Ο πλανήτης μας, το περιβάλλον, η υγεία μας! Η 26 Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί από το 2011 ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβαλλοντικής Υγείας με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικής Υγείας (IFEH).
♦ της Μαρίας Γκέκα
Η σχέση περιβάλλοντος και ανθρώπου είναι συμβιωτική. Επιδρούμε στο περιβάλλον αλλά και το περιβάλλον επηρεάζει καταλυτικά στις συνθήκες ζωής μας, δημιουργώντας σοβαρές / απρόβλεπτες/αρνητικές συνέπειες για την υγεία μας
Το φυσικό και δομημένο περιβάλλον μας είναι κάτι περισσότερο από ένα μέρος για να ζούμε. Οι συνθήκες ζωής του κόσμου που μας περιβάλλει αλλά και του πλανήτη μας, γενικότερα, επηρεάζει σε μέγιστο βαθμό τη σωματική και ψυχική μας υγεία.
Αυτή η ζωτική σχέση μεταξύ του ανθρώπου και του περιβάλλοντος ονομάζεται περιβαλλοντική υγεία. Όπως το φαγητό που τρώμε επηρεάζει την ψυχική και σωματική μας υγεία, ομοίως και σε υπερθετικό βαθμό οι αλλαγές που συμβαίνουν στον πλανήτη μας! Η περιβαλλοντική υγεία εξετάζει διάφορες πτυχές του περιβάλλοντός μας, συμπεριλαμβανομένης της ρύπανσης, της πρόσβασης σε καθαρό πόσιμο νερό και ασφαλούς κατοικίας και φυσικά της κλιματικής αλλαγής, που αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή με απρόβλεπτες ακόμη συνέπειες για την υγεία και γενικότερα την πορεία της ανθρωπότητας.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας είναι αναμφισβήτητη αλλά και δύσκολη να εκτιμηθεί σε βάθος. Οι επιπτώσεις στην υγεία από την ανεξέλεγκτη χρήση των χημικών ουσιών σε συνδυασμό με την αλλαγή του κλίματος και της φθίνουσας πορείας της βιοποικιλότητας είναι μερικά από τα πιο καίρια ζητήματα της σημερινής πραγματικότητας.
Το επιστημονικό πεδίο της Περιβαλλοντικής Υγείας στοχεύει στην μελέτη του ρόλου του περιβάλλοντος στην πρόκληση ή στην επιδείνωση των ασθενειών καθώς και στην ανεύρεση τρόπων λύσεων για τη βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος και της πρόληψης της υγείας. Το πεδίο αυτό δεν είναι κάτι καινούριο, ο Ιπποκράτης, πρώτος στο έργο του «Περί αέρων, υδάτων και τόπων» αναγνωρίζει τη φύση ως τον κύριο παράγοντα για την υγεία του ανθρώπου. Πράγματι, ο σημαντικότερος γιατρός της αρχαιότητας επεσήμανε ότι η υγεία των ανθρώπψν εξαρτάται άμεσα από την υγρασία, τον προσανατολισμό και τη φορά των ανέμων, μελετώντας έτσι, με εύστοχο τρόπο, τις κλιματικές συνθήκες, ώστε να αποτελέσουν δείκτη για την διαχείριση και την εξέλιξη μιας νόσου. Έθεσε, λοιπόν, τις οδηγίες που αποτέλεσαν το έναυσμα της επιστήμης της περιβαλλοντικής ιατρικής.
Πώς μπορεί το περιβάλλον να επηρεάσει την υγεία μας
Υπάρχουν πολλά θέματα περιβαλλοντικής υγείας που μπορούν να μας επηρεάσουν αρνητικά. Τα ακόλουθα πέντε είναι τα βασικότερα για την υποστήριξη της ανθρώπινης ζωής.
- Νερό και αποχέτευση
- Χημικά και ακτινοβολία
- Μόλυνση του αέρα
- Χτισμένα περιβάλλοντα
- Κλιματική αλλαγή
Παγκοσμίως, έχει προσδιοριστεί ότι το 23% όλων των θανάτων μπορούν να αποδοθούν σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Από τις 102 μείζονες ασθένειες, ομάδες ασθενειών και τραυματισμοί που καλύφθηκαν από το World Health Report το 2004, προέκυψε ότι οι παράγοντες κινδύνου του περιβάλλοντος συνεισφέρουν στο νοσολογικό φορτίο σε 85 από αυτές τις κατηγορίες (ΠΟΥ- 2006). Παγκοσμίως, ιδίως όσον αφορά στα παιδιά ηλικίας 0 – 14 ετών, το ποσοστό των θανάτων που αποδίδονται στο περιβάλλον είναι 34%.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα δεδομένα αυτά αποτελούν πιθανόν συντηρητικές εκτιμήσεις, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα αποδείξεις για πολλά νοσήματα που προκαλούνται από περιβαλλοντικές καταστροφές. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι σε πολλές περιπτώσεις το παθογενετικό μονοπάτι ανάμεσα στον περιβαλλοντικό κίνδυνο και στη νόσο μπορεί να είναι πολύ σύνθετο, όπως για παράδειγμα, η έμμεση σχέση κακής θρέψης – υδατογενών νοσήματων ή απουσίας φυσικής δραστηριότητας – πολεοδομικού σχεδιασμού. Εκτιμάται ότι το 94% των διαρροϊκών νοσημάτων παγκοσμίως, αποδίδονται στο περιβάλλον με παράγοντες κινδύνου το μη ασφαλές πόσιμο νερό, τη μη ασφαλή διάθεση των λυμάτων και το χαμηλό επίπεδο υγιεινής.
