Πριν προβείς σε οποιαδήποτε αγορά, αναρωτήσου: Ποιος θα αποκομίσει τα οφέλη; Το αγαθό που αγοράζεις είναι προϊόν παιδικής εργασίας και εκμετάλλευσης; Επιβαρύνει το περιβάλλον; Προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα; Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που θέτουν όλο και πιο συχνά οι σύγχρονοι, υποψιασμένοι καταναλωτές. Μία νέα στάση καταναλωτικής συμπεριφοράς αναδύεται ευτυχώς στην εποχή μας … αυτή του «ηθικού καταναλωτή». Πώς να γίνεις ηθικός καταναλωτής και τα Χριστούγεννα!
♦ της Μαρίας Γκέκα
Η εποχή των γιορτών και ειδικά των Χριστουγέννων είναι γενικότερα ταυτισμένη με μια περίοδο ακραίου καταναλωτισμού, χωρίς όρια και κριτήρια. Περιμένουμε με ανυπομονησία τα Χριστούγεννα, δηλαδή τη γέννηση του Χριστού, αλλά ουσιαστικά το μυαλό τρέχει στις δίμηνες πλέον χειμερινές γιορτές υπερκατανάλωσης. Και οι φυσικά, οι διάσημες ημέρες εκπτώσεων, γνωστές ως «Black Friday» και «Cyber Monday», έχουν διαδοθεί πλέον σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα η περίοδος πριν από τα Χριστούγεννα και μεταξύ των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς να είναι οι πιο φρενήρεις καταναλωτικές περίοδοι όλου του έτους. Πώς να γίνεις ηθικός καταναλωτής και τα Χριστούγεννα!
Ευτυχώς, μια νέα τάση έχει αναδυθεί τα τελευταία χρόνια που κερδίζει συνεχώς έδαφος στη συνείδηση των ανθρώπων: αυτή του «ηθικού καταναλωτή».
Το να είσαι ηθικός καταναλωτής σημαίνει να αγοράζεις προϊόντα που έχουν παραχθεί ηθικά και/ή που δεν είναι επιβλαβή για το περιβάλλον και την κοινωνία. Αυτό μπορεί να είναι τόσο απλό όσο η αγορά αυγών ελεύθερης βοσκής ή τόσο περίπλοκο όσο το μποϊκοτάρισμα προϊόντων που παράγονται από παιδική εργασία.
Τα προϊόντα που εμπίπτουν στην ηθική κατηγορία περιλαμβάνουν βιολογικά προϊόντα, αγαθά δίκαιου εμπορίου, αποδοτικούς ενεργειακά λαμπτήρες, ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ανακυκλωμένο χαρτί και προϊόντα ξύλου με έγκριση από το Συμβούλιο Διαχείρισης Δασών.
Πρόσθεσε αξία στις αξίες σου
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, πριν αγοράσουν οτιδήποτε ψάχνουν πέρα από την τιμή, αναζητώντας προϊόντα που αντικατοπτρίζουν τις αξίες τους, με κριτήρια την υγεία, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, την ευημερία των παιδιών και των ενηλίκων που συμμετέχουν στην παραγωγή των προϊόντων.
Ένας από τους καλύτερους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να επηρεάσουμε τον κόσμο γύρω μας είναι με το πορτοφόλι μας. Δυστυχώς, οι καθημερινές μας συνήθειες δαπανών πολύ συχνά κάνουν κακό χωρίς να το γνωρίζουμε.
Όταν συνειδητοποιήσει κανείς πόση δύναμη έχουν τα χρήματά του, τότε όλος ο πλανήτης μπορεί να αλλάξει. Το τι αγοράζεις είναι ίσως σημαντικότερο και από τι ψηφίζεις. Μην αναλώνεσαι λοιπόν σε λάθος επιλογές…
Στην εποχή μας οι καταναλωτές, σε μικρές και μεγάλες αγορές, έχουν όλο και περισσότερα κίνητρα για να είναι πιο συνειδητοί περιβαλλοντικά ασκώντας εξουσία και εκφράζοντας απόψεις μέσω των προϊόντων που αγοράζουν.
