Το βότανο ανδρογραφίς ή ακιδωτή (Andrographis paniculata), επίσης γνωστό στην Ελλάδα και ως “νεροϊτιά”, έχει εξαιρετικά πικρή γεύση και για αυτόν τον λόγο συχνά αναφέρεται ως «ο βασιλιάς των πικρών».
♦ Του Ιωάννη Κιούση
Αυτό το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί ως πικρό τονωτικό, διεγερτικό και βοηθητικό στην Αγιουρβέδα και άλλα παραδοσιακά γνωστά συστήματα για την φροντίδα της υγείας που χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ινδία και σε άλλες ασιατικές χώρες. Στην Αγιουρβέδα, το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή ταξινομείται ως βότανο “Rasayana”.
Ανάμεσα στα πολλά φυτά του γένους Ανδρογραφίς (ορισμένοι ερευνητές αναφέρουν ακόμα και 44 είδη), το είδος “ανδρογραφίς η ακιδωτή” (Andrographis paniculata) είναι το μοναδικό που χρησιμοποιείται ευρέως για φαρμακευτικούς σκοπούς και είναι επίσης προκλινικά και κλινικά το πιο καλά μελετημένο είδος.
Διαθέτει ευρύ φάσμα θεραπευτικών επιδράσεων
Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή είναι ένα φαρμακευτικό φυτό πλούσιο σε διτερπινοειδή. Η ανδρογραφολίδη είναι ποσοτικά ο κύριος βιοενεργός δευτερεύων μεταβολίτης που υπάρχει σε αυτό το βότανο και σήμερα θεωρείται συχνά ότι είναι ένας νέος δομικά και λειτουργικά παράγοντας, ο οποίος είναι δυνητικά χρήσιμος για την αντιμετώπιση των φλεγμονωδών παθήσεων και του καρκίνου.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι τύποι εκχυλισμάτων αυτού του βοτάνου που χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά.
Μερικές από τις βασικές ιατρικές καταστάσεις που αντιμετωπίζονται συνήθως με τέτοια εκχυλίσματα είναι ο διαβήτης, οι ηπατικές διαταραχές, το κοινό κρυολόγημα, η δυσπεψία και άλλες ασθένειες του γαστρεντερικού.
Κλινικές μελέτες
Όσον αφορά τις ανθρώπινες μελέτες που έχουν διενεργηθεί για αυτό το βότανο, θετικές αναφορές έχουν υπάρξει για τις εξής παθήσεις: στην σκλήρυνση κατά πλάκας -στην εγκεφαλική ατροφία (και στο αίσθημα της κόπωσης , στην ρευματοειδή αρθρίτιδα , στην οστεοαρθρίτιδα γονάτου, στην ελκώδη κολίτιδα , και στον διαβήτη τύπου 2.
Οι πιο καλά τεκμηριωμένες ευεργετικές επιδράσεις αυτού του βοτάνου αφορούν το κοινό κρυολόγημα δεδομένου ότι έχουν διενεργηθεί σχετικές μελέτες σε παιδιά , καθώς και σε ενήλικες . Επίσης, φαίνεται ότι δρα ευεργετικά στην ιογενή λοίμωξη από γρίπη , στην λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος χωρίς επιπλοκές , καθώς και στην ιγμορίτιδα.
Πράγματι, η μονογραφία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή που δημοσιεύτηκε το 2003 ανέφερε ότι οι χρήσεις του αφορούν για προφύλαξη και για συμπτωματική αντιμετώπιση λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, βρογχίτιδα, φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, λοιμώξεις του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος και οξεία διάρροια υποστηρίζονται από κλινικά δεδομένα.
Μπορεί να βοηθήσει στις νευρολογικές διαταραχές;
Αν και μέχρι σήμερα συγκριτικά λίγη προσοχή έχει δοθεί στη νευροψυχοφαρμακολογία της ανδρογραφολίδης και του βοτάνου ανδρογραφίς η ακιδωτή. Πρόσφατες προκλινικές παρατηρήσεις υποδηλώνουν έντονα ότι θα μπορούσαν επίσης να είναι πολλά υποσχόμενοι ιαματικοί παράγοντες δυνητικά χρήσιμοι για την πρόληψη και την αντιμετώπιση ψυχοπαθολογιών που σχετίζονται συνήθως με τον οφειλόμενο στην παχυσαρκία διαβήτη. Επίσης ποικίλες άλλες χρόνιες ασθένειες με Σύνδρομα Κεντρικής Ευαισθησίας.
Συν-νοσηρότητες κατάθλιψης και άγχους συχνά συναντώνται σε ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη ή είναι επιρρεπείς στον διαβήτη, και τα Σύνδρομα Κεντρικής Ευαισθησίας σχεδόν πάντα συνοδεύουν όλες τις ιατρικές καταστάσεις για τις οποίες επί αιώνες είναι παραδοσιακά γνωστές οι φαρμακευτικές χρήσεις των εκχυλισμάτων του βοτάνου ανδρογραφίς η ακιδωτή.
Μέχρι πρόσφατα εμφανίστηκαν μόνο δύο προκλινικές αναφορές για την ψυχοφαρμακολογία των εκχυλισμάτων αυτού του βοτάνου και ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τις πιθανές χρήσεις της ανδρογραφολίδης ενάντια σε νευρολογικές διαταραχές.
Ωστόσο, η πιθανότητα ότι τα εκχυλίσματα ανδρογραφίς η ακιδωτή έχουν αντι-στρες ή προσαρμογόνες ιδιότητες έχουν επισημανθεί συχνά από αρκετούς σύγχρονους μελετητές και ερευνητές παραδοσιακά γνωστών βοτανικών θεραπειών.
Ότι αυτό ισχύει στην πραγματικότητα επιβεβαιώνεται και από αρκετές πρόσφατες παρατηρήσεις.
Οι ιαματικώς ενδιαφέρουσες προκλινικές πληροφορίες σχετικά με τη φαρμακευτική φυτοχημεία και τη φαρμακολογία των εκχυλισμάτων αυτού του βοτάνου και της ανδρογραολίδης υποδηλώνουν έντονα ότι είναι υποσχόμενοι ιαματικοί παράγοντες δυνητικά χρήσιμοι για αντιμετώπιση ενός εύρους ψυχοπαθολογιών που συναντώνται συνήθως σε σχεδόν όλες τις χρόνιες ασθένειες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.
Δεδομένου ότι έχουν ήδη αποδειχθεί η υψηλή αποτελεσματικότητά τους και τα ευρύτατα προφίλ ασφαλείας τους, οι κατάλληλες ελεγχόμενες και κατάλληλα σχεδιασμένες κλινικές δοκιμές είναι απαραίτητες για τον σταθερό προσδιορισμό των ψυχοθεραπευτικών δυνατοτήτων.
Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή φαίνεται ότι είναι ένα άλλο παράδειγμα φαρμακευτικών αγιουρβεδικών φυτών.
Δεν θα μπορούσαν μόνο να διερευνηθούν καλύτερα για την ανακάλυψη νέων δομικών και λειτουργικών ιαματικών παραγόντων, αλλά και για τον εντοπισμό νέων φαρμακολογικών εφαρμογών δυνητικά χρήσιμων στις νευρολογικές διαταραχές.
