Της Μαρίας Γκέκα
Δείτε το δέρμα σας ως ένα παράθυρο στον εσωτερικό σας κόσμο!
Τι βλέπεις όταν κοιτάζεσαι στον καθρέφτη;
♦ της Μαρίας Γκέκα
Βλέπεις τον λαμπερό εαυτό σου να σου χαμογελά ή βλέπεις τις ρυτίδες, τη χαλάρωση και τις ατέλειές σου να σε κοιτάζουν κατάματα;
Όποια και αν είναι η απάντησή σου σ’ αυτή την ερώτηση, η πραγματικότητα είναι ότι καμία ποσότητα ενυδατικής κρέμας, τόνερ ή ορού δεν θα την αλλάξει.
Ο τρόπος που βλέπεις τον εαυτό σου μπορεί να επηρεαστεί από κάποια αισθητική ατέλεια, αλλά η αλήθεια είναι ότι η θεμελιώδης αντίληψη για τον εαυτό μας προέρχεται από κάπου βαθύτερα.
Τούτου λεχθέντος, το δέρμα μπορεί συχνά να αντικατοπτρίζει τι συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια, στον οργανισμό μας και στον εσωτερικό μας κόσμο.
Τι λέει η επιστήμη για τη σύνδεση μυαλού-ψυχής και δέρματος
Το ότι τα συναισθήματα που βιώνουμε συνδέονται με την κατάσταση του δέρματός μας δεν είναι κάποια θεωρία χωρίς βάση. Υπάρχουν πολλά επιστημονικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη βαθιά σχέση μεταξύ της ψυχής και του δέρματος.
Για παράδειγμα, μια σχετική επιστημονική μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2016, (1) διαπίστωσε ότι τα υψηλότερα επίπεδα συνειδητής ευαισθητοποίησης συσχετίστηκαν με μειωμένη ψυχοκοινωνική δυσφορία και βελτιωμένη ποιότητα δέρματος. Από τους 120 ενήλικες ασθενείς που πήραν μέρος στη μελέτη, το 33,4% ανέφερε σημαντικό κοινωνικό άγχος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα χαμηλότερα επίπεδα επίγνωσης της παρούσας στιγμής σχετίζονταν με υψηλότερα επίπεδα κακής αυτοεικόνας.
Σημείωσαν επίσης ότι οι παρεμβάσεις ενσυνειδητότητας θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους ανθρώπους που βιώνουν ψυχοκοινωνική δυσφορία ενώ ζουν με μια ορατή κακή κατάσταση του δέρματος (ψωρίαση κτλ.)
Μια άλλη μελέτη του 2016 (2) σημείωσε ότι οι ορμόνες του στρες κορτιζόλη και κορτικοστερόνη παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία του δέρματος, επηρεάζοντας:
- τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό
- την επούλωση πληγών
- τη φλεγμονή
- τη διαδικασία γήρανσης
Μια βρετανική μελέτη του 2013 (3) αναφέρει ότι το 85% των ασθενών με δερματολογικές παθήσεις συμφώνησαν ότι η διαχείριση της ψυχοκοινωνικής δυσφορίας ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για να συμβιώσουν ήρεμα με τη δερματική τους πάθηση.
Πράγματι, σύμφωνα με πολλές μελέτες, το 30% των ασθενών με δερματικές ασθένειες παρουσιάζουν αξιοσημείωτα ψυχολογικά προβλήματα. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι είναι συχνά δύσκολο να διακρίνουν αν η κύρια αιτία αυτών των προβλημάτων είναι το δέρμα ή η ψυχή.
Επούλωση πληγών και ενσυνειδητότητα
Η ενσυνειδητότητα εκτός από του ότι επηρεάζει τις ορατές δερματικές παθήσεις και το πώς μπορεί να αισθανόμαστε για το δέρμα μας, έχει επίσης αποδειχθεί ότι επηρεάζει θετικά την επούλωση πληγών.