Οι αλλαγές αυτές είναι κρίσιμες γιατί η βιωσιμότητα σε πολλά μέρη του κόσμου, έχει γίνει ζήτημα ζωής και θανάτου. Θέματα υγείας όπως το άσθμα έχουν συνδεθεί με την επιδείνωση της ποιότητας του αέρα και των υδάτων που, σε ακραίες περιπτώσεις, οδηγούν στη μειωμένη λειτουργία του εγκεφάλου ακόμη και στο θάνατο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι 12,6 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από περιβαλλοντικούς κινδύνους για την υγεία, όπως η ρύπανση των υδάτων και της ατμόσφαιρας. Μια μελέτη του 2017 (*) διαπίστωσε ότι το 71% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από μόλις 100 εταιρείες.
Κάτι αλλάζει στην κοινωνία
Φαίνεται όμως, ότι η έννοια της ηθικής κατανάλωσης τα τελευταία χρόνια έχει εισχωρήσει βαθύτερα στην κοινωνία. Ο σύγχρονος καταναλωτής γίνεται συνειδητοποιημένος και επιλεκτικός. Θεωρεί ότι ένα προϊόν δεν μπορεί επ’ ουδενί να αποκοπεί από την ηθική διάσταση της παραγωγικής του διαδικασίας. Σύμφωνα με έρευνες, παγκοσμίως, πάνω από έξι στους δέκα (66%) καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν περισσότερα για ένα προϊόν εάν προέρχεται από βιώσιμο εμπορικό σήμα, με το ποσοστό στους Millennials να ενισχύεται ακόμη περισσότερο (αγγίζει το 73% με βάση στοιχεία της Nielsen).
Δεν είναι εύκολο να είσαι συνειδητοποιημένος καταναλωτής, ειδικά όταν τόσες πολλές εταιρείες δεν είναι ειλικρινείς σχετικά με τις πρακτικές τους στην αλυσίδα εφοδιασμού. Όμως, ακόμα κι έτσι, όλοι μπορούμε να κάνουμε μικρά βήματα για να αφήσουμε ένα πιο ελαφρύ αποτύπωμα αγορών. Εδώ είναι μερικοί τρόποι για να ξεκινήσουμε να ψωνίζουμε ηθικά και βιώσιμα.
1. Σκέψου πριν αγοράσεις
Το έχεις ξανακούσει αυτό, είναι παλιό μότο, αλλά σοφό και να χρειάζεται να το επαναλαμβάνουμε. Αντί να επιδοθείς σε παρορμητικές δαπάνες, καλλιέργησε την επίγνωση. Αναρωτήσου: «Χρειάζομαι αυτό; Θα το φοράω, θα το χρησιμοποιώ σε τακτική βάση; Ποιος είναι ο αντίκτυπος αυτού του προϊόντος στα παιδιά, την κοινωνία ή το περιβάλλον;» Το Mindfulness και σε θέματα αγορών και κατανάλωσης είναι ταυτόχρονα μια καθημερινή συνήθεια αλλά και μια δια βίου διαδικασία. Πάντως, σε κάθε περίπτωση το να αφιερώσεις λίγο χρόνο για να σκεφτείς πριν αγοράσεις οτιδήποτε δεν αφορά μόνο τον ηθικό καταναλωτισμό. Είναι σοφή πρακτική.
2. Προτίμησε slow fashion
2. Προτίμησε slow fashionΤο να είσαι έξυπνος καταναλωτής σημαίνει ότι έχεις καταλάβεις ότι η ποιότητα κυριαρχεί στην ποσότητα. Αγόρασε μόνο όταν χρειάζεσαι και δανείσου ή νοίκιασε επώνυμα ρούχα για ειδικές περιστάσεις.
