Πώς η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει την ποσότητα και την ποιότητα του μεγαλύτερου αγαθού αυτού του πλανήτη; Πώς η επηρεάζει υπερθέρμανση του πλανήτη το νερό;
Οι πάγοι στις πολικές περιοχές λιώνουν και η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Ορισμένες περιοχές πλήττονται συχνότερα από ακραία καιρικά φαινόμενα και βροχοπτώσεις, ενώ άλλες δοκιμάζονται από μεγάλης έντασης καύσωνες και ξηρασίες. Οι επιπτώσεις αυτές λένε οι ειδικοί ότι αναμένεται να ενταθούν τις επόμενες δεκαετίες.
Το νερό σε κάθε μορφή του, υγρή, στερεή ή αέρια αποτελεί αγαθό ζωτικής σημασίας για τον πλανήτη μας. Η ζωή των ανθρώπων και των ζώων εξαρτώνται απόλυτα από το νερό. Πράγματι, αμέτρητα είδη βασίζονται σε οικοσυστήματα γλυκού νερού για να ζήσουν.
Ο κύκλος του νερού διαταράσσεται
Το νερό στις διάφορες μορφές του είναι πάντα εν κινήσει, σε μια περίπλοκη διαδικασία γνωστή ως ο κύκλος του νερού.
Ο υδρολογικός κύκλος προβλέπεται να επηρεαστεί σημαντικά από την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης. Η τήξη των πολικών πάγων και η αλλαγή της θερμοκρασίας των υδάτων θα επηρεάσουν τις βροχοπτώσεις και την εξάτμιση σε διάφορες περιοχές καθώς και τα θαλάσσια ρεύματα ρυθμίζουν το κλίμα του πλανήτη.
Με την αλλαγή του κλίματος, ο κύκλος του νερού αναμένεται να υποστεί σημαντικές αλλαγές. Για παράδειγμα, ένα θερμότερο κλίμα προκαλεί την εξάτμιση περισσότερων υδάτων τόσο από τη γη όσο και από τους ωκεανούς. Με τη σειρά του, μια θερμότερη ατμόσφαιρα μπορεί να κρατήσει περισσότερο νερό – περίπου 8% περισσότερο νερό για κάθε 1 ° C αύξηση της θερμοκρασίας.
Οι ωκεανοί συμβάλλουν στη ρύθμιση των επιπέδων του CO2 και στη διατήρηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών κατά τη μεταφορά των θρεπτικών ουσιών και στη στήριξη των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Καθώς το κλίμα θα αλλάζει θα αλλάξουν και οι πόροι γλυκού νερού και αλμυρού νερού που αποτελούν τα θεμέλια των κοινοτήτων μας και των οικονομιών μας.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ήδη μετρήσιμη επίδραση σε αυτόν τον κύκλο, αλλάζοντας το ποσό, τη διανομή, το χρόνο και την ποιότητα του διαθέσιμου νερού.
Έτσι, οι χρήστες νερού – από τις ανθρώπινες κοινωνίες, τις βιομηχανίες, έως τα οικοσυστήματα – θα επηρεάζονται με τη σειρά τους, άμεσα ή έμμεσα.
- Συγκεκριμένα, σε ορισμένες περιοχές, η διαθεσιμότητα νερού θα μειωθεί, σε άλλες θα αυξηθεί.
- Με άλλα λόγια, η αλλαγή του κλίματος και ο αντίκτυπός της στον υδρολογικό κύκλο μπορεί να οδηγήσουν σε: πλημμυρικά φαινόμενα, αλλά και σε συνθήκες ξηρασίας.
- Δεν είναι δυνατές ακριβείς προβλέψεις για την έκταση και την ακριβή θέση τέτοιων αλλαγών, επειδή βασίζονται σε κλιματικά μοντέλα, η ακρίβεια των οποίων είναι αβέβαιη.
- Ωστόσο, υπάρχει ευρεία συμφωνία μεταξύ των επιστημόνων ότι οι αλλαγές αυτές θα περιλαμβάνουν λιγότερη βροχή στη νότια Ευρώπη και στη χώρα μας.
Κλιματική αλλαγή και επίδραση στους υδάτινους πόρους
⇒ Οι επιπτώσεις της παγκόσμιας αλλαγής του κλίματος θα επιφέρει:
♦ Αλλαγή των βροχοπτώσεων (ανάλογα με την τοποθεσία και την εποχή)
♦ Αύξηση της έντασης των ακραίων συμβάντων (φαινόμενα πλημμύρας, συνθήκες ξηρασίας, κ.λπ.)
♦ Αυξημένη εξατμισοδιαπνοή
♦ Μειωμένο ποσοστό χιονοπτώσεων ως προς τη συνολική βροχόπτωση
♦ Μετατόπιση περιόδου χιονιού τήξης ως προς τη χειμερινή περίοδο
♦ Επιμήκυνση της ξηρής περιόδου
⇒Η αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας (τήξη πολικού πάγου, θερμική διαστολή των ωκεανών) θα επιφέρει:
♦ Εδαφική απώλεια παράκτιων περιοχών
♦ Εισβολή του θαλασσινού νερού στο υπόγειο υδροφορέα
♦ Αλλαγή σε εκβολές ποταμών
Με βάση τα σημερινά στοιχεία, η μέση αύξηση της στάθμης της θάλασσας προβλέπεται να είναι 24-30 εκατοστά μέχρι το 2065 και 40-63 εκατ. μέχρι το 2100 σε σχέση με την περίοδο αναφοράς 1986- 2005.