Μια μικρή μελέτη του 2018 (4) σε 49 ενήλικες διαπίστωσε ότι εκείνοι που υποβλήθηκαν σε πρόγραμμα μείωσης του στρες με βάση την ενσυνειδητότητα (Mindfulness-Based Stress Reduction -MBSR) 8 εβδομάδων έδειξαν καλύτερη επούλωση του δέρματος καθώς και χαμηλότερα επίπεδα ιντερλευκίνης (IL)-8 και αυξητικού παράγοντα πλακούντα σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Ψωρίαση και ψυχική υγεία
- Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT)
- Θεραπείες βασισμένες στην ενσυνειδητότητα
- Παρακινητική συνέντευξη
- Εκπαιδευτικές και διεπιστημονικές παρεμβάσεις
Μια ανασκόπηση του 2020 (6) σημείωσε τη σημαντική σχέση μεταξύ ψωρίασης, κατάθλιψης και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Μια μελέτη που αναφέρθηκε στην παραπάνω ανασκόπηση 127 ασθενών με ψωρίαση σημείωσε ότι το 9,7% των ασθενών εύχονταν να πεθάνουν ενώ το 5,5% εμφάνισε αυτοκτονικό ιδεασμό.
Πράγματι, οι καθημερινοί στρεσογόνοι παράγοντες χειροτερεύουν τα συμπτώματα της ψωρίασης επηρεάζοντας τα επίπεδα κορτιζόλης σε στιγμές υψηλού στρες.
Διάφορες μελέτες έχουν εντοπίσει πως η παθολογική ανησυχία και το άγχος εμφανίζονται τουλάχιστον στο ένα τρίτο των ασθενών με ψωρίαση και ότι οι ψυχολογικές διαπροσωπικές δυσκολίες θίγουν όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής του ασθενούς. Οι δύο κύριοι λόγοι που προκαλούν στρες στους ασθενείς με ψωρίαση αφορούν την αποφευκτική συμπεριφορά τους και την πεποίθηση τους ότι αξιολογούνται από τους άλλους με βάση την ασθένεια του δέρματός τους.
Οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν μία μείωση στην ποιότητα της ζωής τους παρόμοια ή χειρότερη από τους ασθενείς με άλλες χρόνιες ασθένειες, όπως ισχαιμική καρδιακή νόσο και διαβήτη. Αισθάνονται ότι στιγματίζονται από την κατάστασή τους. Αυτό από μόνο του συμβάλλει στην καθημερινή αναπηρία τους και οδηγεί σε κατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό…
Έκζεμα και οι επιπτώσεις του στρες
Το έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα είναι μια άλλη πάθηση του δέρματος που επηρεάζεται από το στρες. Η προφανής στενή σχέση μεταξύ του ψυχολογικού στρες και της δερματικής φλεγμονής στην ατοπική δερματίτιδα έχει οδηγήσει στην υπόθεση ότι το συμπαθητικό νευρικό σύστημα συνδέεται με την εκδήλωση της. Μία από τις αντιδράσεις του σώματος στα στρεσογόνα ερεθίσματα αποτελεί η ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και η απελευθέρωση κατεχολαμινών. Πράγματι, υπάρχουν αυξημένες ενδείξεις ότι το συμπαθητικό νευρικό σύστημα παίζει ρόλο στη διαμόρφωση της γενικής και δερματικής ανοσοαποκρίσης. Η πιθανολογούμενη αυτόνομη δυσρυθμία και οι ανοσολογικές διαταραχές στην ατοπική δερματίτιδα μπορεί να συνδέονται με διάφορους τρόπους.
Συνήθως, οι κατεχολαμίνες αυξάνουν τα επίπεδα της κυκλικής μονοφωσφορικής αδενοσίνης (cAMP), αλλά σε ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα, τα λευκοκύτταρα εμφανίζουν αυξημένη δραστικότητα φωσφοδιεστεράσης που οδηγεί σε χαμηλά επίπεδα cAMP και στην απελευθέρωση μεσολαβητών όπως ισταμίνη, προσταγλανδίνη και λευκοτριένια. Αυτοί οι μεσολαβητές ενεργοποιούν τη φαγούρα και τη φλεγμονή στα ατοπικά άτομα.
Τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής πιθανόν προηγούνται στο 70% των περιπτώσεων εμφάνισης ατοπικής δερματίτιδας.