Επίλεξε τη μόδα που είναι καθαρή και πράσινη. Να θυμάσαι ότι τα ρούχα που αγοράζεις έχουν μια ιστορία -αν είναι προϊόν χειροποίητου αργαλειού, ένας τεχνίτης έχει κοπιάσει ασταμάτητα ώρες μακριά για να τo φτιάξει. Eπίσης, η αγορά vintage μόδας είναι ένας άλλος έξυπνος τρόπος για να ντύνεσαι με ποιοτικά ρούχα, μειώνοντας παράλληλα το αποτύπωμα άνθρακα στο περιβάλλον.
Διαβάστε επίσης ⇒ Πώς επιδρά το μικροβίωμα στην υγεία της καρδιάς;
Υποστήριξε τα μικρά καταστήματα και την τοπική οικονομία επιλέγοντας είδη που κατασκευάζονται στον τόπο σου. Ναι, ορισμένα πράγματα μπορεί να κοστίζουν περισσότερο. Χρειαζόμαστε όμως πολλά φθηνά πράγματα ή μας αρκούν λιγότερα αλλά καλοφτιαγμένα και ηθικά παραγόμενα προϊόντα;
Πριν πετάξεις κάτι στα σκουπίδια, μάθε αν μπορείς να το επισκευάσεις. Και αν πραγματικά δεν χρειάζεσαι κάτι φρόντισε να το χαρίσεις σε κάποια κοινότητα ή μεταπώλησέ το.
Η αγορά μεταχειρισμένων ειδών ανθεί εδώ και χρόνια στο εξωτερικό, μάλιστα λόγω της πανδημίας ευνοήθηκε και η online μεταπώληση προϊόντων. Πράγματι, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας, η αυξανόμενη τάση των διαδικτυακών αγορών σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι Έλληνες γενικά έχουν ξεκινήσει να υιοθετούν τις αγοραπωλησίες μεταχειρισμένων αντικειμένων, οδήγησαν στην ανοδική πορεία του κλάδου.
4. Επίλεξε πιστοποιημένα προϊόντα
Εάν ένα προϊόν φέρει σφραγίδα από Fairtrade, Rainforest Alliance ή UTZ, έχει γίνει δουλειά για να διασφαλιστεί ότι δεν κατασκευάστηκε με χρήση παιδικής εργασίας. Ακολουθεί μια γρήγορη σύνοψη διάφορων πιστοποιημένων οργανισμών, που φέρουν το σήμα τους σε πολλά προϊόντα :
- Fairtrade: Το δίκαιο εμπόριο αφορά καλύτερες τιμές, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, τοπική βιωσιμότητα και δίκαιους όρους εμπορίου για τους αγρότες και τους εργαζόμενους στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
- Rainforest Alliance: Αυτός ο οργανισμός πιστοποίησης εργάζεται για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη διασφάλιση βιώσιμων μέσων διαβίωσης, μεταμορφώνοντας τις πρακτικές χρήσης γης, τις επιχειρηματικές πρακτικές και τη συμπεριφορά των καταναλωτών.
- UTZ: Η UTZ εστιάζει στο να δώσει τη δυνατότητα στους αγρότες να μάθουν καλύτερες τεχνικές. Να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και να φροντίσουν καλύτερα τα παιδιά τους και το περιβάλλον.
Όπου αυτές οι πιστοποιήσεις δεν είναι διαθέσιμες στη συσκευασία του προϊόντος, αφιέρωσε χρόνο και κάνε μια μικρή έρευνα. Ιστότοποι όπως το goodguide.com σου δίνουν τη δυνατότητα επιτρέπουν να κάνεις αναζήτηση σε χιλιάδες προϊόντα και να διαπιστώσεις ανά πάσα στιγμή πώς κατατάσσονται βάσει κοινωνικών, υγειονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ο συγκεκριμένος ιστότοπος περιέχει ένα θησαυρό επιστημονικών πληροφοριών, χρησιμοποιώντας ένα εξελιγμένο σύστημα αξιολόγησης. Παράλληλα όμως απλοποιεί όλες τις πληροφορίες. Έτσι, μπορείς εύκολα να επιλέξεις προϊόντα που αντικατοπτρίζουν τις προτιμήσεις και τις αξίες σου.
