Sthira και Sukha: Σταθερότητα και Ευκολία Ο ρυθμός κυριαρχεί στη ζωή. Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο με συγκεκριμένο ρυθμό, οι παλίρροιες ανεβαίνουν και πέφτουν και τα κύτταρα όλων των ζωντανών όντων αντηχούν τον ρυθμό που ορίζει η φύση. Οι πνεύμονες και η καρδιά λειτουργούν ρυθμικά, τα έντερα παράγουν περισταλτικές κινήσεις και ο εγκέφαλος παράγει εγκεφαλικά κύματα, τα οποία είναι όλα αλληλένδετα μεταξύ τους και με το εξωτερικό περιβάλλον. Το Rtam, ο ρυθμός του σύμπαντος, εμφανίζεται στον μικρό μας κόσμο ως rtu, ή αλλιώς εποχή, μια «ώρα για κάθε σκοπό κάτω από τον ουρανό».
♣ της Μαρίας Χρυσοχεράκη, Πιστοποιημένη δασκάλα Iyengar yoga (Level 3), goldy.yogaonline@yahoo.gr
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Κωστούρος
Όπως όλοι οι οργανισμοί, οι άνθρωποι χρειάζονται ρυθμό για να λειτουργήσουν καλά, αλλά οι περισσότεροι από εμάς αγνοούμε τους φυσικούς εσωτερικούς και εξωτερικούς ρυθμούς του πράνα μας, ρυθμούς που είναι βασικοί για την ευημερία μας.
Το πράνα είναι η ζωτική δύναμη, ισοδύναμη με το τσι της κινεζικής ιατρικής. Συνδέει το σώμα, το μυαλό και το πνεύμα στην κλωστή της αναπνοής, και τα κάνει να δρουν μαζί ως ένας ενιαίος οργανισμός. Αλλά αντί να παρακολουθούμε τον ρυθμό του πράνα μας, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε το δικό μας ρυθμό. Ο Aghori Vimalananda συνήθιζε να λέει: «Οι Δυτικοί φορούν τους θεούς τους στους καρπούς τους». Με αυτό εννοούσε ότι επιτρέπουμε σε μια τεχνητή, άρρυθμη εκδοχή του χρόνου να ρυθμίζει τη ζωή μας. Προγραμματίζουμε υπερβολικά πολλές δραστηριότητες και υποχρεώσεις μέσα στην ημέρα και μετά τρέχουμε να τις προλάβουμε. Συχνά αυτές οι υποχρεώσεις κυριαρχούν και στις ώρες που θα έπρεπε να ξεκουραζόμαστε, όπως είναι το βράδυ και το Σαββατοκύριακο. Η αφοσίωσή μας σε αυθαίρετα προγράμματα διαταράσσει τον φυσικό ρυθμό του πράνα, αποδυναμώνει τη ζωτική μας δύναμη και υπονομεύει την ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε στο αναπόφευκτο στρες που συναντάμε στο δρόμο μας.
Η παραμονή σε “καλό” χώρο
Ένα από τα δώρα της γιόγκα και της αδελφής της επιστήμης, της Αγιουρβέδα, είναι η ικανότητά τους να δημιουργούν μια αυξανόμενη ευαισθησία στο δικasanaό μας πράνα, ώστε να μάθουμε να προχωράμε στη ζωή μας με σταθερότητα (sthira) και ευκολία (sukha). Αυτοί οι δύο σανσκριτικοί όροι είναι γνωστοί στους περισσότερους μαθητές της γιόγκα από έναν συχνά αναφερόμενο αφορισμό στη Γιόγκα Σούτρα του Πατάντζαλι: sthira-sukham asanam. Αυτή είναι η σούτρα 2.46 και μεταφράζεται πιο συχνά, «η στάση (asana) [πρέπει να είναι] σταθερή (sthira) και άνετη (sukha),» αλλά κυριολεκτικά μεταφράζεται ως «μείνετε αποφασιστικά σε έναν καλό χώρο». Η παραμονή σε «καλό χώρο», ωστόσο, είναι δυνατή μόνο όταν το πράνα μας είναι υγιές. Και η καλλιέργεια υγιούς πράνα είναι μια διαδικασία που εκτείνεται πέρα από την άκρη του χαλιού της γιόγκα σε κάθε πτυχή της καθημερινής μας ζωής. Όταν αρχίζουμε να εμπλουτίζουμε τον τρόπο ζωής, τη διατροφή και τις σχέσεις μας με το sthira και το sukha, ανοίγουμε το δρόμο για μια ζωή ισορροπημένης και πνευματικής διορατικότητας.
Ας ξεκινήσουμε ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά στη σούτρα.