Το στρες που σχετίζεται με ασθένειες, το διαπροσωπικό στρες και το στρες που προκύπτει από το οικογενειακό περιβάλλον είναι σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες της σοβαρότητας των συμπτωμάτων της ατοπικής δερματίτιδας.
Οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα έχει αποδειχθεί ότι ξύνονται περισσότερο κατόπιν ενός ερεθίσματος φαγούρας. Η αντιλαμβανόμενη φαγούρα μπορεί να αυξηθεί σε ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα ως απάντηση στο ψυχικό στρες. Το ξύσιμο μπορεί να προκαλέσει ένα φαύλο κύκλο φαγούρας-ξυσίματος, ο οποίος μπορεί να γίνει πρόβλημα στην περίπτωση της νυκτερινής φαγούρας και ξυσίματος. Ψυχολογικές παρεμβάσεις και μείωσης του στρες πρόσφατα έχουν αποδειχθεί ότι βελτιώνουν την ευημερία του ασθενούς και τις δερματικές εκδηλώσεις.
Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση του 2018 (7) διαπίστωσε θετική συσχέτιση μεταξύ του μητρικού στρες και του κινδύνου εκζέματος για τα παιδιά τους.
Η σύνδεση εντέρου-δέρματος
Υπάρχει ισχυρή σχέση μεταξύ της υγείας του εντέρου και της υγείας του δέρματος. Το δέρμα είναι μια αντανάκλαση της ακεραιότητας του πεπτικού συστήματος.
Το δέρμα μπορεί επίσης να μας δώσει μια ένδειξη της κατάστασης των τοξινών στο αίμα και το πλάσμα του αίματός μας. Κατά κάποιο τρόπο, οι ανισορροπίες που βλέπουμε στο δέρμα μας μπορεί να είναι χρήσιμα σημάδια ότι πρέπει να φροντίσουμε την πέψη μας και την υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής.
Μια μελέτη του 2021 (8) σημείωσε ότι οι δερματικές παθήσεις οδηγούν σε αλλοιώσεις τόσο στο δέρμα όσο και στο μικροβίωμα του εντέρου. Η ανισορροπία στο μικροβίωμα του δέρματος και/ή του εντέρου σχετίζεται επίσης με αλλοιωμένη ανοσολογική απόκριση.Αυτό προάγει δερματικές παθήσεις όπως:
- ατοπική δερματίτιδα
- ψωρίαση
- ακμή
- πιτυρίδα
- καρκίνο του δέρματος
Σύμφωνα με έρευνα του 2020, (9) υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ των μεταβολών στη μικροβιακή σύνθεση του εντέρου και της ψωρίασης, αν και οι συγγραφείς της μελέτης ζήτησαν περισσότερες μελέτες μεγάλης κλίμακας και ομοιόμορφα πρότυπα. Μια κόπησηανασ του 2019 (10) σημειώνει ότι τα συναισθήματα του στρες, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και του άγχους, μπορεί να επιδεινώσουν την ακμή μεταβάλλοντας τη μικροχλωρίδα του εντέρου και αυξάνοντας την εντερική διαπερατότητα, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει στη φλεγμονή του δέρματος.
Μια ολιστική προσέγγιση στη φροντίδα του δέρματος σε 4 βήματα
Όπως είδαμε, υπάρχουν άφθονα επιστημονικά στοιχεία που δείχνουν τη σχέση μεταξύ του δέρματος, του στρες και της ψυχικής υγείας. Αλλά τι πρέπει να κάνουμε για να εφαρμόσουμε αυτή τη γνώση για να υποστηρίξουμε την υγεία του δέρματός μας;
Σύμφωνα με την Katie Silcox, ιατρό της Αγιουρβέδα, ιδρύτρια της Σχολής Shakti και συγγραφέα του βιβλίου “Healthy, Happy, Sexy: Ayurveda Wisdom for Modern Women”, το δέρμα λειτουργεί ως ένα παράθυρο στον εσωτερικό μας ψυχισμό. «Στην Αγιουρβέδα, βλέπουμε το δέρμα ως ένα σύνορο του οργανισμού μας και επίσης ως μια οθόνη πάνω στην οποία μπορεί να παρουσιαστούν τα συναισθήματά μας. Η υγεία του δέρματος μπορεί να βελτιωθεί δραματικά όταν τροποποιήσουμε τις αντιλήψεις μας και δεσμευτούμε για την ενσυνειδητότητα», αναφέρει στο βιβλίο της.
