαξίωσή της, χωρίς χωροθέτηση επαρκούς αριθμού κάδων ανακύκλωσης και με περιορισμένο αριθμό απαιτούμενων δράσεων. Γιατί;
ΑΠ.: Εάν είναι ο Δήμος υπόλογος επειδή ο δημότης πετά τα συμβατικά του σκουπίδια στον κάδο ανακύκλωσης, τότε δέχομαι την αιτίαση! Όπως σας είπα ο Δήμος αναζητά συνεργάτες στο πρόσωπο των δημοτών. Από εκεί και πέρα εμείς δεν πτοούμαστε και συνεχίζουμε. Και σας πληροφορώ ότι η ανακύκλωση όχι μόνο καλά κρατεί αλλά ενισχύθηκε τον χρόνο που μας πέρασε. Θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό ότι κυρίαρχη συμμετοχή και έντονο ενδιαφέρον δείχνουν οι μαθητές από τα σχολεία της Αθήνας. Για του λόγου το αληθές, θα σας πω ότι στη Δεύτερη Γιορτή Ανακύκλωσης του Δήμου Αθηναίων που στόχο έχει την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των συμπολιτών μας, συμμετείχαν 200.000 πολίτες και ανακυκλώθηκαν περισσότερες από 1 εκατομμύριο πλαστικές, αλουμινένιες και γυάλινες συσκευασίες.
Το κυκλοφοριακό κομφούζιο σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική ρύπανση στο κέντρο της πόλης κάνουν τη μετακίνηση των πολιτών ανυπόφορη σε καθημερινή βάση. Πόσο ‘‘ξένη’’ ακούγεται για τους Αθηναίους η «πράσινη μετακίνηση» με οικολογικά μέσα, όπως είναι π.χ. τα ποδήλατα που ενοικιάζονται σε πολλούς δήμους της Ευρώπης και τι γίνεται με την παράνομη στάθμευση που κάνει την καθημερινότητα των Αθηναίων ακόμη πιο δύσκολη;
ΑΠ.: Θα ξεκινήσω από το τελευταίο. Ο Δήμος κατηγορείται για το αντίθετο. Για τη βεβαιότητα επιβολής προστίμου στους παραβάτες της ελεγχόμενης στάθμευσης. Με δεδομένο ότι οι δρόμοι του Λεκανοπεδίου σχεδιάστηκαν για να «φιλοξενήσουν» 400.000 οχήματα, ενώ σήμερα ο αριθμός αυτός ξεπερνά τα 2,3 εκατομμύρια, οφείλουμε όλοι να αντιληφθούμε ότι ο Δήμος Αθηναίων με την επιτήρηση της ορθής εφαρμογής του μέτρου, αποτελεί σύμμαχο για κάθε δημότη και επισκέπτη της Πόλης της Αθήνας ενάντια στην ταλαιπωρία και διασφαλίζει το δικαίωμα μιας πιο φιλικής και προσιτής στάθμευσης για όλους. Από εκεί και πέρα, έχουμε πρωτοστατήσει στο σχεδιασμό ποδηλατοδρόμων των συμπολιτών μας.
Αντιλαμβανόμενοι ότι το ποδήλατο αποτελεί αξιόπιστη απάντηση στα προβλήματα μετακίνησης στην πόλη αλλά και αποτελεί εχέγγυο για υγεία και καλύτερη ποιότητα ζωής, το έχουμε συμπεριλάβει δομικά στο σχεδιασμό μας προκειμένου το δίκτυο ποδηλατόδρομων που υλοποιούμε να επιτρέπει σε όλους τους πολίτες να απολαμβάνουν του θεμελιώδους δικαιώματος να επιλέγουν το μέσο μετακίνησής τους και εξασφαλίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα μπορούν να το κάνουν με ασφάλεια στην καθημερινή τους ζωή. Παράδειγμα είναι η εκπόνηση μελέτης πολεοδομικού ανασχεδιασμού της Ακαδημίας Πλάτωνος και της περιοχής που περιβάλλει τη γειτονιά και το Αρχαιολογικό Άλσος στο 4ο Δημοτικό Διαμέρισμα, η οποία προβλέπει ειδικές παρεμβάσεις στη διαχείριση του δημόσιου χώρου προκειμένου να σχεδιαστεί ένα ευρύ αλλά και επεκτάσιμο δίκτυο ποδηλατοδρόμων συνολικού μήκους 4,5 χλ.
Ας έρθουμε στο θέμα του Ελαιώνα, μια έκταση περίπου 9.000 στρεμμάτων, όπου από το Προεδρικό Διάταγμα του 1995 προβλέπονται 3.500 στρέμματα πρασίνου. Τελικά η πολυσυζητημένη «διπλή ανάπλαση» θα γίνει πράξη ή θα μείνει στα χαρτιά;
ΑΠ.: Εκείνο που πάμε να κάνουμε στον Ελαιώνα είναι ακριβώς αυτό: να εφαρμόσουμε το Γενικό Πολεοδομικό Σχεδιασμό που προβλέπει το Προεδρικό Διάταγμα του 1995 με τις τροποποιήσεις του 1996 καθώς –και πρέπει να τονιστεί αυτό- ο Ελαιώνας είναι μια περιοχή στην οποία δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ κανένας πολεοδομικός σχεδιασμός.