Ο πρώτος όρος της γιόγκα, sthira, μπορεί να σημαίνει «σταθερός, συμπαγής, δυνατός, στατικός, αποφασιστικός και θαρραλέος». Ετυμολογικά προέρχεται από τη ρίζα stha, που σημαίνει «στέκομαι, είμαι σταθερός, παίρνω θέση». Ο όρος sukha σημαίνει «ευτυχισμένος, καλός, χαρούμενος, ευχάριστος, εύκολος, ευγενικός, ήπιος και ενάρετος». Η κυριολεκτική σημασία είναι «καλός χώρος», από τις ρίζες των λέξεων su (καλό) και kha (διάστημα). Ο όρος αρχικά περιέγραφε το είδος της ομαλής διαδρομής που θα είχε κάποιος σε ένα καρότσι ή ένα άρμα του οποίου οι τρύπες του άξονα ήταν καλά κεντραρισμένες στους τροχούς. Αυτή η εικόνα υποδηλώνει ότι η επίτευξη του sukha είναι μια δυναμική διαδικασία. Η τελευταία λέξη, asana, προέρχεται από τη ρίζα as, η οποία υποδηλώνει «την πράξη του να κάθεσαι, να μένεις, να κατοικείς, να είσαι παρών». Η έμφαση εδώ είναι να είμαστε γειωμένοι και αφοσιωμένοι σε οτιδήποτε κάνουμε όταν το κάνουμε.
Επειδή το πρωταρχικό ενδιαφέρον του Πατάντζαλι ήταν η φώτιση (samadhi) μέσω του διαλογισμού, αυτή η σούτρα αρχικά αναφερόταν στην ποιότητα της στάσης διαλογισμού ενός ασκούμενου ή της καθιστή στάσης. Ωστόσο, πολλοί σύγχρονοι δάσκαλοι γιόγκα το εφαρμόζουν πλέον σε όλες τις στάσεις. Αν και είναι αλήθεια ότι η επίτευξη σταθερότητας και ευκολίας σε μια στάση είναι η βάση μιας σωστής προσέγγισης στην πρακτική της άσανα, αυτή η σούτρα είναι επίσης πηγή πολύτιμης καθοδήγησης για να ζούμε σε ρυθμό με το πράνα μας.
Η καλλιέργεια sthira και sukha καθώς προχωράμε στις μέρες και τις εποχές της ζωής μας δημιουργεί τα θεμέλια για την πλήρη υλοποίηση των πνευματικών μας φιλοδοξιών, για την επίτευξη των εγκόσμιων στόχων μας και για την αντιμετώπιση των αναπόφευκτων αλλαγών και δυσκολιών που έρχονται στο δρόμο μας.
Διαβάστε ακόμα ⇒ Φέρνοντας την Αγιουρβέδα στην πρακτική της Γιόγκα
Στο χαλάκι της γιόγκα
Επειδή οι σωματικές στάσεις είναι η πιο γνωστή πτυχή της γιόγκα, ας εξετάσουμε πρώτα πώς είναι να καλλιεργούμε αυτές τις δύο ιδιότητες—sthira και sukha—στην πρακτική των asana. Το Sthira είναι η ικανότητα να «μένουμε σταθεροί» σε μια άσανα, να κρατάμε το σώμα, την ενέργεια και το μυαλό σε ισορροπία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτή η ικανότητα είναι γνωστή ως asana sthiti, η οποία μπορεί να μεταφραστεί είτε ως «κατοικία σε μια ασάνα» ή «σταθερότητα σε μια ασάνα». Η πραγματική asana sthiti προκύπτει όταν οι μύες είναι ομοιόμορφα εμπλεκόμενοι και χωρίς ένταση και καταπόνηση, όταν ο ρυθμός της αναπνοής γίνεται ρυθμικός και όταν ο νους γίνεται υπομονετικός και σε εγρήγορση, παρατηρώντας ό,τι προκύπτει από στιγμή σε στιγμή.
Το Sukha, ή «καλός χώρος», στην πρακτική των asana είναι η άνεση που προκύπτει όταν οι αρθρώσεις και τα οστά ευθυγραμμίζονται αρμονικά με τη βαρύτητα και όταν οι μύες είναι ελεύθεροι από καταπόνηση. Σε ενεργειακό επίπεδο, το sukha εκδηλώνεται ως μια εύκολη ροή αναπνοής και ισορροπημένη κυκλοφορία του πράνα. Διανοητικά, αυτός ο «καλός χώρος» εκδηλώνεται ως μια διαλογιστική ποιότητα χαράς, ικανοποίησης και διευρυμένης επίγνωσης. Η αποφασιστική παραμονή στον «καλό χώρο» είναι το θεμέλιο για μια γόνιμη πρακτική διαλογισμού καθώς και το κλειδί για μια πνευματικά ικανοποιητική ζωή. Η βασική εικόνα που πρέπει να θυμόμαστε είναι αυτή της «θετικής αδράνειας», όπου το sthira και το sukha συνεργάζονται για να δημιουργήσουν μια διαρκή κατάσταση ισορροπίας σε όλα τα επίπεδα ύπαρξης.
ΠΗΓΗ : natura nrg 137o www. naturanrg.gr
