Τα κρυστάλλινα νερά είναι τόσο δελεαστικά που πέρα από εσάς και την παρέα σας προσελκύουν και άλλους επισκέπτες, μάλλον ανεπιθύμητους, όπως μέδουσες, αχινούς, σκορπίνες, δράκαινες, σμέρνες.
της Στέλλας Μπανούση
Διαβάστε όσα πρέπει να γνωρίζετε, για να αντιδράσετε άμεσα και αποτελεσματικά σε περίπτωση κάποιου δυσάρεστου απροόπτου!
Μέδουσα (τσούχτρα)
Καταρχάς, να διευκρινίσουμε ότι «τσούχτρες» αποκαλούμε ορισμένα είδη μέδουσας, το τσίμπημα των οποίων είναι αρκετά οδυνηρό. Υπάρχουν, δηλαδή, πολλές μέδουσες που δεν είναι τσούχτρες, όπως η μέδουσα «γυαλί» που συνήθως βλέπουμε στον κόλπο της Ελευσίνας και στον Θερμαϊκό κόλπο. Η πιο κοινή τσούχτρα στις ελληνικές θάλασσες είναι η Pelagia noctiluca, που ζει στην ανοιχτή θάλασσα και η αύξηση του πληθυσμού της αποδεδειγμένα δεν έχει σχέση με τη ρύπανση των θαλασσών. Το σώμα τους μοιάζει με ομπρέλα, ενώ τα πλοκάμια τους διαθέτουν κύστες που προκαλούν κνησμό.
Αν έρθετε σε επαφή με μία μέδουσα, τα μακριά της πλοκάμια θα αφήσουν πάνω στο δέρμα σας χιλιάδες μικρές κύστες γεμάτες δηλητήριο. Αυτές οι κύστες σπάνε με την επαφή και προκαλούν απορρόφηση της ουσίας, που έχει ως αποτέλεσμα να εμφανιστούν μικρές φουσκάλες πάνω στο δέρμα, οι οποίες στη συνέχεια διογκώνονται. Το δάγκωμα της μέδουσας προκαλεί έντονο πόνο, που πολλές φορές συνοδεύεται από κνησμό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, δακρύρροια και αλλοιώσεις του σφυγμού.
Τι να κάνετε
- Απομακρύνετε με μία μη-κοφτερή λεπίδα (ταυτότητα, πιστωτική κάρτα κ.λπ.) τα πιθανά κατάλοιπα από τα δηλητηριώδη κυστίδια που έχει αφήσει η μέδουσα πάνω στο δέρμα σας.
- Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, προστατέψτε καλά τα χέρια σας και προσέξτε να μην πιέσετε τα κυστίδια, για να αποφευχθεί η απορρόφηση του δηλητηρίου.
- Στη συνέχεια, πραγματοποιήστε κομπρέσες με θαλασσινό νερό, αλκοόλ ή ξύδι αραιωμένο σε νερό που εξουδετερώνουν τη δράση της ουσίας που προκαλεί κνησμό. Είναι απαραίτητο να απολυμάνετε την πληγή και να απλώσετε μία αντισταμινική αλοιφή.
- Αποφύγετε αντιθέτως να ρίξετε γλυκό νερό στο τραύμα, γιατί έτσι μπορεί να σπάσουν τα κυστίδια που έχουν παραμείνει πάνω στο δέρμα σας.
- Μόνο αν σάς τσιμπήσει η μέδουσα στο πρόσωπο ή στα μάτια, πλυθείτε με άφθονο φρέσκο γλυκό νερό ή με προϊόντα ειδικά για οφθαλμικό καθαρισμό.
Αχινός
Υπάρχει σε όλες τις θάλασσες, στα ρηχά νερά και κυρίως σε βραχώδη σημεία καλυμμένα με φύκια. Έχει στρογγυλό σχήμα και είναι γεμάτος αιχμηρά και εύθραυστα αγκάθια.
Αν πατήσετε αχινό τότε τα αγκάθια του θα εισχωρήσουν στο δέρμα σας και θα σπάσουν. Τα αγκάθια των αχινών των ελληνικών θαλασσών δεν εγχέουν δηλητήριο, αλλά τα κομμάτια που μπορεί να μείνουν μέσα στην πληγή, είναι δύσκολο να αφαιρεθούν και προκαλούν ενοχλητικές τοπικές αντιδράσεις (η περιοχή του τραύματος κοκκινίζει, τσούζει και μπορεί να μολυνθεί).
Τι να κάνετε
- Η μοναδική θεραπεία είναι να απολυμάνετε αμέσως την πληγή. Στη συνέχεια, είναι απαραίτητο να αφαιρέσετε τα αγκάθια με μία αποστειρωμένη βελόνα, βγάζοντάς τα ένα-ένα (γύρω από τα αγκάθια σχηματίζεται μία μοβ ζώνη, που βοηθάει να τα εντοπίσετε).
