Βρίσκοντας την ισορροπία στην Άσανα Η σανσκριτική λέξη που περιγράφει τις στάσεις της γιόγκα είναι η λέξη Άσανα. Αλλά μόνο τρεις από τους 196 στίχους των Yoga Sutras του Patanjali (το θεμελιώδες κείμενο για τη φιλοσοφία και την πρακτική της γιόγκα) ασχολούνται με την άσανα.
♦ της Μαρίας Χρυσοχεράκη, Πιστοποιημένη δασκάλα Iyengar yoga (Level 3), goldy.yogaonline@yahoo.gr Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Κωστούρος
Μέσα σε μια από αυτές τις τρεις σούτρας μεταδίδεται μια θεμελιώδης αρχή. Η σούτρα 2.46 λέει, “Sthira sukham asanam”. Αυτό βασικά μεταφράζεται ως, “Η άσανα είναι μια σταθερή, άνετη θέση”. Και αυτή ακριβώς η σούτρα θα πρέπει να αποτελεί το αστέρι που καθοδηγεί κάθε γιόγκι στην πρακτική των άσανα. Ας σκεφτούμε λίγο το «γιατί»:
Μελέτη του εαυτού
Καταρχήν αυτή η σούτρα μιλάει για μια ισορροπία ενέργειας. Να διευκρινίσω ότι δεν χρησιμοποιώ τη λέξη «ενέργεια» με μυστικιστικό τρόπο. Μιλάω για απτές δυνάμεις που δρουν στο σώμα. Η γιόγκα που ασκείται πιο συχνά σήμερα είναι η hatha yoga. Η λέξη hatha αναφέρεται στην εξισορρόπηση των αντιθέτων. Το Ha είναι ο ήλιος, ή η αρσενική ενέργεια, και το Tha είναι το φεγγάρι, ή η θηλυκή ενέργεια. Η αρχική πρόθεση της χάθα γιόγκα ήταν να βελτιώσει την ισορροπία των αντιθέτων μέσα σε κάθε άτομο (αρσενικό/θηλυκό, δύναμη/ευελιξία, διαίσθηση/λόγος κ.λπ.). Οι μαθητές βιώνουν αυτή την ισορροπία ως μια μεγαλύτερη αίσθηση ολότητας και συνολικής ευημερίας. Αυτή η ισορροπία μπορεί να βιωθεί μόνο με την τήρηση της βασικής αρχής της άσανα.
Πόσες φορές, όμως, βλέπουμε τους μαθητές μας ή ακόμα και εμάς τους ίδιους να σκοντάφτουμε σε αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «Γιόγκα των Άκρων»; Η γιόγκα είναι εγγενώς μια κατάσταση ισορροπίας, μετριοπάθειας και ηρεμίας. Οποιοδήποτε είδος ακρότητας, είτε είναι κίνηση είτε ακινησία, προσπάθεια ή αδράνεια, ζέστη ή κρύο, άνεση ή δυσφορία κ.λπ. για μια χρονική περίοδο θα οδηγήσει σε ανισορροπία.
Προχωρώντας ακόμα παραπέρα αυτόν τον συλλογισμό θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν κάνουμε γιόγκα για μια συγκεκριμένη dosha όπως η Vata, η Pitta ή η Kapha. Θέλουμε να οδηγηθούμε από τη Yoga Vikruti (ανισορροπία) προς τη Yoga Prakruti (ισορροπία). Ανεξάρτητα από την κατάσταση ανισορροπίας, οι προσπάθειές μας δεν πρέπει να μεταφερθούν στο άλλο άκρο αλλά στο κέντρο/ηρεμία που ονομάζεται «upeksha» στις Yoga Sutras του Patanjali ή Yoga του «samatvam» (ισορροπία) όπως αναφέρεται στην Bhagavad Gita ή η κατάσταση του «madhyasta» (κέντρο) όπως αναφέρεται στο Vijnana Bhairava Tantra. Ο στόχος είναι η ισορροπία και όχι οι ακρότητες.
Κίνηση αντίθετων δυνάμεων
Έχοντας, λοιπόν, στο νου την ισορροπία, ας δούμε μερικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αρχίσουμε να νιώθουμε αυτήν την ενεργειακή ισορροπία μέσα μας. Με αυτόν τον τρόπο, αν βρεθούμε σε ένα μάθημα που επικεντρώνεται στις στάσεις και όχι στις αρχές, θα ξέρουμε πώς να φροντίσουμε τον εαυτό μας.
