Διατροφή και κορτιζόνη: τι να φάω όταν παίρνω αγωγή κορτιζόνης; Αλληλεπιδρούν διατροφή και κορτιζόνη; Η απάντηση είναι ναι και θα πρέπει να τροποποιήσουμε σχετικά τη διατροφή μας κατά την περίοδο που λαμβάνουμε κορτιζόνη.
♦ του Δήμζα Νικόλαου DVM, RD, MSc, Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος,
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Π.Θ., www.docdiet.gr
Τι είναι η κορτιζόνη και γιατί χορηγείται;
Η κορτιζόνη ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται κορτικοστεροειδή. Έχει ανοσορρυθμιστικές ιδιότητες και για το λόγο αυτό χορηγείται σε πληθώρα νοσημάτων στα οποία η συμπτωματολογία ελέγχεται μόνο με την τροποποίηση της απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος. Χορηγείται δηλαδή, κατά κανόνα, στις περιπτώσεις εκείνες που ο θεράπων ιατρός θέλει να «ελέγξει το πόσο πολύ θα αντιδράσει το ανοσοποιητικό σύστημα». Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα αυτοάνοσα νοσήματα, τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου κ.ά.
Ουσιαστικά, η κορτιζόνη παράγεται από το ανθρώπινο σώμα με τη μορφή της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που εκκρίνεται από το φλοιό των επινεφριδίων και επηρεάζει πληθώρα οργανικών συστημάτων. Ο μεταβολισμός υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών, η αντοχή στο stress, η φλεγμονώδης αντίδραση, το ενδοκρινικό σύστημα αλλά ακόμα και το στομάχι είναι μερικά μόνο από τα σημεία της λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος στα οποία συμμετέχει ενεργά η κορτιζόλη.
Πώς θα προστατέψετε τα οστά σας
Η κορτιζόνη λοιπόν, έχοντας αντιφλεγμονώδη, αναλγητική και ανοσοκατασταλτική δράση, χορηγείται για τη θεραπεία μεγάλου αριθμού νοσημάτων. Τα παρακάτω νοσήματα που είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν χωρίς τη βοήθειά της, είναι τα εξής: ρευματοειδής αρθρίτιδα, νόσος Addison, σύνδρομο Cushing, φλεγμονώδεις καταστάσεις του δέρματος και των εντέρων, αυτοάνοσες ασθένειες, αλλεργίες
Κατά το χρονικό διάστημα που ο ασθενής λαμβάνει την αγωγή, θα πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D. Με τον τρόπο αυτό θα προλάβει την εμφάνιση δυσάρεστων ανεπιθύμητων ενεργειών του φαρμάκου. Μια εξ’ αυτών είναι και η οστεοπόρωση. Άρα λοιπόν θα πρέπει να αυξήσει την κατανάλωση γαλακτοκομικών και λιπαρών ψαριών. Μάλιστα, καλό θα ήταν να προτιμήσει τα μικρά ψάρια που καταναλώνονται μαζί με το κόκκαλο. Εάν η αγωγή είναι μακροχρόνια ή/και σε υψηλή δοσολογία τότε πολύ πιθανόν να χρειαστεί να λάβει κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα. Φυσικά κάτι τέτοιο θα πρέπει να γίνει αφού εκτιμηθούν τα αποτελέσματα των αντίστοιχων εργαστηριακών εξετάσεων από κάποιον εξειδικευμένο επιστήμονα.