Διαβάστε ακόμα ⇒ Στρες Γιατί είναι τόσο κακό για την υγεία μας;
Κλιματική αλλαγή
Καύσωνες, Πυρκαγιές, Άγριες καταιγίδες
Θεωρούμενη ως η κορυφαία απειλή για την ανθρωπότητα στον 21ο αιώνα, η κλιματική αλλαγή διαταράσσει τον φυσικό κόσμο με διάφορους επικίνδυνους τρόπους. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και οι φυσικές καταστροφές. Η απειλή της κλιματικής αλλαγής αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, ο αριθμός των καταστροφών αυξήθηκε κατά πέντε φορές τα τελευταία 50 χρόνια, λόγω της κλιματικής αλλαγής και των πιο ακραίων καιρικών συνθηκών.
Από εδώ και στο εξής, δυστυχώς, η διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων με επιπτώσεις στην υγεία θα τροφοδοτούν συνεχώς την πολιτική επικαιρότητα, αλλά και γενικότερα την καθημερινότητά μας. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, η μείωση της βιοποικιλότητας, η ρύπανση του νερού και του εδάφους, η λειψυδρία, οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, αφορούν ακόμη και τις πιο εύκρατες περιοχές της Γης. Κι αυτό το βιώσαμε πολύ πρόσφατα και με δραματικό τρόπο και στη χώρα μας!
Ο κόσμος βιώνει περισσότερες θερμές ημέρες και λιγότερες ψυχρές, ενώ προβλέπεται ότι οι καύσωνες θα γίνουν συχνότεροι και θα διαρκούν περισσότερο. Οι παρατεταμένες περίοδοι ιδιαίτερα ζεστού καιρού μπορεί να είναι επικίνδυνες, προκαλώντας προβλήματα υγείας όπως θερμοπληξία ή και ακόμα και θάνατο. Η υπερθέρμανση του πλανήτη συνδέεται με πιο άγριες και πιο καταστροφικές καταιγίδες.
Συνεπώς, η άμεση έκθεση σε ακραίες καιρικές συνθήκες (άνοδος της θερμοκρασίας, άνοδος της στάθμης της θάλασσας, αύξηση των βροχοπτώσεων, ερημοποίηση), καθώς οι συνέπειες που ακολουθούν (έλλειψη καθαρού νερού, φαγητού, αύξηση των περιβαλλοντικών προσφύγων κ.α) σχετίζονται με την εξάπλωση γνωστών ασθενειών, αλλά και τη δημιουργία νέων, οδηγώντας, πολλές φορές, και σε πρόωρο θάνατο. Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό αναμένεται να επιφέρει αύξηση της θνησιμότητας κατά 1% έως 4%.
Συγκεκριμένα, οι καύσωνες των οποίων αυξήθηκε η συχνότητα τα τελευταία χρόνια, προκαλούν καρδιαγγειακές, αναπνευστικές και άλλες χρόνιες ασθένειες. Οι συνεχόμενες βροχοπτώσεις και πλημμύρες μολύνουν το νερό και εντείνουν τις ασθένειες του γαστρεντερικού συστήματος. Οι ξηρασίες και οι πλημμύρες, θα δημιουργήσουν μείωση των καλλιεργειών, έλλειψη τροφής, διαθεσιμότητας πόσιμου ασφαλούς νερού, αύξηση των τιμών και πολλές ασθένειες… Είναι γεγονός ότι τα αποτελέσματα των ακραίων καιρικών συνθηκών, με την εμφάνιση φυσικών καταστροφών θα έχουν σοβαρές κι ανεπανόρθωτες συνέπειες στην υγεία και στη ζωή μας.
Ο πλανήτης μας, το περιβάλλον, η υγεία μας
Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται, πλέον, αισθητές σε όλες τις ηπείρους του κόσμου και δυστυχώς το βιώσαμε και στη χώρα μας. Αναμένεται, σύμφωνα με τους ειδικούς να γίνουν συχνότερες και πιο έντονες κατά τις προσεχείς δεκαετίες… Όσο μεγαλύτερα τα προβλήματα, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να τα λύσουμε, επομένως η καλύτερη επιλογή είναι η άμεση ανάληψη δράσης, ατομικά και συλλογικά για τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας.
ΠΗΓΗ : naturanrg 135ο www. naturanrg.gr
