Ελάχιστη άσκηση, βαριές τσάντες, πολλές ώρες στο θρανίο ή στο γραφείο μπροστά από τον υπολογιστή;
Πώς θα προλάβετε τη σκολίωση του παιδιού σας; Πώς θα προσπαθήσετε να διορθώσετε την κακή στάση του σώματός του κατά τη μεταφορά του σχολικού σάκου.
της Μαρίας Γκέκα
Ολοένα και πληθαίνουν τα κρούσματα παιδιών και εφήβων που αναφέρουν πόνους στη μέση και στην πλάτη τους ή παρουσιάζουν μυοσκελετικές διαταραχές. Η συχνότητα με την οποία παρουσιάζονται οι πόνοι αυτοί, πλησιάζει σε αριθμό αυτήν που παρατηρείται στους ενήλικες ενώ πλέον η εμφάνιση κάποιας πάθησης που σχετίζεται με την παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης είναι σύνηθες φαινόμενο.
Οι ερευνητές προσπαθώντας να ρίξουν φως στο φαινόμενο αυτό που λαμβάνει επιδημιολογικές διαστάσεις, έστρεψαν τις μελέτες τους στις καθημερινές δραστηριότητες των παιδιών. Επισήμαναν, ότι ένας από τους παράγοντες που συνδέεται με την εμφάνιση πόνων ακόμα και σε παιδιά πολύ μικρής ηλικίας είναι η καθημερινή μεταφορά της σχολικής τσάντας, ιδιαίτερα όταν το βάρος της υπερβαίνει το 10% του σωματικού τους βάρους.
Η σκολίωση αποτελεί μία από τις συνηθέστερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Υπολογίζεται ότι ένα στα δέκα Ελληνόπουλα πάσχει από σκολίωση, μικρής ή μεγάλης βαρύτητας. Αν και εμπλέκονται και κληρονομικοί παράγοντες στην εμφάνιση της σκολίωσης, είναι σίγουρο πως, το μεγάλο βάρος του σχολικού σάκου δρα επιβαρυντικά στην υγιή ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης, όπως και διάφοροι άλλοι παράγοντες, καθιστική ζωή, λανθασμένη στάση σώματος, κ.α.
Τι είναι η Σκολίωση;
Ο όρος Σκολίωση προέρχεται ετυμολογικά από την λέξη «σκόλιος» που σημαίνει στραβός και περιγράφει την τρισδιάστατη παραμόρφωση της Σπονδυλικής Στήλης. Γνωστή από τα χρόνια του Ιπποκράτη, όπου η σπονδυλική στήλη εμφανίζει πλευρικές αποκλίσεις από τη φυσιολογική της θέση με αποτέλεσμα να παίρνει το σχήμα «S» ή «C».
Αυτή η ασύμμετρη θέση της σπονδυλικής στήλης κατά τη στάση του σώματος, δημιουργεί μία μηχανική ανισορροπία. Προκαλείται δηλαδή άνιση κατανομή των φορτίσεων με αποτέλεσμα η δυσμορφία να αυξάνει με την πάροδο του χρόνου.
Πέρα από την εμφανή δυσμορφία του σώματος, η σκολίωση συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα. Οι μυϊκοί σπασμοί σε αυχένα και ώμους που δημιουργούνται από τη μηχανική ανισορροπία οδηγούν σε πονοκεφάλους και πόνο της πλάτης και της μέσης. Επίσης μακροπρόθεσμα, μπορεί να επιφέρει πνευμονική δυσλειτουργία, με αποτέλεσμα τη συχνή εμφάνιση πνευμονικών νοσημάτων, αναπνευστικά προβλήματα καθώς και τον περιορισμό της δυνατότητας για σωματική άσκηση.
Ανάλογα με το μέγεθος του κυρτώματος η σκολίωση διακρίνεται σε :
α) ήπια, η οποία είναι μικρότερη από 20 μοίρες,
β) μέτρια, η οποία κυμαίνεται από 20 μέχρι 40-45 περίπου και
γ) βαριά, η οποία είναι πάνω από 40-45.
Σχολικός σάκος και σπονδυλική στήλη
Χρησιμοποιώντας ένα βαρύ σχολικό σάκο οι μαθητές αναγκάζουν τη σπονδυλική τους στήλη να αντέξει περισσότερο βάρος από ότι θα έπρεπε. Ο σάκος σε αυτήν τη περίπτωση λειτουργεί ως δύναμη που τραβάει τον μαθητή προς τα πίσω.
Προκειμένου να διατηρήσει την ισορροπία του, ο μαθητής αλλάζει ασυνείδητα τη στάση του σώματος του καμπουριάζοντας ή σπρώχνοντας την λεκάνη προς τα εμπρός (εμπρόσθια κάμψη του κορμού).
Η υιοθέτηση λανθασμένης στάσης σώματος για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε συνδυασμό με το υπερβολικό βάρος του σάκου, τη συχνότητα και τη διάρκεια μεταφοράς του, μπορεί να δημιουργήσει παρεκκλίσεις ή και ασυμμετρία στην σπονδυλική στήλη γεγονός που μεταβάλλει σημαντικά τη βιολογική της βιομηχανική.
Η διαφοροποίηση αυτή στις υποστηρικτικές δομές της σπονδυλικής στήλης, ερεθίζει τους υποδοχείς που δίνουν πληροφορίες στον εγκέφαλο για την κατάσταση των δομών αυτών και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την πρόκληση των γνωστών συνδρόμων: του αυχενικού, της ραχιαλγίας, της οσφυαλγίας και ισχιαλγίας.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκαλείται έντονος πόνος όχι μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά και τη νύχτα. Έτσι αν δεν δοθεί η ανάλογη προσοχή στη σωστή στάση στη φάση της ανάπτυξης (μέχρι τα 16 χρόνια), οι ανισορροπίες των μαλακών μορίων εδραιώνονται και στην ενηλικίωση τα άτομα αυτά είναι μοιραίο να εκδηλώσουν τα παραπάνω σύνδρομα.
Συμβουλές προς μαθητές και γονείς
Η τοποθέτηση των βιβλίων μέσα στο σάκο πρέπει να γίνεται έτσι ώστε το κέντρο βάρους του να βρίσκεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στη μέση. Η μέση, λειτουργεί ως το κέντρο στο οποίο ασκούνται όλες οι δυνάμεις κατά την άρση ή μεταφορά ενός φορτίου. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση από τη μέση τόσο μεγαλύτερες είναι οι ροπές που αναπτύσσονται και καταπονούν στην σπονδυλική στήλη.
Επίσης, η κατανομή του βάρους θα πρέπει να είναι ομοιόμορφη, με την τοποθέτηση των πιο βαριών βιβλίων στο πίσω μέρος του σάκου.
Λάθη προς αποφυγήν
Υπολογίζεται ότι η πλειονότητα των μαθητών μεταφέρουν το σάκο τους με λάθος τρόπο. Τα πιο συνηθισμένα λάθη που παρατηρούνται είναι:
- Η μεταφορά του σάκου με τον ένα ώμο.
- Η υπερβολική χαλάρωση των ιμάντων εξάρτησης (λουράκια) και η στήριξη του σάκου στην περιοχή των γλουτών.
- Η υπερβολική σύσφιξη των ιμάντων εξάρτησης.
- Η μη χρησιμοποίηση των εργονομικών χαρακτηριστικών του σακιδίου, εφόσον αυτά προσφέρονται.
Πηγή: Naturanrg#99o