5. Φάε βιώσιμα
Το να τρέφεσαι βιώσιμα σημαίνει να επιλέγεις τρόφιμα που παράγονται με οικολογικά και ηθικά υπεύθυνο τρόπο – ηθικά προς τους καλλιεργητές, με τα ζώα, με τη γη και την υγεία μας. Δεν είναι πάντα εύκολο. Όλοι όμως μπορούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να αγοράσουμε τοπικά προϊόντα. Προϊόντα που να παράγονται φρέσκα, ανάλογα με την εποχή και φυσικά να έχουμε επιλογές που μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά. Υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι για να τρώμε βιώσιμα πέρα από την επιλογή πιστοποιημένων βιολογικών προϊόντων και επιλογών δίκαιου εμπορίου. Ίσως χρειάζεται να δοκιμάσουμε τις δυνάμεις μας στην καλλιέργεια του δικού μας λαχανόκηπου.
Διαβάστε επίσης ⇒ Χορτοφαγικά Χριστούγεννα
6. Μποϋκοτάζ στα προϊόντα παιδικής εργασίας
Σε 246 εκατομμύρια υπολογίζονται συνολικά τα παιδιά που εργάζονται σε όλη τη γη, ενώ 73 εκατομμύρια από αυτά είναι μικρότερα από δέκα χρονών. Οι έρευνες δείχνουν ότι το 1/3 των παιδιών που ζουν στις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής εργάζεται. Ενώ, η πλειοψηφία των εργαζόμενων παιδιών κάτω των 14 ετών, ζει στην Ασία. Τι κι αν η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των παιδιών κατοχυρώνει την προστασία των παιδιών από την εκμετάλλευση οποιασδήποτε εργασίας. Οι ανήλικοι εργάτες έχουν πολύ μικρότερες αντιστάσεις από τους ενήλικες. Δε διεκδικούν καλύτερους μισθούς, δεν καταγγέλλουν τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, δε διαμαρτύρονται για τα ωράρια.
Η παιδική εργασία δεν είναι απλώς ένα ζήτημα «μακριά» στην άλλη άκρη του πλανήτη. Μπορούμε είτε να συνεχίσουμε να συμβάλλουμε στο πρόβλημα είτε να βοηθήσουμε στην επίλυσή του αξιοποιώντας την αγοραστική μας δύναμη.
Less is more
Η μείωση της κατανάλωσης μπορεί να βοηθήσει στην εξοικονόμηση χρημάτων αλλά και στην προστασία του πλανήτη. Είναι κάτι που οι περισσότεροι από εμάς μπορούμε να κάνουμε χωρίς κόπο. Αρκεί να δουλέψουμε αυτή την ιδέα και να γίνουμε συνειδητοποιημένοι, ενεργοί πολίτες. Η ενημέρωση είναι το πρώτο και βασικό βήμα. Είτε είναι συμβουλές εξοικονόμησης ενέργειας, είτε πώς να φτιάξουμε τα δικά μας καλλυντικά, ή ακόμη πώς να καλλιεργούμε βασικά λαχανικά στον κήπο μας. Υπάρχει πληθώρα οδηγών στο διαδίκτυο αλλά και εδώ στο έντυπο της Natura Nrg που μας μαθαίνουν δημιουργικούς τρόπους να περιορίσουμε τις δαπάνες και το οικολογικό μας αποτύπωμα στο ελάχιστο.
Πηγή: Naturanrg130o, www.naturanrg.gr
13 χρόνια μαζί!