Σε αυτό το πλαίσιο η ανάπλαση του Ελαιώνα αναμένεται να λειτουργήσει ως καταλύτης ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου και μάλιστα σε ένα σημείο του, που είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένο περιβαλλοντικά, με μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο, ελάχιστο πράσινο και επιβαρυμένες λειτουργίες. Αναμένεται αύξηση των επενδύσεων, η οποία έχει ήδη αρχίσει με την ανάπτυξη της Λεωφόρου Αθηνών και της Ιεράς Οδού κατά μήκος των οποίων δημιουργούνται νέες δραστηριότητες και διάχυση αυτής της ανάπτυξης στη γύρω υποβαθμισμένη οικιστική –και μη- περιοχή. Ουσιαστικά μετά από λίγα χρόνια ο Ελαιώνας θα εξελιχθεί σε υπερτοπικό μητροπολιτικό κέντρο το οποίο θα ενσωματωθεί στον αστικό ιστό της πόλης.
Εφόσον εφαρμοστεί στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, ο Ελαιώνας, θα σταματήσει η ασυδοσία που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και θα πάρει τη μορφή που του αξίζει και το πράσινο που του ανήκει. Και σε πείσμα όσων δεν αγαπούν την πόλη, θέλω να πιστεύω ότι σε λίγο καιρό όλα αυτά θα είναι απτή πραγματικότητα για τους πολίτες της Αθήνας. Η Διπλή Ανάπλαση είναι η μεγαλύτερη πολεοδομική-οικολογική παρέμβαση στην Αθήνα και πάντως οι πρώτες 300 ελιές που φυτεύτηκαν στον Ελαιώνα, φυτεύτηκαν επί των ημερών μου.
Κλείνοντας, θα ήθελα να μου μιλήσετε για την αισθητική της πόλης, ένα ακόμη μεγάλο κεφάλαιο-πληγή της Αθήνας. Τι προτίθεστε να κάνετε για να ομορφύνετε τις αθηναϊκές γειτονιές;
ΑΠ.: Η αισθητική παιδεία αποτελεί την απάντηση στα φαινόμενα βιασμού της ομορφιάς και των αισθητικών μας αξιών, είτε πρόκειται για νοοτροπίες και συμπεριφορές, είτε για την εικόνα της πόλη μας, είτε για την εικόνα του καθενός από εμάς προσωπικά. Και πέρα από τη σύμπτωση του «καλού» με το «αγαθόν» το οποίο μας φέρνει κοντά στην τελειότητα σύμφωνα με το Σωκράτη, οφείλουμε πάντοτε να θυμόμαστε αυτό που έλεγε ο Μάνος ο Χατζηδάκης: «όταν πάψει να σε ενοχλεί η ασχήμια, τότε σημαίνει ότι έχεις γίνει μέρος της».
Με το έργο και τις παρεμβάσεις μας, με τα νέα πάρκα, με τις νέες λέσχες φιλίας, με τους νέους βρεφονηπιακούς σταθμούς, τα νέα δημοτικά ιατρεία, με τις κοινωνικές μας παρεμβάσεις, φιλοδοξώ να κάνω μια πόλη φιλικότερη για τους πολίτες της. Και αυτό γιατί θέλω να κάνω τους πολίτες να αγαπήσουν την πόλη τους, είτε είναι κάτοικοι, είτε είναι επισκέπτες, είτε είναι μετανάστες. Για να γίνει αυτό οφείλουμε να κάνουμε την πόλη πιο καθαρή, πιο πράσινη, πιο ανθρώπινη. Σε αυτή τη διαδικασία οφείλουμε να συμμετέχουμε όλοι.
Γιατί το περιβάλλον και η καθαριότητα είναι ζητήματα που δεν αφορούν περισσότερο ή λιγότερο κάποιους, αλλά αφορά όλες τις πόλεις, όλα τα κράτη και όλους τους πολίτες τους. Αφορά την κάθε κοινωνία ως σύνολο και τον καθένα μας ξεχωριστά. Η Αθήνα είναι από τις ωραιότερες πόλεις του κόσμου, παρά τα προβλήματά της, το λένε όλοι οι ξένοι που την επισκέπτονται εκτός από αυτούς που έχουν κάνει τρόπο ζωής τη μιζέρια, δεν με απασχολούν, δεν με ενδιαφέρουν. Μια φωνασκούσα μειοψηφία είναι, που κάποιες φορές μάλιστα φωνασκούν, όχι και για τόσο «αθώους» λόγους…