- Σε περίπτωση που δεν αφαιρεθούν ορισμένα αγκάθια, τότε μπορεί να λιώσουν αν βρέχετε πολλές φορές τη μέρα το δέρμα σας με ξύδι και καλύπτοντας την περιοχή με μία κομπρέσα εμποτισμένη με αυτό.
- Αν τις ακόλουθες μέρες, παρατηρήσετε ότι η πληγή κοκκινίζει, πρήζεται και ο πόνος αυξάνεται, τότε είναι καλό να απευθυνθείτε σε ένα γιατρό.
Σμέρνα
Παράγει μία αθώα τοξίνη, η οποία όμως περνάει στο αίμα σε περίπτωση δαγκώματος. Ζει σε φωλιές ανάμεσα σε απόκρημνους βράχους, όπου αισθάνεται προφυλαγμένη. Η σμέρνα δεν επιτίθεται, αλλά δαγκώνει για να αμυνθεί, αν αισθανθεί ότι απειλείται. Το δάγκωμά της είναι πολύ επώδυνο, εξαιτίας των κοφτερών δοντιών της και της δύναμης των σαγονιών της.
Τι να κάνετε
- Αν και το δάγκωμα δεν είναι δηλητηριώδες, το τραύμα μολύνεται πολύ εύκολα, γιατί στο στόμα της σμέρνας υπάρχουν αναρίθμητα βακτηρίδια που μπορεί να αποδειχτούν βλαβερά.
- Η άμεση θεραπεία αποτελείται από κομπρέσες ζεστού νερού (45-60 λεπτά) για την εξουδετέρωση των αιμοτοξινών (που είναι ευαίσθητες στη ζέστη).
- Συνεχίστε με έναν προσεχτικό καθαρισμό και απολύμανση της πληγής με οξυγονούχο νερό.
- Απευθυνθείτε σε ένα γιατρό, αν το τραύμα είναι μεγάλο, για να σάς συστήσει μία αντιφλεγμονώδη θεραπεία.
Σκορπίνα και Δράκαινα
Η σκορπίνα ζει σε βραχώδη σημεία μεσαίου βάθους (20 μέτρα) και δεν ξεχωρίζει ανάμεσα στα θαλάσσια φυτά. Έχει διαστάσεις, έως και μισό μέτρο, και το χρώμα της είναι κοκκινωπό ή καφετί με πιο σκουρόχρωμες βούλες. Διαθέτει μία ενιαία ραχοκοκαλιά, με πολλές αγκαθωτές ακτίνες, που περιέχουν δηλητήριο. Στα βράγχια και τη ράχη της η δράκαινα διαθέτει μία σειρά από αγκάθια που συνδέονται με κύτταρα που παράγουν δηλητήριο. Δεν ξεχωρίζει εύκολα σε αμμώδη βυθό, οπότε μπορεί να τύχει να την πατήσετε, χωρίς να το καταλάβετε.
Σε περίπτωση που τσιμπηθείτε θα νιώσετε τοπικό οξύ πόνο, ο οποίος γίνεται αισθητός για 12-24 ώρες: το δέρμα κοκκινίζει, πρήζεται και μπορεί να μολυνθεί εύκολα. Μερικές φορές, παρουσιάζονται κι άλλα συμπτώματα (ναυτία, εμετός, μυϊκοί πόνοι και σπασμοί, πυρετός, δυσφορία).
Τι να κάνετε
- Το δηλητήριο τους εξουδετερώνεται με την υψηλή θερμοκρασία, οπότε θα πρέπει να βυθίσετε το τραυματισμένο σημείο σε πολύ ζεστό νερό (αλλά ανεκτό) για τουλάχιστον 15-20 λεπτά, μέχρι να περάσει ο πόνος.
- Αφού αφαιρέσετε τυχόν εναπομείναντα αγκάθια, θα πρέπει να πλύνετε και να απολυμάνετε προσεχτικά την πληγή. Στη συνέχεια, απευθυνθείτε στο τοπικό τμήμα Πρώτων Βοηθειών.
Στο φαρμακείο
Για τα τσιμπήματα από μέλισσες, σφήκες, σκορπιούς, φίδια ή τσούχτρες, καλό είναι να υπάρχει στο φαρμακείο μας μια ειδική αντλία αναρρόφησης του δηλητηρίου. Υπάρχει σ` όλα τα φαρμακεία και είναι πολύ απλή στη χρήση της.
Προσοχή: οι αλλεργικοί πρέπει πάντα να έχουν μαζί τους μια ένεση αδρεναλίνης ή κορτιζόνης, ανάλογα με τις υποδείξεις του γιατρού.
Τι θα χρειαστείτε; Αντισταμινικό σε μορφή τζελ, αμμωνία, αντλία αναρρόφησης, εντομοαπωθητικά σώματος με αιθέρια έλαια (γεράνι, σιτρονέλα), στικ για μετά το τσίμπημα.