Καταρχήν, όλα έχουν σχέση με τον πυρήνα. Και όταν λέω «πυρήνα» δεν εννοώ την κοιλιακή χώρα όπως είναι σύνηθες αλλά, όπως χρησιμοποιεί τον όρο ο Leslie Kaminoff, δηλαδή «αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στο οστό». Με αυτόν τον τρόπο περιλαμβάνεται ολόκληρο το σώμα. Στα μαθήματά μου συχνά ενθαρρύνω τους μαθητές μου να νιώσουν την κίνηση δύο αντίθετων δυνάμεων σε μια περιοχή του σώματος. Έτσι ούτε συγκρατούνται ούτε οδηγούνται σε ακρότητες, όπως όταν είναι αποσυνδεδεμένοι από το κέντρο τους. Με άλλα λόγια, βρίσκουν τη σταθερότητα – sthira.
Διαβάστε ακόμα ⇒Παιδική γιόγκα στην παραλία
- Σταθείτε με τα πόδια παράλληλα.
- Ανοίξτε τα χέρια σας στο πλάι, στο ίδιο επίπεδο με τους ώμους σας.
- Εκτείνετε τα χέρια όσο πιο μακριά μπορείτε. Εκτείνετέ τα τόσο που να νιώσετε τις ωμοπλάτες σας να απομακρύνονται η μια από την άλλη.
- Τώρα, αρχίστε να τραβάτε προς την άρθρωση του ώμου (προς τα πίσω) τα μπράτσα σας χωρίς να μειώσετε την έκταση των χεριών. Απλώς δημιουργήστε την έλξη προς τα μέσα για να την εξισορροπήσετε.
Ελπίζω ότι μπορείτε να νιώσετε πώς αυτή η κίνηση των αντίθετων δυνάμεων θα σας εμπόδιζε από το να υπερεκτείνετε τα χέρια σας – μιλώντας για το συγκεκριμένο παράδειγμα. Γιατί αυτή η ενεργειακή δυναμική εξισορρόπησης της κίνησής μας προς τα έξω και προς τα μέσα μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικά μέρη του σώματος. Φτάνει να αρχίσουμε να προσέχουμε αυτές τις ενέργειες στην τάξη και η πρακτική μας δεν θα είναι ποτέ η ίδια.
Ας γίνουμε δάσκαλοι του εαυτού μας
Όταν συντονιζόμαστε με την εκλεπτυσμένη ενεργειακή ισορροπία μέσα μας, γινόμαστε δάσκαλοι του εαυτού μας. Αντί να ενισχύουμε ασυναίσθητα τις παλιές συνήθειες, ξεκινάμε ένα διαρκές ταξίδι αφύπνισης τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Αυτή η αφύπνιση θα «κυλήσει» από το χαλάκι μας σε ολόκληρη τη ζωή μας. Αυτός ο τρόπος προσέγγισης της άσανα σε συνδυασμό με τη μελέτη του εαυτού, τη μελέτη των σούτρα της γιόγκα, της φύσης και του ίδιου του σώματος/νου, θα μας επιτρέψουν να διατηρήσουμε την ισορροπία μας σε οποιοδήποτε μάθημα γιόγκα. Θα ακονίσουν το μυαλό μας, θα θεραπεύσουν το σώμα μας και θα διευρύνουν την επίγνωσή μας.
Και, ίσως, καταλάβουμε ότι δεν κάνουμε απλώς στάσεις γιόγκα – εξερευνούμε μια ζωντανή αρχή μέσα στο σώμα/νου μας. Αυτή η εκ νέου γνωριμία με το σύνολο της γιόγκα μάς επιτρέπει να αποκομίσουμε τα υποσχόμενα οφέλη που περιγράφονται στους δύο επόμενους και τελευταίους στίχους των σούτρα που ισχύουν για τις άσανα: «Η τελειότητα της άσανα επιτυγχάνεται όταν η προσπάθεια της επίτευξης γίνεται αβίαστη και τότε το άπειρο μέσα αποκαλύπτεται. Στη συνέχεια, ο μαθητής απελευθερώνεται από τη δυαδικότητα».
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η απλότητα της ισορροπίας φέρνει μια τέτοια εξαιρετική ανταμοιβή. Κι όμως! Ας προσέχουμε λοιπόν, πώς προσεγγίζουμε τη γιόγκα γιατί μόνο εμείς θα γευτούμε τους καρπούς της. Κι ανεξάρτητα από το είδος της γιόγκα που επιλέγουμε, ας είναι πάντα η «Γιόγκα της κοινής λογικής».