Πάνω σ’ αυτό, γενικότερα, η ολιστική ιατρική συμφωνεί:
Το σώμα μας μιλάει μέσω του δέρματός μας και παρατηρώντας κανείς τις αλλαγές στην υγεία του δέρματος βοηθά να αποκαλυφθεί τι μπορεί να είναι εκτός ισορροπίας εσωτερικά. Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και η πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στις τοξίνες και τους περιβαλλοντικούς ρύπους. Το δέρμα μπορεί επίσης να μας δείξει τις ανισορροπίες που υπάρχουν μέσα στο σώμα και στην ψυχή.
Έτσι, πολύ συχνά τα ασυνείδητα συναισθήματα και οι στρεσογόνοι παράγοντες που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορούν να εμφανιστούν στο δέρμα μας. Για παράδειγμα, το συναισθηματικό στρες, ο κακός ύπνος ή ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να οδηγήσει σε επανεμφάνιση του επιχείλιου έρπητα.
διαβάστε ακόμα⇒ Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα η επανάσταση στην όψη της επιδερμίδας σας
Η ξηρότητα μπορεί να υποδηλώνει αφυδάτωση ή ανεπάρκεια στην κατανάλωση υγιούς λίπους. Η ακμή μπορεί να υποδηλώνει ευαισθησίες στα τρόφιμα ή ανισορροπία στις βακτηριακές αποικίες στο δέρμα. Η κακή επούλωση πληγών μπορεί να συνεπάγεται έλλειψη βασικών θρεπτικών ουσιών.
Το δέρμα είναι συχνά μια κάρτα αναφοράς για το πώς το σώμα μας χειρίζεται τις προκλήσεις της ζωής. Η εσωτερική ισορροπία μπορεί να εκδηλωθεί προς τα έξω με ένα λαμπερό δέρμα.
1. Φυσική φροντίδα του δέρματος
Όταν πρόκειται για τη ρουτίνα περιποίησης της επιδερμίδας μας, η Silcox προτείνει στο βιβλίο της τα εξής:
- Ένα καθημερινό καθαριστικό χωρίς τοξίνες που να περιέχει φυσικά συστατικά, όπως: αλόη βέρα, χαμομήλι, τριαντάφυλλο και καλέντουλα.
- Φυσικός ορός με βάση το λάδι φτιαγμένος με ένα μείγμα βιολογικού ηλιέλαιου και ελαίου καρύδας.
- Ένα απολεπιστικό με βάση τη ζάχαρη δύο φορές την εβδομάδα.
- Μια φυσική μάσκα αργίλου για να τραβήξει βαθύτερες τοξίνες ανάλογα με τις ανάγκες.
2. Μείωση του στρες
Όταν είμαστε αγχωμένοι, μπορούμε να εκφράσουμε το στρες που βιώνουμε μέσω του δέρματος με έντονες αντιδράσεις όπως εφίδρωση, κοκκίνισμα ή κνίδωση και εξανθήματα. Μπορεί επίσης να αισθανθούμε την «κρυάδα» του φόβου και του άγχους στο δέρμα μας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ξηρότητα και περισσότερες ρυτίδες. Οι αυξημένες συναισθηματικές καταστάσεις μπορούν να βλάψουν τη λειτουργία των οργάνων μας, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή και να κατακλύσει τις φυσιολογικές οδούς αποτοξίνωσης.
Το να χαρίζουμε στον εαυτό μας συνθήκες χαλάρωσης κι ευεξίας που θα μειώνουν το καθημερινό στρες που βιώνουμε είναι μια σημαντική πρακτική αυτοφροντίδας που θωρακίζει την υγεία μας. Καθένας μπορεί να βρει αυτό που του ταιριάζει: διαφραγματικές αναπνοές, διαλογισμός, σωματική άσκηση, κλπ.