Διατροφή για να ελέγξετε την πίεσή σας κατά τη θεραπεία
Το χρονικό διάστημα που ο ασθενής είναι υπό αγωγή θα πρέπει επίσης να ελαττώσει και την καταναλισκόμενη ποσότητα άλατος. Καλό είναι να περιορίσει την ποσότητα που προσθέτει στα φαγητά του στο 1 κουταλάκι του γλυκού ανά ημέρα, εκτός εάν συστήνεται διαφορετικά από τον θεράποντα ιατρό. Αυτό συστήνεται διότι η κορτιζόνη συμβάλει στην κατακράτηση του νατρίου. Το γεγονός αυτό επιδρά στον ενδοαγγειακό όγκο των υγρών και εν τέλει στην αρτηριακή πίεση. Η παρουσία οιδήματος, λόγω της κατακράτησης νατρίου και υγρών, είναι η κυριότερη παρενέργεια που σχετίζεται με διατροφικούς παράγοντες. Αποτέλεσμα του προαναφερόμενου οιδήματος είναι και η αύξηση του σωματικού βάρους. Ο περιορισμός της πρόσληψης νατρίου είναι σημαντικός τόσο για την αποφυγή του οιδήματος, όσο και για τη διατήρηση του σωματικού βάρους. Το πρόσθετο αλάτι στο φαγητό πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια χορήγησης κορτιζόνης και για διάστημα περίπου έξι μηνών, μετά το τέλος της φαρμακευτικής αγωγής.
Γλυκόζη αίματος και κορτιζόνη
Η κορτιζόνη μέσω ορισμένων μηχανισμών που η ανάλυσή τους ξεπερνά τα όρια του άρθρου, έχει την ιδιότητα να αυξάνει τις τιμές του σακχάρου στο αίμα. Προκαλεί δηλαδή «υπεργλυκαιμία», η οποία υπό συνθήκες μπορεί να οδηγήσει και στην εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη. Προκειμένου λοιπόν να προληφθεί μια τέτοια δυσάρεστη εξέλιξη θα πρέπει να δώσετε προσοχή στην ποιότητα των υδατανθράκων που καταναλώνετε. Θα πρέπει δηλαδή να περιορίσετε τα απλά σάκχαρα στη διατροφή σας. Πως θα το πετύχετε αυτό; Περιορίζοντας την κατανάλωση ζάχαρης, μελιού, έτοιμων γλυκών, αναψυκτικών που περιέχουν ζάχαρη κτλ. Η ανάγνωση των ετικετών διατροφικής δήλωσης θα σας βοηθήσει πολύ.
Διαβάστε ακόμα ⇒ Μουρουνέλαιο: Νούμερο 1 υπερτροφή για τα παιδιά
Τους μυς σας και τα μάτια σας
Κατά τη διάρκεια θεραπείας με κορτιζόνη, θα πρέπει να φροντίσετε να καταναλώνετε επαρκείς ποσότητες πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας. Αυτό θα το πετύχετε εάν συμπεριλάβετε στο διαιτολόγιό σας ζωικές πηγές πρωτεΐνης. Τέτοιες είναι το κοτόπουλο, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, τα ψάρια κ.ά.
Ασφάλεια τροφίμων
Η δόση της κορτιζόνης διαφέρει κατά περίπτωση και αποφασίζεται από τον θεράποντα ιατρό. Όταν η δόση είναι μεγάλη προκειμένου να επιτευχθεί ανοσοκαταστολή θα πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια των τροφίμων που καταναλώνετε. Θα πρέπει να αποφύγετε ατελώς μαγειρεμένα τρόφιμα, απαστερίωτα γαλακτοκομικά και τυριά τύπου ροκφόρ.
Τι να φάω όταν παίρνω αγωγή με κορτιζόνη: Εξατομίκευση σε κάθε περίπτωση
Όπως προαναφέρθηκε η δοσολογία του φαρμάκου εξατομικεύεται για κάθε ασθενή. Έτσι ακριβώς πρέπει να συμβαίνει και με τη διατροφή. Δεν έχουν όλοι τις ίδιες ανάγκες, ούτε υπάρχει ένα συγκεκριμένο είδος διατροφής που να ταιριάζει σε κάθε ασθενή. Για το λόγο αυτό, καλό θα ήταν πριν προβείτε σε ριζικές διατροφικές αλλαγές ή για να λάβετε τη διατροφική υποστήριξη που χρειάζεστε και αξίζετε να απευθυνθείτε σε κάποιον εξειδικευμένο διαιτολόγο.