Κίνδυνος μόλυνσης
Η αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων και η μικρότερη ροή των ποταμών θα επηρεάσουν επίσης την ποιότητα του νερού. Τα αυξημένα ακραία φαινόμενα βροχόπτωσης και οι αστραπιαίες πλημμύρες αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης από την υπερχείλιση της απορροής των ομβρίων υδάτων και τις έκτακτες εκκενώσεις από τις μονάδες επεξεργασίας λυμάτων.
Όλα τα παραπάνω θα έχουν ως αποτέλεσμα:
- Λιγότερο από το 1% των παγκόσμιων υδάτινων πόρων που διατίθενται για κατανάλωση από τον άνθρωπο
- Πάνω από 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό!!
Δείτε: Νερό να ’ναι και ό,τι να ’ναι;
Μεσόγειος και Ελλάδα
Καθώς ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες, τα αποθέματα νερού της νότιας Ευρώπης θα μειώνονται. Όπως αναφέρει η κ. Ιφιγένεια Κάγκαλου, Καθηγήτρια Οικολογίας της Πολυτεχνικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, η Ελλάδα και γενικότερα οι μεσογειακές χώρες πλήττονται σε μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή. Στην Ελλάδα, οι κύριες απειλές σε σχέση με το νερό συνοψίζονται στα εξής:
⇒ Μείωση των υδάτινων αποθεμάτων:
Αυτό συνεπάγεται: μείωση αγροτικής γης, επισφάλεια αγροτικής παραγωγής λόγω ξηρασιών/πλημμυρών, αύξηση τιμών αγροτικών προϊόντων, μείωση πρωτογενούς παραγωγής. Επιπλέον η ακαταλληλότητα εδαφών λόγω υφαλμύρινσης των υπόγειων νερών οδηγεί σε συνολική μείωση του παραγωγικού τομέα (πρωτογενούς και μεταποίησης). Ήδη σε περιοχές όπως η Ανατολική Πελοπόννησος και η Θεσσαλία καταγράφονται τέτοιες πιέσεις.
⇒ Επιπτώσεις στον τουρισμό:
Σύμφωνα με το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του ΟΗΕ, την UNEP (United Nations Environmental Programme), η Ελλάδα θα είναι «ένας από τους χαμένους» σε σχέση με τον τουρισμό και την κλιματική αλλαγή, με δυσκολίες που εντοπίζονται στην τήρηση αξιοπρεπούς τουριστικής υποδομής, στην διαθεσιμότητα νερού, στην αύξηση και αντιμετώπιση των πυρκαγιών, στην επανεμφάνιση νοσημάτων ( κυρίως λοιμωδών), στις μεταβολές της μορφολογίας των ακτών και επομένως των τουριστικών υποδομών κ.λ.π.
⇒ Επιπτώσεις στις υποδομές διαχείρισης νερού
Αφορά συστήματα διανομής, αρδευτικά δίκτυα, συστήματα επεξεργασίας αποβλήτων, ενεργειακά συστήματα.
Η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει απρόβλεπτα τη διαθεσιμότητα και τις απαιτήσεις νερού και επομένως την δυνατότητα ικανοποίησης από τις υπάρχουσες υποδομές. Στην Ελλάδα προωθούνται με σθένος τα φαραωνικά υδροηλεκτρικά έργα. Έχει συνυπολογισθεί άραγε η μείωση της παροχής των ποταμών και η οικονομική βιωσιμότητα τέτοιων έργων, πέραν των άλλων οικολογικών και κοινωνικών συνεπειών;
⇒ Επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και αύξηση υγειονομικών δαπανών
Οι μεταβολές των υδρολογικών συνθηκών προκαλούν άμεσες επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών όπως εμφάνιση ασθενειών, επιδράσεις στην ψυχική υγεία, στις υποδομές υγείας και έμμεσες όπως τοπικές μεταβολές στην οικολογία του νερού- μετατόπιση υδατογενών ασθενειών, προβλήματα στα διατροφικά προϊόντα, υπερφόρτωση αποχετευτικών συστημάτων
⇒ Ένταση μεταναστευτικού εξαιτίας «περιβαλλοντικών μεταναστών»
και ακολούθως αύξηση για ικανοποίηση υγειονομικών συνθηκών (παροχή ασφαλούς ποσότητας και ποιότητας νερού).
Με την έντονη ξηρασία, τη θερμότητα και τις πλημμύρες να μετατρέπονται γρήγορα ως η «νέα φυσιολογική κατάσταση» στην Ελλάδα, η έξυπνη διαχείριση των υδάτων αποτελεί άμεση προτεραιότητα για τη χώρα μας.
Σας ενδιαφέρει: Υδάτινες διαδρομές! Νερό από τις πηγές στο ποτήρι μας
Πηγή: www.natura nrg.gr, Natura nrg #112
