Τι είναι ο προστάτης; Ο προστάτης, από το αρχαίο ελληνικό «προΐσταμαι» (μάλιστα αναφέρεται σε κείμενα του Πλάτωνα σαν ‘φύλαξ από νόσου’) είναι ενας αδένας σε σχήμα και μέγεθος κάστανου που βρίσκεται ακριβώς μπροστά απο την ουροδόχο κύστη. Υπάρχει μόνο στους άνδρες. Η αποστολή του είναι να εμπλουτίζει το σπέρμα και να του παρέχει θρεπτικά συστατικά για το μακρύ του ταξίδι μέχρι να συναντήσει το ωάριο.
του Στέλιου Βούλγαρη, Χειρουργός Ουρολόγος, Υπεύθυνος Κέντρου Βραχυθεραπείας Προστάτη, Euromedica Κυανούς Σταυρός, Θεσσαλονίκη www.urology.com.gr
Εκτός από αυτό, όμως, παράγει και μια ουσία που λέγεται PSA. Το Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο, όπως ονομάζεται στα ελληνικά, είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται μόνο στον προστάτη και είναι πολύ χρήσιμο για την ανίχνευση καρκίνου του προστάτη.
Παθήσεις του προστάτη
Τα κύρια προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει στον άνδρα ο προστάτης του είναι η προστατίτιδα (δηλαδή η μόλυνση του αδένα), η υπερπλασία (δηλαδή η καλοήθης διόγκωση) και φυσικά ο καρκίνος του προστάτη. Η προστατίτιδα είναι η πιο συχνή ουρολογική πάθηση σε άνδρες κάτω των 50, όπου συνήθως είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη, ενώ σε μεγαλύτερους άνδρες συνοδεύει δυσκολία στην ούρηση. Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη εμφανίζεται σταδιακά σχεδόν σε όλους τους άνδρες (περίπου 50% των εξηντάρηδων την έχουν). Παρόλα αυτά, προκαλεί πρόβλημα σε έναν στους τρεις περίπου. Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άνδρα και η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Υπάρχει σαφής κληρονομική προδιάθεση.
Συμπτώματα
Τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα είναι η νυχτουρία, γιατί διαταράσσει την ξεκούραση του άνδρα και η συχνουρία γιατί επηρεάζει τις καθημερινές του δραστηριότητες. Επίσης, η επιτακτικότητα («δεν προλαβαίνω να πάω στην τουαλέτα»), γιατί προκαλεί ανασφάλεια στον άνδρα. Άλλα συμπτώματα είναι η διπλή ούρηση, η μείωση της ακτίνας ούρησης και η διακεκομμένη ούρηση.
Ποιες είναι οι βασικές Στρατηγικές Πρόληψης;
Για να αποφύγουμε την προστατίτιδα θα πρέπει να χρησιμοποιούμε πάντα προφυλακτικό, όταν δεν έχουμε μόνιμη ερωτικό σύντροφο.
Όσον αφορά την υπερπλασία προστάτη, μια δίαιτα χαμηλή σε καφεΐνη, αλκοόλ και λιπαρά-πικάντικα φαγητά, σίγουρα μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής με διατροφή χαμηλή σε ζωικά λίπη, χωρίς κάπνισμα και με τακτική σωματική άσκηση φαίνεται να μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
Δεν κάνει διακρίσεις… στην ηλικία
Ως γενικός κανόνας, η υπερπλασία του προστάτη αρχίζει να δημιουργεί προβλήματα στον άνδρα μετά τα 60, ενώ η οξεία προστατίτιδα συνήθως χτυπάει νέους άνδρες μετά από σεξουαλική επαφή. Αντιθέτως, από χρόνια προστατίτιδα μπορεί να υποφέρουν άνδρες όλων των ηλικιών.
Η συχνότητα του καρκίνου του προστάτη, επίσης, αυξάνεται με την ηλικία. Παρόλα αυτά, ειδικά σε κληρονομικές μορφές μπορούμε να διαγνώσουμε καρκίνο του προστάτη ακόμη και στη δεκαετία των 40.
Oι ηλικίες του προστάτη
- Στα 50: Σχεδόν όλοι οι 50άρηδες έχουν κάποιου βαθμού καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, όχι όμως απαραίτητα και ενοχλήματα εξαιτίας της.
- Στα 60: Περίπου 1 στους 3 60άρηδες έχουν ενοχλήσεις στην ούρηση, λόγω της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη, και πιθανόν να παίρνουν φάρμακα. Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, οι 3 στους 10 έχουν καρκίνο του προστάτη.
- Στα 70: Είναι βέβαιο ότι σε αυτή την ηλικία οι άνδρες έχουν ενοχλήσεις από τη διόγκωση του προστάτη και παίρνουν φάρμακα για τη διευκόλυνση της ούρησης. Εκτιμάται ότι οι 5 στους 10 έχουν καρκίνο του προστάτη.
- Στα 80: Σχεδόν όλοι οι 80άρηδες έχουν αναγκαστεί να πάρουν μέτρα για την αντιμετώπιση της υπερτροφίας του προστάτη (φάρμακα ή εγχείρηση). Επίσης, περίπου οι 8 στους 10 έχουν καρκίνο του προστάτη, αλλά, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, επειδή ο καρκίνος εξελίσσεται αργά, εκτιμάται πως αν γίνει νεκροψία σε εκατό 80χρονους, θα φανεί ότι οι 80 είχαν καρκίνο του προστάτη, όμως τελικά δεν ήταν αυτός η αιτία θανάτου τους.
Κάθε 50άρης πρέπει να εξετάζει απαραιτήτως τον προστάτη του;
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή και την Αμερικάνικη Ουρολογική Εταιρεία κάθε άντρας μετά τα 50 πρέπει να επισκέπτεται τον ουρολόγο του μια φορά το χρόνο για εξέταση PSA και αν χρειαστεί και δακτυλική εξέταση. Αν υπάρχει στην οικογένεια ιστορικό καρκίνου του προστάτη, πρέπει να ξεκινήσει στα 40. Ο καρκίνος του προστάτη είναι σιωπηλός δολοφόνος, καθώς στα αρχικά στάδια δεν δίνει κανένα σύμπτωμα.
Το σεξ βλάπτει τον προστάτη;
Σε καμία περίπτωση! Μάλιστα υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα επιδημιολογική μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Nottingham, η οποία αναφέρει ότι άνδρες μετά τα 50 που έχουν συχνές επαφές έχουν μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Το μόνο που μπορεί να βλάψει είναι σεξ χωρίς προφυλακτικό!