3. Ύπνος υψηλής ποιότητας
4. Τροφές για την υποστήριξη του δέρματος και του εντέρου
Όταν πρόκειται για την υγεία του δέρματος, είναι σημαντικό να ποντάρουμε στην κατανάλωση αντιφλεγμονωδών τροφών, βοτάνων και μπαχαρικών, όπως κόλιαντρο, κύμινο, μάραθο, ροβίτσα και ρύζι μπασμάτι. Ακόμη, βίγκαν πρωτεϊνούχες τροφές, βατόμουρα (berries), αγγούρι, λάδι καρύδας, πράσινο τσάι, μέντα, αλόη Βέρα. Eπίσης, οι λιποδιαλυτές βιταμίνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ακεραιότητα του δέρματος.
5. Έκθεση στον ήλιο και προστασία
Το φως του ήλιου είναι εξαιρετικά πολύτιμο για τον οργανισμό μας και είναι σημαντική η έκθεσή του δέρματος στον ήλιο, νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να προστατεύουμε το δέρμα μας με αντηλιακό – SPF 30 ή μεγαλύτερο, ανεξάρτητα από τον καιρό, πόσο μάλλον τώρα το καλοκαίρι!
διαβάστε ακόμα ⇒ 5 επιλογές για να Βρείτε το κατάλληλο αντηλιακό
6. Επαρκής ενυδάτωση
Το δέρμα μας είναι σε καλή κατάσταση όταν ενυδατώνεται σωστά. Η ενυδάτωση επηρεάζει την υφή και την εμφάνιση του δέρματος, βοηθώντας το να γίνει πιο απαλό και λείο. Με άλλα λόγια, η ενυδατωμένη επιδερμίδα φαίνεται νεότερη. Το ενυδατωμένο δέρμα είναι ένα χαρούμενο δέρμα. Έχει καλή εμφάνιση και αίσθηση. Όταν πρόκειται για μια υγιή, λαμπερή επιδερμίδα, η σημασία της ενυδάτωσης του δέρματος είναι σχεδόν ασύγκριτης σημασίας στη φροντίδα του δέρματος. Έτσι λοιπόν πέρα από την ενυδατική φροντίδα με τις κατάλληλες κρέμες είναι σημαντικό να πίνουμε άφθονο νερό και ο λόγος είναι προφανής:
Το δέρμα είναι ένα όργανο και, ακριβώς όπως και κάθε άλλο όργανο, αποτελείται από κύτταρα. Και τα κύτταρα από νερό. Έτσι είναι λογικό ότι, χωρίς νερό, τα κύτταρα δε θα λειτουργήσουν στο καλύτερό τους – το ίδιο και το δέρμα μας. Όταν το δέρμα μας είναι αφυδατωμένο, γίνεται ξηρό, σφιχτό, με όψη φύλλου και ερεθισμένο. Το ξηρό δέρμα έχει μικρότερη αντοχή στην ακτινοβολία, και είναι πιο επιρρεπές σε ρυτίδες.
Δείτε το δέρμα σας ως ένα παράθυρο στον εσωτερικό σας κόσμο!
Πηγές:
- Τοπική ενεργοποίηση κορτιζόλης / κορτικοστερόνης στη φυσιολογία και παθολογία του δέρματος – Journal of Dermatological Science (jdsjournal.com)
- Psychodermatology services guidance: the report of the British Association of Dermatologists’ Psychodermatology Working Party – PubMed (nih.gov)
- . Η επίδραση της μείωσης του στρες με βάση την ευαισθησία στην επούλωση πληγών: – PubMed (nih.gov) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29159589/
- Ψυχολογικές θεραπείες στη διαχείριση της ψωριασικής δερματικής νόσου: Μια συστηματική ανασκόπηση – PubMed (nih.gov)
- Ψωρίαση και Σχετιζόμενες Ψυχιατρικές Διαταραχές – PMC (nih.gov)
- Η σχέση μεταξύ μητρικού στρες και παιδικού εκζέματος: Μια συστηματική ανασκόπηση – PubMed (nih.gov)
- Άξονας εντέρου-δέρματος: Τρέχουσα γνώση της αλληλεξάρτησης μεταξύ μικροβιακής δυσβίωσης και δερματικών παθήσεων – PubMed (nih.gov)
- Εντερικό μικροβίωμα στην ψωρίαση – PubMed (nih.gov)
- https://www.mdpi.com/2077-0383/8/7/987
