Της Μαρίας Γκέκα
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι επιβλαβής για την υγεία μας. Μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά περισσότερο από οκτώ μήνες κατά μέσο όρο και κατά περισσότερο από δύο χρόνια στις πόλεις και τις περιοχές με τη μεγαλύτερη ρύπανση.
Το καλοκαίρι έφτασε και μαζί με αυτό αναμένουμε και την εμφάνιση του όζοντος! Μιλάμε για τον αέριο ρύπο που δημιουργείται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας μέσα από πολύπλοκες φωτοχημικές διεργασίες.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η υπέρβαση των ορίων συγκεντρώσεων του όζοντος συνδέεται με σχεδόν 20.000 πρόωρους θανάτους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση κάθε χρόνο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στη νότια Ευρώπη, μάλιστα η Ελλάδα κρατά την αρνητική πρωτιά μαζί με την Ιταλία. Ιδιαίτερα σε πόλεις, όπως η Αθήνα, όπου παρουσιάζονται υπερβάσεις στα πρότυπα ποιότητας του αέρα: το όζον, το διοξείδιο του αζώτου και τα αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ) ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.
Τι είναι;
Το όζον είναι αέριο άχρωμο, βαρύτερο του αέρα με δριμεία οσμή. Είναι ισχυρότατο οξειδωτικό. Διαλύεται δύσκολα στο νερό, γι΄αυτό και μπορεί να διεισδύσει μέχρι τους πνεύμονες με όλες τις αρνητικές συνέπειες για την υγεία των ανθρώπων.
Από πού προέρχεται;
Στη στρατόσφαιρα (στο «στρώμα του όζοντος», 15-40 χλμ. πάνω από τη γη), το όζον είναι καλό, καθώς χρειάζεται, για να απορροφά επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία και να την εμποδίζει να φτάσει στη γη. Αντίθετα, κοντά στο έδαφος, το όζον είναι βλαβερό, καθώς είναι αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων μεταξύ του οξυγόνου, πτητικών οργανικών ενώσεων και οξειδίων του αζώτου με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας.
Πηγές εκπομπής πρόδρομων ουσιών του όζοντος είναι τα αυτοκίνητα, τα χημικά εργοστάσια, τα χημικά διαλυτικά και τα βενζινάδικα.
Προσοχή στο αναπνευστικό
Το όζον σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να ερεθίσει το αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας βήχα, αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό και πόνο στο στήθος, φλεγμονή στους πνεύμονες και πιθανή επιδεκτικότητα σε μολύνσεις του αναπνευστικού. Επιδεινώνει το άσθμα και αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου από πνευμονικές και καρδιακές παθήσεις.
Το όζον έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις στις αγροτικές καλλιέργειες, δασική και άλλη βλάστηση.
Επίπεδα ρύπανσης και προληπτικά μέτρα
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος έχει προβεί σε κάποιες συστάσεις, ώστε ανάλογα με τα επίπεδα ρύπανσης να παίρνουμε και τα κατάλληλα μέτρα. Ομάδες υψηλού κινδύνου θεωρούνται οι άνθρωποι με αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα, μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, οι πάσχοντες από άσθμα κ.τ.λ.
1. Μεσαίο επίπεδο ρύπανσης από όζον (συγκεντρώσεις 120-180 µg/m3)
Οι επιπτώσεις δεν είναι μεγάλες και συνήθως δεν απαιτείται κάποιο προληπτικό μέτρο για τον γενικό πληθυσμό. Ομάδες με άσθμα ή αναπνευστικές παθήσεις πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο και να μειώσουν τις δραστηριότητες εκτός σπιτιού.
2. Υψηλά επίπεδα ρύπανσης (συγκεντρώσεις 180-240 µg/m3)
Οι επιπτώσεις μπορεί να γίνουν σημαντικές και σχετίζονται κυρίως με προβλήματα στην αναπνοή, ενοχλήσεις στο στήθος, βήχα, ερεθισμός ματιών και λαιμού. Όλοι θα πρέπει να περιορίσουν τις υπαίθριες δραστηριότητες και ακόμα περισσότερο οι ομάδες υψηλού κινδύνου.
3. Πολύ υψηλά επίπεδα ρύπανσης (συγκεντρώσεις >240 µg/m3)
Οι επιπτώσεις μπορεί να γίνουν ακόμα πιο σοβαρές. Τα άτομα με άσθμα ή άλλα αναπνευστικά νοσήματα, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι συστήνεται να μένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφύγουν κάθε υπαίθρια δραστηριότητα. Ακόμα και υγιή άτομα θα πρέπει να αποφύγουν τις πολύωρες εξωτερικές εργασίες και δραστηριότητες. Επίσης, τα άτομα με συμπτώματα άσθματος, αναπνευστική ανεπάρκεια ή βήχα πρέπει να επισκεφτούν τον ιατρό τους ή να πάρουν ανακουφιστικά φάρμακα, εφόσον τους έχουν ήδη χορηγηθεί.
Να θυμίσουμε εδώ ότι το όριο ενημέρωσης κοινού είναι τα 180 µg/m3 και το όριο συναγερμού τα 240 µg/m3.
Τι κάνουμε σε κάθε περίπτωση;
Βέβαια, τις περισσότερες φορές δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε ποιες είναι οι συγκεντρώσεις όζοντος στην ατμόσφαιρα. Γενικά, εκτιμάται ότι όσο πιο ζεστή και με λιγότερο αέρα είναι μια ημέρα του καλοκαιριού τόσο πιο εύκολο είναι να αυξηθούν οι συγκεντρώσεις όζοντος κι άρα τόσο μεγαλύτερη προσοχή απαιτείται από εμάς. Οπότε τι κάνουμε σε αυτές τις περιπτώσεις;
1. Κάνουμε τις δουλειές μας νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ. Αποφεύγουμε τις εξωτερικές δραστηριότητες αργά το μεσημέρι και νωρίς το απόγευμα, καθώς τότε παρατηρούνται τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης.
2. Τις ημέρες με υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος αποφεύγουμε την έντονη σωματική άσκηση. Με άλλα λόγια, τις ώρες που υπάρχει πρόβλημα επιλέγουμε να περπατάμε αντί να τρέχουμε!!!
Eco ζήν: η μόνη λύση
Πέρα από αυτά τα άμεσα μέτρα, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι δεν θα απαλλαχθούμε από το όζον, αν δεν δραστηριοποιηθούμε όλοι κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το “δεν βαριέσαι, τι θα μας κάνει λίγο παραπάνω όζον” δεν μπορεί να είναι επιλογή μας, ειδικά τώρα που όλοι γνωρίζουμε τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Για το λόγο αυτό καλό είναι να υιοθετήσουμε μια οικολογική συμπεριφορά στις μετακινήσεις μας στην πόλη.
- Χρησιμοποιούμε περισσότερο τα μέσα μαζικής μεταφοράς και λιγότερο το αυτοκίνητο.
- Βάζουμε καύσιμα στα οχήματά μας μετά τη δύση του ηλίου.
- Επιλέγουμε τα πόδια ή/και το ποδήλατο όσο πιο συχνά μπορούμε, καθώς κάτι τέτοιο ωφελεί και την υγεία μας (προσοχή απαιτείται τις μεσημεριανές κι απογευματινές ώρες, καθώς, όπως προαναφέραμε, η έντονη σωματική άσκηση τις ημέρες με υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος δεν είναι ό,τι καλύτερο).
Πηγή: NaturaNrg #51
